L_Aeq,T ± ΔL_Aeq,T w decybelach (dB)

gdzie:

L_Aeq,T - uzyskana w wyniku pomiarów wartość równoważnego poziomu dźwięku dla czasu odniesienia T, dB

ΔL_Aeq,T - niepewność oszacowania wartości poziomu równoważnego, dB

T - czas odniesienia dla ustalenia poziomu równoważnego określają przepisy w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu.

Wartość poziomu równoważnego wyznacza się:

a) metodą bezpośrednich pomiarów w terenie, przy użyciu przyrządów pomiarowych,

b) metodą obliczeniową.

Metodę obliczeniową stosuje się w sytuacji, gdy w danych warunkach nie można uzyskać wyniku za pomocą pomiarów bezpośrednich.

Metodyka nie zawiera sposobu wyznaczania wartości niepewności ΔL_Aeq,T. Każda jednostka wykonująca pomiary jest obowiązana, w ramach wdrożonego systemu jakości, posiadać procedury kontroli jakości danych wraz ze sposobami określania niepewności wyników.

Lokalizacja punktów pomiarowych zależna jest od celu pomiarów, charakterystyk źródeł hałasu (instalacji i urządzeń) oraz pokrycia i zagospodarowania terenu. Lokalizację punktów pomiarowych ustala się indywidualnie dla każdego badania zgodnie z następującymi zasadami ogólnymi.

Wśród punktów pomiarowych rozróżnia się dwie ich kategorie:

a) referencyjne,

b) pozostałe.

2. Kryteria lokalizacji referencyjnych punktów pomiarowych

Referencyjny punkt pomiarowy lokalizuje się na wysokości 4,0 m ± 0,2 m poza terenem, do którego władający instalacją posiada tytuł prawny. Jeżeli w miejscu lokalizacji punktu referencyjnego znajdują się przeszkody na drodze rozprzestrzeniania się dźwięku (mur, płot, budynek), punkt sytuowany jest na wysokości minimum 0,5 m nad tą przeszkodą.

Przyjmuje się zasadę, iż pomiar hałasu w jednym punkcie referencyjnym charakteryzuje emisję z danego jednorodnego pod względem akustycznym sektora (kąta bryłowego), przy czym ta jednorodność dotyczy nie tylko parametrów źródeł (w szczególności - jego kierunkowości), lecz jednocześnie najbliższego otoczenia.

Każdy przypadek traktuje się indywidualnie, w zależności od wielkości zakładu, liczby źródeł oraz celu pomiarów emisji hałasu.

3. Kryteria lokalizacji pozostałych punktów pomiarowych

W przypadku pomiaru hałasu na terenie niezabudowanym, objętym prawną ochroną przed hałasem, punkt pomiarowy jest lokalizowany na wysokości 1,5 m nad powierzchnią terenu. W przypadkach skomplikowanego ukształtowania lub zagospodarowania terenu lokalizacja punktów pomiarowych jest rozpatrywana indywidualnie.

Na terenie zabudowanym, w celu zminimalizowania wpływu odbić dźwięku, punkty pomiarowe sytuuje się w odległości nie mniejszej 3,5 m od najbliższej płaszczyzny odbijającej (poza podłożem).

Na terenie, na którym zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa wymagająca ochrony akustycznej, punkt pomiarowy hałasu w środowisku lokalizowany jest w odległości od 1 do 2 m od ściany zewnętrznej oraz na wysokości 1,5 m nad poziomem podłogi kondygnacji, na której poziom hałasu jest najwyższy.

Kondygnację, na której poziom hałasu jest najwyższy, ustala się, poprzedzając właściwy pomiar hałasu pomiarami orientacyjnymi na poszczególnych kondygnacjach.

W przypadku pomiarów na obszarach przewidzianych pod zabudowę, wymagającą prawnej ochrony przed hałasem, punkt pomiarowy jest sytuowany na granicy przewidywanej zabudowy na wysokości:

a) 4 m nad poziomem terenu w przypadku przewidywanej zabudowy jednorodzinnej,

b) 10 m nad poziomem terenu w przypadku przewidywanej wysokiej zabudowy wielorodzinnej.

Zestawy pomiarowe dobiera się tak, by można było za ich pomocą wyznaczyć równoważny poziom dźwięku A zarówno metodami bezpośrednimi, jak pośrednimi, czyli przez pomiary ekspozycyjnych poziomów dźwięku.

Zastosowane mierniki poziomu dźwięku powinny posiadać klasę 1.

Wzorcowe źródła dźwięku używane do wzorcowania toru pomiarowego powinny posiadać klasę dokładności minimum 1.

