1. Język obcy na poziomie średnio zaawansowanym lub zaawansowanym:

1) ćwiczenia rozumienia tekstu pisanego, rozumienia ze słuchu, pisania;

2) przyswojenie słownictwa z zakresu pracy socjalnej;

3) czytanie literatury zawodowej;

4) ćwiczenia konwersacyjne ukierunkowane na słownictwo przydatne w komunikacji i wymianie doświadczeń ze środowiskiem zawodowym partnerów zagranicznych realizujących zadania z zakresu pomocy społecznej i pracy socjalnej.

2. Wychowanie fizyczne z elementami samoobrony:

1) czynniki i środki wychowania fizycznego warunkujące zdrowie i sprawność fizyczną;

2) walka wręcz, samoobrona a obrona konieczna;

3) obrona bierna i czynna (odpowiedzialność karna);

4) zasady postępowania w samoobronie;

5) standardy obronne w typowych i trudnych sytuacjach;

6) prewencja w życiu codziennym;

7) ćwiczenie podstawowych umiejętności i form obrony.

3. Informatyka:

1) przechowywanie informacji w komputerze;

2) elementy budowy komputera - typowa konfiguracja;

3) rodzaje oprogramowania - system operacyjny;

4) programy narzędziowe, programy użytkowe;

5) kompresja i archiwizacja danych;

6) ochrona przed wirusami;

7) Internet - praktyczne wykorzystanie systemu do poszukiwania informacji z dziedziny pracy socjalnej i pomocy społecznej oraz komunikacji ze środowiskiem pracowników socjalnych;

8) praktyczne wykorzystanie edytora tekstu i arkusza kalkulacyjnego w pracy zawodowej pracownika socjalnego.

4. Podstawy filozofii:

1) filozofia jako nauka: funkcje i działy;

2) zagadnienia ontologiczne, epistemologiczne, społeczne i antropologiczne;

3) dzieje myśli filozoficznej w kręgu europejskim;

4) wybrane szkoły i kierunki filozoficzne w epoce starożytnej (Platon, Arystoteles), średniowiecznej (św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu), nowożytnej (Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel, Marks, Nietzsche, Husserl, Heidegger);

5) jedność człowieka;

6) determinizm i indeterminizm a wolna wola;

7) doniosłość rozumienia filozoficznego człowieka i świata dla kształtowania się kultury.

5. Logika:

1) wybrane sposoby pojmowania logiki jako dyscypliny badawczej, jej miejsce i znaczenie w systemie nauk;

2) logika jako nauka o ogólnych metodach poznawczych;

3) logika a matematyka, logika a język potoczny, logika a informatyka;

4) język jako system znaków;

5) logika formalna, uzasadnianie twierdzeń i rodzaje uzasadnień;

6) wnioskowanie - rodzaje, błędy, rola wnioskowania przy opisie i wyjaśnianiu zjawisk;

7) wypowiedzi oceniające i normy;

8) pytania i odpowiedzi;

9) elementy retoryki.

6. Przedmiot do wyboru:

1) edukacja ekologiczna:

a) środowisko życia człowieka, jego struktura i wzajemne powiązania,

b) kierunki zmian w środowisku przyrodniczym i społeczno-kulturowym,

c) środowiskowe uwarunkowania i możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka,

d) zagrożenia cywilizacyjne,

e) zasady zróżnicowanego rozwoju i prośrodowiskowego stylu życia,

f) polityka ekologiczna państwa, ruchy ekologiczne, działania na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska;

2) finanse publiczne:

a) system finansowy państwa,

b) zasady zarządzania finansami publicznymi,

c) system budżetowy, konstrukcja budżetu, równowaga budżetowa, budżet państwa i budżety samorządów, dyscyplina budżetowa,

d) społeczne i gospodarcze skutki wydatków dokonywanych przez władze publiczne;

3) gerontologia:

a) geriatria a gerontologia, przegląd koncepcji,

b) zdolności przystosowawcze organizmu a wiek człowieka,

c) starzenie się jako zjawisko biologiczne,

d) miejsce człowieka starszego w rodzinie i społeczeństwie,

e) demograficzne problemy polityki ludnościowej,

f) wybrane aspekty aktywności życiowej i zawodowej osób starszych,

g) system świadczeń społecznych na rzecz osób starszych,

h) formy opieki nad ludźmi starszymi, opieka terminalna i paliatywna;

4) ergonomia:

a) społeczne i ekonomiczne znaczenie ergonomii,

b) obciążenie pracą,

c) czynniki środowiska pracy,

d) społeczne czynniki środowiska pracy, mobbing,

e) metody badania obciążenia pracą i środowiskiem pracy,

f) środki prawne ochrony pracy.

