Rodzaje badań lekarskich i laboratoryjnych, którym podlegają kobiety w ciąży i noworodki oraz osoby narażone na zakażenie przez kontakt z osobami zakażonymi, chorymi lub materiałem zakaźnym.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA 1
z dnia 6 marca 2003 r.
w sprawie rodzajów badań lekarskich i laboratoryjnych, którym podlegają kobiety w ciąży i noworodki oraz osoby narażone na zakażenie przez kontakt z osobami zakażonymi, chorymi lub materiałem zakaźnym

Na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384 oraz z 2003 r. Nr 45, poz. 391) zarządza się, co następuje:
§  1.
Rozporządzenie określa:
1)
rodzaje badań lekarskich i laboratoryjnych mające na celu wykrywanie zakażeń i chorób zakaźnych, w kierunku:
a)
zakażenia HIV lub krętkiem bladym, którym podlegają kobiety w ciąży, które były narażone na zakażenie HIV, oraz noworodki urodzone przez matki zakażone HIV lub krętkiem bladym,
b)
zakażenia błonicą, cholerą, czerwonką, durem brzusznym, durami rzekomymi A, B i C, nagminnym porażeniem dziecięcym, którym podlegają osoby, które były narażone na zakażenie poprzez kontakt z osobami zakażonymi, chorymi lub materiałem zakaźnym;
2)
tryb i terminy przeprowadzania badań, o których mowa w pkt 1;
3)
sposób dokumentowania badań, o których mowa w pkt 1, i ich wyników;
4)
postępowanie kliniczno-epidemiologiczne z osobami zakażonymi.
§  2.
1.
Badanie w kierunku zakażenia HIV u kobiet w ciąży przeprowadza się w surowicy krwi metodą immunoenzymatyczną (EIA).
2.
W przypadku dwukrotnego uzyskania wyników dodatnich w dwóch różnych próbkach krwi pobranych od osoby, o której mowa w ust. 1, wykonuje się test potwierdzenia określający białka HIV, przeciwko którym skierowane są przeciwciała stwierdzone metodą immunoenzymatyczną (EIA).
3.
Lekarz sprawujący opiekę nad kobietą w ciąży jest obowiązany poinformować ją o dostępności badania w kierunku zakażenia HIV, roli tego badania w profilaktyce zakażenia u noworodka oraz przeprowadzić przed wykonaniem badania, o którym mowa w ust. 1, odpowiednie poradnictwo.
4.
Osobie badanej należy zapewnić poradnictwo po otrzymaniu wyniku badania.
§  3.
W przypadku wykrycia zakażenia HIV u kobiety w ciąży należy zastosować procedury medyczne w zakresie określonym przez lekarza, zgodnie z wymogami współczesnej wiedzy medycznej.
§  4.
1.
Badania w kierunku zakażenia HIV u noworodków urodzonych przez matki zakażone HIV polegają na:
1)
oznaczeniu materiału genetycznego wirusa;
2)
hodowli wirusa;
3)
oznaczeniu antygenu p24 w nadsączu z hodowli.
2.
Krew do badań, o których mowa w ust. 1, pobiera się w ciągu pierwszych 2 dni życia dziecka, a następnie dwukrotnie po ukończeniu przez dziecko pierwszego miesiąca życia, ostatni raz po ukończeniu 6 tygodnia życia.
3.
Do badań, o których mowa w ust. 1, nie może służyć krew pępowinowa.
4.
W przypadku dwukrotnego uzyskania wyników ujemnych we wszystkich trzech próbach, o których mowa w ust. 2, wyklucza się zakażenie HIV.
§  5.
Noworodek urodzony przez matkę zakażoną HIV powinien zostać poddany leczeniu profilaktycznemu oraz procedurom, o których mowa w § 3, od chwili urodzenia do 6 tygodnia życia.
§  6.
1.
Badania w kierunku kiły u kobiet w ciąży przeprowadza się dwukrotnie - po stwierdzeniu ciąży i w 8 miesiącu ciąży.
2.
Badania, o których mowa w ust. 1, u noworodków urodzonych przez matki zakażone krętkiem bladym przeprowadza się czterokrotnie - po urodzeniu oraz w 2, 6 i 12 miesiącu życia.
3.
W przypadkach określonych w ust. 1 i 2 wykonuje się badanie serologiczne VDRL/RPR potwierdzone badaniem FTA lub TPHA oraz badanie wydzieliny ze zmian skórnych na obecność krętka bladego, jak również wykonuje się odczyny wykrywające immunoglobuliny typu M (IgM).
§  7.
1.
Badanie laboratoryjne w kierunku cholery u osób:
1)
powracających z terenów endemicznego szerzenia się cholery, u których do 7 dni od dnia powrotu wystąpi biegunka,
2)
zdrowych, które miały kontakt z osobami chorymi na cholerę,

polega na hodowli przecinkowca z kału oraz określeniu jego serotypu.