2. Wzorcowanie, legalizacja

Pomiary wykonuje się za pomocą przyrządów z ważnym świadectwem legalizacji.

Wszystkie przyrządy używane do pomiarów hałasu wzorcuje się zgodnie z instrukcją producenta przyrządu.

3. Warunki meteorologiczne

Pomiary hałasu prowadzi się w warunkach meteorologicznych zapewniających najbardziej stabilne warunki rozprzestrzeniania się dźwięku z dodatnią składową prędkości wiatru od źródła do punktu pomiarowego, takich jak:

a) prędkość wiatru do 5 m/s, określona na wysokości położenia najwyższego punktu pomiarowego, nie niżej niż 3 m nad poziomem gruntu,

b) brak silnej inwersji temperaturowej przy gruncie,

c) temperatura otoczenia powyżej 0° C,

d) brak opadów atmosferycznych.

Na mikrofony pomiarowe zakłada się osłony przeciwwietrzne, niezależnie od warunków meteorologicznych.

Jeżeli:

a) na terenie zakładu znajduje się więcej niż jedno źródło hałasu,

b) źródła te nie pracują w jednakowych okresach w ramach czasu odniesienia,

czas odniesienia dzieli się na okresy, w których poziom dźwięku jest ustabilizowany. Okres ten nazywa się cyklem pracy źródeł.

Po identyfikacji wszystkich cyklów pracy źródeł przygotowuje się grafik, którego schemat jest następujący:

Zaciemnione pole w powyższym grafiku wskazuje, iż w danym okresie dane źródło hałasu jest włączone (dla uproszczenia w powyższym przykładzie założono, iż wszystkie źródła pracują w czasie jednej godziny lub jej wielokrotności).

W celu wyznaczenia równoważnego poziomu hałasu w czasie odniesienia, dla każdego cyklu z grafiku wykonuje się pomiary zgodnie z następującą procedurą.

2. Realizacja pomiarów

Pomiary hałasu wykonuje się:

a) w sposób ciągły dla czasu odniesienia T,

b) przy zastosowaniu próbkowania (krótkookresowe próbki hałasu).

2.1. Ciągłe - pomiary dla czasu odniesienia

Podczas tego typu pomiarów przyrząd pomiarowy jest włączony bez przerwy w czasie odniesienia.

Po zakończeniu pomiaru odczytywana jest wartość równoważnego poziomu dźwięku w środowisku łącznie z zakłócającym wpływem tła akustycznego.

Pomiary ciągłe wykonuje się w przypadku jednoznacznego wykazania przez mierzącego, że:

a) tło akustyczne w trakcie pomiaru ma taki sam charakter, jak tło mierzone przed i po pomiarze właściwym hałasu od zakładu,

lub

b) tło nie wpływa w sposób znaczący na wynik pomiaru.

Pomiar ciągły uzupełnia się o dodatkowe pomiary tła akustycznego - przed pomiarem właściwym oraz po tym pomiarze.

Jeżeli wyniki pomiarów tła akustycznego przed i po właściwym pomiarze różnią się o więcej niż 3 dB, do dalszych ocen bierze się pod uwagę wartość wyższą.

Poziom emisji hałasu z danego źródła uzyskuje się po odjęciu wpływu tła akustycznego, stosując wzór (3).

Jeżeli w czasie pomiaru ciągłego wystąpią warunki atmosferyczne nieodpowiadające wymaganiom z części III.3, badania uzupełnia się metodą próbkowania, o której mowa w pkt 2.2, lub metodą obliczeniową, o której mowa w części V.

2.2. Pomiary za pomocą elementarnych, krótkookresowych próbek hałasu

Podczas danego cyklu (IV.1) dokonuje się szeregu krótkookresowych pomiarów poziomów dźwięku L_Ak; tego typu pomiary nazywa się próbkowaniem. Czas pomiaru t_o dla pojedynczej próbki ustala się według następujących zasad:

a) t_o = 60 s przy pomiarach hałasu stałego w czasie, to znaczy wtedy, gdy chwilowe zmiany poziomu dźwięku nie przekraczają 5 dB,

b) t_o = 10 s, jeżeli pomiary hałasu stałego w czasie utrudnione są przez okresowe zjawiska powodujące powstawanie hałasu wyższego niż spodziewany poziom emisji, w szczególności: przejazdy samochodów, przelot samolotu, a w przerwach pomiędzy tymi zjawiskami nie jest możliwe wykonanie pomiarów 60-sekundowych,

c) t_o równym długości okresu trwania zjawiska lub jego wielokrotności - w przypadku okresowego działania źródła,

d) t_o ≥ 5 min dla hałasu o zmiennym poziomie w czasie.

