1. Szczepienia noworodków prowadzone są trzema dawkami szczepionki w cyklu 0; 1; 6 miesięcy.

Pierwsza dawka podawana jest w ciągu 24 godzin po urodzeniu (najlepiej w ciągu 12 godzin), jednocześnie ze szczepieniem przeciw gruźlicy. Druga dawka szczepienia pierwotnego - po 6 tygodniach od poprzedniej, jednocześnie ze szczepieniem przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Trzecia dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe - po 6 miesiącach od pierwszej dawki, jednocześnie ze szczepieniem przeciw poliomyelitis (OPV).

2. Dzieci, u których rozpoczęto szczepienia według schematu czterodawkowego (w cyklu: 0; 1; 2; 12 miesięcy), powinny być szczepione w cyklu: 0; 1; 2; 12 miesięcy.

3. Osoby narażone w sposób szczególny na zakażenie szczepione są trzema dawkami szczepionki w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy.

4. Począwszy od roku 2000 wprowadza się szczepienia młodzieży w 14 roku życia (gimnazjaliści). Szczepienie należy wykonać dawką dla dzieci w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy w czasie nauki w I lub II klasie (pełny cykl szczepienia powinien być zakończony przed ukończeniem 15 roku życia).

W roku 2000 należy zaszczepić jesienią dwoma dawkami młodzież klasy II; trzecią dawkę podać należy wiosną 2001 r. (młodzieży, która ukończy 15 rok życia, przed podaniem trzeciej dawki należy zastosować szczepionkę w dawce dla dorosłych lub dla dzieci, w zależności od wskazań producenta).

Natomiast począwszy od roku 2001 szczepienia należy rozpoczynać wiosną u uczniów klasy I, podając przed wakacjami dwie dawki, a dawkę trzecią - jesienią (w klasie II).

5. Pracownikom wykonującym zawody medyczne o wysokim ryzyku zakażenia HBV, szczepionym podstawowo przed 5 laty lub wcześniej, należy podawać dawkę przypominającą co 5 lat.

Nie przewiduje się podawania dawek przypominających osobom z innych grup ryzyka.

6. Osoby dializowane powinny być bezpłatnie szczepione podwójnymi dawkami szczepionki w cyklach zalecanych przez lekarza; pozostali przewlekle chorzy, narażeni w sposób szczególny na zakażenie, szczepieni są trzema dawkami pojedynczymi (w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy).

7. Wyjaśnia się, że szczepienia osób przewlekle chorych oraz przygotowywanych do zabiegów operacyjnych nie są szczepieniami obowiązkowymi (część IIA PSO - SZCZEPIENIA ZALECANE FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W BUDŻECIE MINISTRA ZDROWIA). Należy traktować je jako uprawnienie pacjenta. Niedopuszczalne jest odmawianie zabiegu w przypadku rezygnacji ze szczepienia.

Wykonuje się je bezpłatnie w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy. Przed operacją należy podać co najmniej dwie dawki, a zabieg przeprowadzić nie wcześniej niż po 2 tygodniach od drugiej dawki (tj. po 6 tygodniach od rozpoczęcia szczepień). Po 6 miesiącach od pierwszej dawki należy podać dawkę trzecią.

W przypadku podjęcia szczepień w innym cyklu, wymagającym większej ilości szczepionki, należy zapewnić bezpłatnie dwie dawki przed operacją i jedną dawkę w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia szczepień; pozostałe dawki należy wykonać jako szczepienie dodatkowe (preparatem zakupionym przez pacjenta).

B. SZCZEPIENIE PRZECIW ODRZE

1. Szczepienie przypominające w 7 roku życia należy wykonać przed przypadającym w tym samym roku życia szczepieniem przeciw gruźlicy ze względu na długie gojenie się zmian po szczepieniu przeciw gruźlicy.

2. Zaleca się uzupełnienie dawki przypominającej szczepienia przeciw odrze dzieciom w 8-15 roku życia, które nie otrzymały jej we właściwym terminie.