2.
W celu przeprowadzania badania, o którym mowa w ust. 1, pobiera się trzy próbki kału, jeżeli to możliwe w ciągu 3 kolejnych dni.
3.
W przypadku osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1, pierwszą próbkę kału należy pobrać w jednym z pierwszych 4 dni po wystąpieniu biegunki, przed rozpoczęciem antybiotykoterapii.
4.
W przypadku osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2, próbki kału pobiera się od 14 dnia po zakończeniu antybiotykoterapii.
5.
W przypadku trzykrotnego uzyskania wyników ujemnych wyklucza się zakażenie cholerą.
§  8.
1.
Badanie w kierunku nagminnego porażenia dziecięcego (poliomyelitis) u osób, które przebywały w bliskim kontakcie z osobami:
1)
chorymi,
2)
od których wyizolowano dziki szczep wirusa poliomyelitis,

polega na dwukrotnym wirusologicznym badaniu kału.

2.
Badanie w kierunku nagminnego porażenia dziecięcego u:
1)
pracowników laboratoriów mających kontakt z materiałem zakaźnym, w którym wykryto dzikiego wirusa poliomyelitis,
2)
osób, które przebywały w kontakcie z osobami, o których mowa w ust. 1 pkt 1,

polega na co najmniej jednokrotnym wirusologicznym badaniu kału.