Liczbę próbek hałasu ustala się na bieżąco, za pomocą tabeli, w trakcie wykonywania badań, tak aby policzona na ich podstawie wartość średnia obciążona była błędem nie większym niż 1 dB, na poziomie istotności α = 0,05.

Tabela

Liczba n wymaganych elementarnych pomiarów hałasu w zależności od różnicy

R = Lmax - Lmin pomiędzy skrajnymi wynikami pomiarów

Jeżeli różnica pomiędzy wynikami poszczególnych pomiarów jest większa niż 3 dB, wydłuża się czas trwania pomiaru elementarnego.

Określenie średniego poziomu hałasu w danym cyklu

Średni poziom hałasu L_Aśr oblicza się w oparciu o wyniki pomiarów próbek, po odjęciu wpływu tła akustycznego, jeśli jest to niezbędne (wg wzoru (3)), w następujący sposób:

(1)

wzór

gdzie:

n - liczba próbek w serii pomiarowej,

L_Ak - zmierzony poziom dźwięku dla czasu t_o (wynik pomiaru dla próbki), dB. W przypadku gdy odejmowano wpływ tła akustycznego, wtedy L_Ak = L_Aek z wzoru (3).

Odchylenie standardowe w danej serii pomiarowej określa się z wzoru:

(2)

wzór

oznaczenia jak we wzorze (1).

Pomiary tła akustycznego.

Tło akustyczne tworzą wszystkie dźwięki występujące w danym punkcie pomiarowym, które nie pochodzą z zakładu aktualnie badanego. W rozpatrywanej sytuacji z pojęcia tła akustycznego wyłącza się pojedyncze, sporadyczne dźwięki, których wpływ na pomiar hałasu od zakładu można wyeliminować, w szczególności przez chwilowe zatrzymanie pomiaru.

Pomiary tła akustycznego wykonuje się w punktach pomiarowych przy wstrzymanej pracy wszystkich źródeł zlokalizowanych na terenie badanego zakładu.

W sytuacjach gdy nie jest możliwe wstrzymanie pracy zakładu, dopuszcza się oszacowanie tła akustycznego w oparciu o pomiary wykonane w punkcie innym niż aktualny punkt pomiarowy, jeżeli warunki akustyczne otoczenia punktu zastępczego są podobne jak w punkcie aktualnym. W szczególności wykorzystuje się obiekty budowlane pełniące rolę ekranów akustycznych dla hałasu pochodzącego od badanego zakładu.

Pomiary tła przeprowadza się w tym samym dniu, o tej samej porze doby i w podobnych warunkach meteorologicznych, w jakich wykonuje się zasadnicze pomiary poziomu emisji hałasu z zakładu.

Określenie poziomu emisji hałasu w środowisku

Poziom emisji hałasu L_Aek pochodzącego od badanego zakładu otrzymuje się przez odjęcie od zmierzonego poziomu dźwięku poziomu tła akustycznego zgodnie z wzorem:

(3)

wzór

gdzie:

L_Ak - zmierzony poziom dźwięku dla czasu t_o (wynik pomiaru dla próbki), dB,

L_At - zmierzony poziom tła akustycznego, dB.

Przyjmuje się, że jeżeli różnicy poziomów L_Ak - L_At < 3 dB wynikowej wartości poziomu L_Aek danego wzorem (3) nie można wyznaczyć, co oznacza, iż nie ma możliwości wyznaczenia poziomu hałasu pochodzącego od danego zakładu metodami pomiarowymi.

W przypadku różnicy L_Ak - L_At > 10 dB można pominąć wpływ tła akustycznego.

Obliczenie równoważnego poziom hałasu w punkcie obserwacji

Równoważny poziom hałasu w danym punkcie pomiarowym oblicza się w oparciu o wyznaczone poziomy średnie L_Asrw tym punkcie, otrzymane zgodnie ze wzorem (1), dla poszczególnych cykli, następująco:

(4)

wzór

gdzie:

m - liczba cykli pomiarowych,

L_Asrj - poziom L_Asr dla j-tego cyklu w dB,

t_j - czas trwania j-tego cyklu w minutach,

T - czas odniesienia w minutach.

Podstawowymi danymi źródłowymi do obliczeń poziomów dźwięku w oparciu o powyższy model, wymieniony w normie PN ISO 9613-2, są moce akustyczne źródeł hałasu (instalacji i urządzeń) na obszarze zajmowanym przez zakład.