C. SZCZEPIENIA PRZECIW ODRZE, ŚWINCE I RÓŻYCZCE

1. Szczepienie szczepionką potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce można podać według wskazań dla szczepień zalecanych (część IIB PSO) w miejsce podstawowego szczepienia przeciw odrze w 2 roku życia oraz w miejsce uzupełniającego szczepienia przeciw odrze w 7 roku życia.

2. U dzieci, które nie są szczepione szczepionką potrójną, można zastosować monowalentną szczepionkę przeciw śwince, najlepiej jednocześnie ze szczepieniem przeciw odrze.

D. PRÓBY TUBERKULINOWE I SZCZEPIENIA PRZECIW GRUŹLICY

1. Próby tuberkulinowe przed szczepieniem BCG u dzieci zdrowych, nie pozostających w styczności z chorym na gruźlicę, należy wykonywać począwszy od 12 roku życia (w kalendarzu szczepień - I próba tuberkulinowa).

2. Studenci akademii medycznych i uczniowie policealnych szkół medycznych rozpoczynający naukę i nie zbadani próbami tuberkulinowymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy powinni wykonać to badanie w pierwszym miesiącu nauki, a osoby tuberkulinoujemne - poddać się szczepieniu.

E. SZCZEPIENIA PRZECIW POLIOMYELITIS

1. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Komitetu Certyfikacji Eradykacji Poliomyelitis, w celu wyeliminowania zachorowań towarzyszących szczepieniom, wprowadzono dla wszystkich niemowląt szczepionkę zabitą (IPV) jako pierwszą dawkę szczepienia. Podaje się ją podskórnie lub domięśniowo, na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie z drugą dawką szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.

2. Pozostałe dawki szczepienia prowadzone są szczepionką żywą (OPV) doustnie.

3. Dzieci mające przeciwwskazania do szczepienia szczepionką żywą (OPV) powinny otrzymać pozostałe dawki szczepienia szczepionką zabitą (IPV) podskórnie, w cyklu jak szczepionką żywą. Zaleca się prowadzenie tych szczepień w konsultacyjnych poradniach szczepień.

Szczepionka IPV przeznaczona do szczepień kolejnymi dawkami może być zamawiana przez wojewódzkie stacje sanitarno-epidemiologiczne dla poradni konsultacyjnej lub na wniosek indywidualny.

F. SZCZEPIENIA PRZECIW BŁONICY, TĘŻCOWI I KRZTUŚCOWI

1. Szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi prowadzone są szczepionką DTP, trzykrotnie w odstępach co 6 tygodni w pierwszym roku życia (szczepienie pierwotne) oraz jeden raz w 2 roku życia (szczepienie uzupełniające).

Pierwsza dawka szczepionki podawana jest w 2 miesiącu życia, po 6 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW B, jednocześnie z drugą dawką szczepionki przeciw WZW B. Druga dawka - na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie ze szczepionką zabitą przeciw poliomyelitis (IPV). Trzecia dawka - w 5 miesiącu życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie ze szczepionką żywą przeciw poliomyelitis (OPV). Dawka czwarta - w 16-18 miesiącu życia, jednocześnie ze szczepionką żywą przeciw poliomyelitis (OPV).

2. Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia szczepionką komórkową przeciw krztuścowi, które według opinii lekarza mogłyby być szczepione szczepionką acelularną (DTPa), można podać tę szczepionkę według zaleceń producenta (szczepienie odpłatne - preparaty zarejestrowane podano w pkt I).

3. Dzieciom nie szczepionym przeciw krztuścowi z powodu przeciwwskazań, które już zostały uodpornione szczepionką DT, można, po ustąpieniu przeciwwskazań w stopniu umożliwiającym uzupełnienie odporności przeciw krztuścowi przy użyciu szczepionki acelularnej, zastosować pojedynczą szczepionkę przeciw krztuścowi (Pa) według zaleceń producenta. Szczepionka dostarczana jest tylko w drodze importu indywidualnego.