3.
Badanie w kierunku nagminnego porażenia dziecięcego u osób, o których mowa w ust. 2 pkt 2, przeprowadza się, jeżeli lekarz przeprowadzający badanie stwierdzi, że zachodzi taka konieczność.
4.
W trakcie badań, o których mowa w ust. 1 i 2, wykonuje się izolację wirusa poliomyelitis, z określeniem typu wirusa, oraz stwierdza się, czy pochodzi on ze szczepu szczepionkowego.
5.
Próbki kału od osób, o których mowa w ust. 1 i 2, pobiera się niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin od stwierdzenia zaistnienia wskazania do wykonania badania w kierunku nagminnego porażenia dziecięcego.
6.
W przypadku osób, o których mowa w ust. 1, drugą próbkę kału pobiera się w odstępie co najmniej 24 godzin od pobrania pierwszej próbki.
7.
Próbki kału, o których mowa w ust. 5 i 6, dostarcza się, z zachowaniem łańcucha chłodzenia, do Narodowego Laboratorium Poliomyelitis, mieszczącego się w Zakładzie Wirusologii Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie.
§  9.
Jeżeli stan zaszczepienia osób, o których mowa w § 8 ust. 1 i 2, jest niepełny lub nieznany, osoby te poddaje się szczepieniu żywą szczepionką doustną przeciwko nagminnemu porażeniu dziecięcemu.
§  10.
Osoby, o których mowa w § 8 ust. 1 i 2, podlegają nadzorowi lekarskiemu przez okres co najmniej 21 dni od dnia przeprowadzenia badania w kierunku nagminnego porażenia dziecięcego.
§  11.
W przypadku izolacji dzikiego wirusa poliomyelitis informację o tym przekazuje się niezwłocznie:
1)
Dyrektorowi Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie;
2)
Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu;
3)
Przewodniczącemu Komisji Certyfikacji Eradykacji Poliomyelitis w Warszawie.
§  12.
1.
Osoba, od której wyizolowano dziki szczep wirusa poliomyelitis, podlega hospitalizacji w oddziale obserwacyjno-zakaźnym w warunkach boksu melcerowskiego przez okres co najmniej 21 dni.
2.
W miejscu zamieszkania osoby, o której mowa w ust. 1, oraz w innych miejscach, w których osoba ta przebywała przez dłuższy czas, przeprowadza się dezynfekcję.
§  13.
1.
Badanie w kierunku błonicy u osób, które przebywały w bliskim kontakcie z osobami chorymi na błonicę, niezależnie od jej postaci klinicznej, wykonuje się w materiale z wymazu z gardła, pobranym przed rozpoczęciem chemioprofilaktyki.
2.
W trakcie badania, o którym mowa w ust. 1, wykonuje się hodowlę maczugowca oraz oznacza typ fagowy (zdolność produkcji toksyny).
§  14.
1.
Osobom, o których mowa w § 13 ust. 1, podaje się dawkę przypominającą szczepienia przeciw błonicy, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 14 ust. 9 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach, zwanej dalej "ustawą", oraz rozpoczyna się odpowiednią profilaktykę antybiotykami.
2.
Osoby, o których mowa w § 13 ust. 1, pozostają pod obserwacją, z wyjątkiem osób z kontaktu z chorymi na postać skórną błonicy, wywołaną maczugowcem nieprodukującym toksyn.
3.
W przypadku wystąpienia pierwszych objawów klinicznych u osób, o których mowa w § 13 ust. 1, osobom tym podaje się antytoksynę.
§  15.
1.
U ozdrowieńców po błonicy nosa, gardła i ucha przeprowadza się trzykrotne badanie w kierunku błonicy w materiale z wymazu odpowiednio z nosa, gardła i ucha, jeżeli to możliwe w ciągu 3 kolejnych dni po upływie 14 dni od dnia zakończenia chemioterapii.
2.
W trakcie badania, o którym mowa w ust. 1, wykonuje się hodowlę maczugowca oraz oznacza typ fagowy (zdolność produkcji toksyny).
§  16.
1.
W ramach badania w kierunku duru brzusznego lub durów rzekomych A, B i C u osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy, wykonuje się badanie bakteriologiczne kału w kierunku odpowiednich pałeczek Salmonella, z uwzględnieniem typowania bakteriofagowego.
2.
Świadczeniodawca przeprowadzający badanie, o którym mowa w ust. 1, określa na podstawie dochodzenia epidemiologicznego nośnik czynnika chorobotwórczego stanowiący materiał zakaźny, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy.
3.
Próbki kału do badania bakteriologicznego, o którym mowa w ust. 1, dostarcza się do laboratorium przeprowadzającego badanie, o którym mowa w ust. 1, w ciągu 24 godzin od pobrania, w płynie konserwującym, wymaganym przez to laboratorium.
4.
Do przeprowadzenia badania, o którym mowa w ust. 1, pobiera się trzy próbki kału, jeżeli to możliwe w ciągu 3 kolejnych dni.
5.
W przypadku trzykrotnego uzyskania wyników ujemnych z badania, o którym mowa w ust. 1, wyklucza się zakażenie durem brzusznym lub durami rzekomymi A, B i C.
6.
W przypadku uzyskania nawet jednego wyniku dodatniego u osoby bez objawów klinicznych świadczeniodawca powiadamia o tym fakcie państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
§  17.
1.
Przed wypisaniem ze szpitala osobę, u której podejrzewa się lub rozpoznano dur brzuszny lub dur rzekomy A, B lub C, poddaje się trzykrotnemu badaniu bakteriologicznemu na nosicielstwo pałeczek duru brzusznego i durów rzekomych A, B lub C.
2.
Próbki kału i moczu do badania, o którym mowa w ust. 1, pobiera się trzykrotnie po upływie 7 dni od zakończenia chemioterapii, jeżeli to możliwe w ciągu 3 kolejnych dni.
3.
Jeżeli stan zdrowia osoby, o której mowa w ust. 1, na to pozwala, może ona zostać wypisana ze szpitala przed ustaleniem wyniku badania, jednak nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia ustąpienia gorączki.
4.
Szpital, o którym mowa w ust. 3, jest obowiązany powiadomić państwowego powiatowego inspektora sanitarnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby, o której mowa w ust. 3, o terminie wypisania jej ze szpitala oraz o terminach i wynikach badań bakteriologicznych, o których mowa w ust. 1.
5.
Po wypisaniu ze szpitala ozdrowieńcy po durze brzusznym i durach rzekomych A, B i C podlegają dalszej 3-miesięcznej obserwacji.
6.
W trakcie obserwacji, o której mowa w ust. 5, świadczeniodawca jest obowiązany pięciokrotnie przeprowadzić badania bakteriologiczne kału, a u osób wydalających pałeczki z moczem - także moczu.
7.
W przypadku, o którym mowa w ust. 6, pierwszą próbkę pobiera się po upływie jednego miesiąca od dnia powiadomienia, o którym mowa w ust. 4, drugą - po upływie 2 miesięcy od tego dnia, natomiast 3 pozostałe próbki - w ostatnim tygodniu obserwacji, jeżeli to możliwe - w 3 kolejno po sobie następujących dniach.
8.
Jeżeli w okresie obserwacji, o której mowa w ust. 5, w trakcie badań bakteriologicznych kału lub moczu zostanie uzyskany przynajmniej jeden wynik dodatni, świadczeniodawca przeprowadzający badania, o których mowa w ust. 6, powiadamia o tym fakcie państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
§  18.
1.
W ramach badania w kierunku czerwonki bakteryjnej wykonywanego u osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy, wykonuje się jednorazowe badanie kału.
2.
Świadczeniodawca przeprowadzający badanie, o którym mowa w ust. 1, określa na podstawie dochodzenia epidemiologicznego nośnik czynnika chorobotwórczego stanowiący materiał zakaźny, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy.
3.
Próbki kału do badania, o którym mowa w ust. 1, pobiera się po upływie 7 dni od zakończenia chemioterapii.
4.
W przypadku uzyskania dodatniego wyniku badania kału u osób wymienionych w ust. 1, świadczeniodawca przeprowadzający badania powiadamia o tym fakcie państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
§  19.
Badania, o których mowa w § 1 pkt 1, są dokumentowane przez świadczeniodawcę prowadzącego badania w dokumentacji medycznej pacjenta.
§  20.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1 Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. Nr 93, poz. 833).

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.2003.61.550

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Rodzaje badań lekarskich i laboratoryjnych, którym podlegają kobiety w ciąży i noworodki oraz osoby narażone na zakażenie przez kontakt z osobami zakażonymi, chorymi lub materiałem zakaźnym.
Data aktu: 06/03/2003
Data ogłoszenia: 10/04/2003
Data wejścia w życie: 25/04/2003