Moc akustyczna instalacji lub ich istotnych elementów (z punktu widzenia emisji hałasu) może być podana przez producenta lub w razie potrzeby może być wyznaczana w drodze pomiarowej. Wówczas stosuje się wytyczne zawarte w normach:

a) PN-EN ISO 3744: 1999 "Akustyka - Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów poziomów ciśnienia akustycznego. Metoda techniczna w warunkach zbliżonych do pola swobodnego nad płaszczyzną odbijającą dźwięk".

b) PN-EN ISO 3746: 1999 "Akustyka - Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów poziomów ciśnienia akustycznego. Metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk".

Moc akustyczną urządzeń w ruchu wyznacza się z wyniku pomiaru ekspozycyjnego poziomu dźwięku zgodnie z wzorem:

(5)

wzór

gdzie:

L_AE - ekspozycyjny poziom dźwięku wyznaczany jest w oparciu o metodyki referencyjne, określone na podstawie art. 176 ust. 2 ustawy - Prawo ochrony środowiska, dB,

L_AW - poziom mocy poruszającego się źródła, dB,

v - prędkość ruchu, m/s,

t₀ - czas odniesienia (1 s),

r - odległość punktu obserwacji od toru ruchu,

S₀ - powierzchnia odniesienia (1 m²).

1. Dane formalne:

a) oznaczenie prowadzącego instalację, jego adres zamieszkania lub siedziby,

b) adres zakładu, na terenie którego prowadzona jest eksploatacja instalacji,

c) informacje o tytule prawnym do instalacji,

d) informacje o rodzaju prowadzonej działalności.

2. Typy i rodzaje źródeł hałasu na obszarze danego zakładu wraz z długością czasu pracy.

3. Zastosowana metoda pomiarów (krótki opis metody lub powołanie się na niniejszą metodykę referencyjną).

4. Aparatura i wyposażenie (nie dotyczy, gdy posługiwano się wyłącznie metodą obliczeniową):

a) używana aparatura pomiarowa, nazwy i typy poszczególnych przyrządów,

b) metody stosowane do okresowych kontroli mikrofonów i elementów składowych systemów pomiarowych (nr świadectwa legalizacji),

c) ustawienia miernika (charakterystyka korekcyjna A, zastosowana stała czasowa).

5. Charakterystyka terenu, na którym prowadzono pomiary hałasu:

a) opis terenu, na którym prowadzono badania, w tym szkice lub fotografie (o ile były wykonywane) pokazujące:

- ukształtowanie terenu,

- powierzchnię terenu,

b) otoczenie zakładu:

- rodzaj zabudowy,

- szacunkowa odległość pierwszej linii zabudowy od granicy terenu, do którego władający instalacją ma tytuł prawny,

- szacunkowa wysokość pierwszej linii zabudowy (np. liczba kondygnacji),

- liczba obiektów (budynków) bezpośrednio eksponowanych na hałas,

- oszacowana liczba mieszkańców (osób) eksponowanych na hałas (o ile dane takie są dostępne),

- obiekty odbijające fale akustyczne w otoczeniu źródła i punktu pomiarowego,

c) klasyfikację terenu określoną w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego,

d) dopuszczalne poziomy hałasu.

6. Charakterystyka lokalizacji punktu pomiarowego:

a) wysokość punktu pomiarowego,

b) współrzędne punktu pomiarowego.

7. Warunki meteorologiczne (nie dotyczy, gdy posługiwano się wyłącznie metodą obliczeniową):

a) temperatura,

b) względna wilgotność,

c) prędkość i kierunek wiatru,

d) ciśnienie atmosferyczne.

8. Wyniki pomiarów - dane akustyczne:

a) pora doby, której dotyczą pomiary,

b) wyniki wszystkich badań (pomiarów) we wszystkich punktach objętych pomiarami,

c) wartości poziomu równoważnego w każdym punkcie dla czasu odniesienia T,

d) oszacowana niepewność wyniku pomiaru (badania),

e) dane lub wyniki badań mocy akustycznych źródeł,

f) nazwa i adres instytucji wykonującej badania, data badań,

g) osoba odpowiedzialna za przeprowadzenie badań.

9. Załączniki graficzne - szkic poligonu badań:

a) wycinek planu z zaznaczeniem położenia źródła, punktów obserwacji, innych pobliskich obiektów o charakterze ekranującym lub powodujących odbicia,

b) szkice odzwierciedlające lokalizacje i wzajemne usytuowanie punktów obserwacji, źródła, punktów referencyjnych, pobliskich obiektów mających wpływ na pole akustyczne, terenów podlegających `owej ochronie przed hałasem.