G. ORGANIZACJA SZCZEPIEŃ

1. Przeprowadzanie szczepień dzieci w wieku szkolnym na jesieni, tj. u rozpoczynających naukę, jest uzasadnione względami merytorycznymi:

* wyprzedza sezonową zwyżkę zachorowań (styczeń - maj następnego roku kalendarzowego),

* chroni dzieci w nowym środowisku przed zakażeniami kontaktowymi,

* dopiero na jesieni większość dzieci urodzonych w tym samym roku osiąga wiek wskazany w programie szczepień ochronnych.

Jeżeli duża koncentracja szczepień utrudnia ich wykonanie albo przemawiają za tym ważne względy organizacyjne, część szczepień (zwłaszcza u dzieci kończących szkoły podstawowe lub ponadpodstawowe) można przeprowadzić w I połowie roku kalendarzowego. Wówczas należy szczepić wcześniej (przed wakacjami) dzieci kończące określony wiek w danym roku kalendarzowym, tzn. dopuszcza się wcześniejsze o około pół roku wykonywanie szczepień u dzieci w wieku szkolnym, a nie przekładanie ich na kolejny rok kalendarzowy.

2. Określony w części IA PSO wiek dziecka należy rozumieć jak w przykładzie: dziecko, które ukończyło 3 lata, jest w czwartym roku życia.

H. ODSTĘPY MIĘDZY SZCZEPIENIAMI

Przypomina się, że skracanie odstępów między dawkami szczepionek bardziej pogarsza skuteczność szczepienia niż ich wydłużanie. Zgodnie z zaleceniami Komisji Epidemiologicznej Rady Sanitarno-Epidemiologicznej przy Głównym Inspektorze Sanitarnym zalecany odstęp między podaniem szczepionek nieżywych (zabitych, anatoksyn i innych) nie powinien być krótszy niż 4 tygodnie, natomiast odstęp między szczepionkami żywymi powinien wynosić nie mniej niż 6 tygodni.

Po niżej wymienionych rodzajach szczepionek można rozpocząć kolejne szczepienia po upływie co najmniej:

I. WYBRANE SZCZEPIONKI ZAREJESTROWANE W POLSCE, KTÓRE NIE ZOSTAŁY WYMIENIONE JAKO ZALECANE:

- przeciw WZW A i WZW B

TWINRIX (SmithKline Beecham)

- przeciw ospie wietrznej

VARILRIX (SmithKline Beecham)

- przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i WZW B

TRITANRIX HB (SmithKline Beecham)

zawiera Pw (pełnokomórkowy składnik przeciwkrztuścowy)

INFANRIX HepB (SmithKline Beecham)

zawiera Pa (bezkomórkowy składnik przeciwkrztuścowy)

- przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (acelularna)

DTaP SZCZEPIONKA SSI (Statens Serum Institut)

INFANRIX - DTPa (SmithKline Beecham)

TRIPACEL (Connaught)

zawierają Pa (bezkomórkowy składnik przeciwkrztuścowy)

- przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis

TETRACOQ (Pasteur Merieux)

zawiera IPV oraz Pw (pełnokomórkowy)

DTaP-IPV SZCZEPIONKA SSI (Statens Serum Institut)

zawiera IPV oraz Pa (bezkomórkowy)

- przeciw odrze, śwince i różyczce

TRIMOVAX (Pasteur Merieux)

zawiera szczep świnkowy Urabe AM-9

PRIORIX (SmithKline Beecham)

zawiera szczep świnkowy RIT 4385

- przeciw zakażeniom pneumokokowym

PNEUMO 23 (Pasteur Merieux)

PNEUMOVAX 23 (Merck Sharp Dohme)

- przeciw zakażeniom haemophilus influenzae typ b i WZW B

PROCOMVAX (Merck Sharp Dohme)