1. Wprowadzenie do psychologii:

1) psychologia jako nauka o człowieku i jego funkcjonowaniu;

2) miejsce psychologii wśród innych nauk o człowieku;

3) główne kierunki psychologii;

4) biologiczne podstawy zachowania człowieka;

5) procesy poznawcze;

6) procesy emocjonalno-motywacyjne;

7) uczenie się i pamięć;

8) osobowość;

9) metody badawcze psychologii.

2. Psychologia rozwojowa i osobowości:

1) pojęcie rozwoju;

2) rodzaje zmian rozwojowych;

3) charakterystyka czynników oraz mechanizmów warunkujących rozwój;

4) metody psychologii rozwojowej;

5) charakterystyka rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka;

6) rozwój emocji i uczuć;

7) rozwój poznawczy jednostki;

8) rozwój moralno-społeczny;

9) podstawowe orientacje w psychologii osobowości;

10) rozwój osobowości; dzieciństwo, adolescencja, dojrzałość, starość - rozwój i przystosowanie.

3. Podstawy medycyny społecznej:

1) zdrowie według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO);

2) biologiczne i środowiskowe uwarunkowania zdrowia;

3) struktura społeczna i styl życia a zdrowie;

4) epidemiologia chorób społecznych;

5) ochrona zdrowia i opieka zdrowotna;

6) pierwsza pomoc w nagłych wypadkach.

4. Ekonomia społeczna:

1) ekonomia jako nauka społeczna;

2) współczesne systemy gospodarcze;

3) podstawy teorii zachowania konsumentów;

4) rynek i ocena równowagi;

5) rynek pracy i zjawisko bezrobocia;

6) dochód narodowy;

7) mierniki poziomu życia ludności; zagadnienie minimum socjalnego;

8) koniunktura gospodarcza; równowaga ekonomiczna i społeczna;

9) system finansowy państwa - rola państwa w alokacji zasobów.

5. Metody badań społecznych:

1) strategie i typologia badań społecznych ze względu na cel, organizację, przedmiot i procedurę;

2) metody i techniki badań społecznych;

3) organizacja i etapy badań społecznych;

4) zasady opracowania materiałów badawczych;

5) znaczenie badań społecznych w monitorowaniu zmian w pomocy społecznej.

6. Etyka:

1) metodologiczne podstawy etyki; przedmiot, metoda i cel etyki; schemat jednolitej typologii etyki (wg S. Kamińskiego);

2) podstawowe kierunki w antropologii i aksjologii;

3) główne koncepcje etyczne;

4) etyka zawodowa;

5) kodeksy etyczne.

7. Wprowadzenie do socjologii:

1) pojęcia i teorie socjologii, problem socjologiczny a kwestia społeczna;

2) socjologiczna koncepcja człowieka i osobowości;

3) zbiorowości społeczne i zbiorowości terytorialne; więź społeczna;

4) interakcje społeczne, system wartości i norm;

5) socjalizacja, kontrola społeczna;

6) zróżnicowanie społeczne i dynamika społeczna; nierówności społeczne;

7) relacje rodzina - społeczność lokalna - społeczeństwo; współzależność zjawisk z różnych poziomów;

8) kultura masowa i kultura popularna; zmiany społeczno-kulturowe;

9) religia jako instytucja społeczna.

1. Pedagogika społeczna:

1) przedmiot i zadania pedagogiki społecznej;

2) środowisko jako zespół czynników współwyznaczających rozwój jednostki;

3) rodzina jako środowisko wychowawcze;

4) grupy rówieśnicze i ich oddziaływania wychowawcze;

5) szkoła jako środowisko społeczno-wychowawcze i społeczno-instytucjonalne;

6) nieprzystosowanie społeczne;

7) specyfika oddziaływań wychowawczych związanych ze środowiskiem pracy;

8) społeczny sens kształcenia ustawicznego;

9) człowiek stary - zadania pedagogiki społecznej.

2. Psychologia społeczna:

1) psychologia społeczna jako nauka;

2) poznanie społeczne; błędy percepcyjne;

3) postawy społeczne;

4) propaganda i przekonywanie;

5) małe grupy społeczne;

6) konformizm;

7) dysonans poznawczy;

8) agresja i przemoc;

9) uprzedzenia;

10) atrakcyjność interpersonalna.

3. Podstawy komunikacji interpersonalnej:

1) modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej;

2) komunikacja werbalna i niewerbalna;

3) wybrane teorie komunikacji interpersonalnej;

4) bariery komunikacyjne;

5) aktywne słuchanie;

6) asertywność;

7) konflikt interpersonalny w komunikacji;

8) podstawowe zasady negocjacji.

4. Patologie społeczne:

1) pojęcie i koncepcje teoretyczne patologii społecznej;

2) typy i rozkład patologii społecznych we współczesnym społeczeństwie polskim;

3) zmiany obrazu i nasilenia patologii;

4) alkoholizm, narkomania i inne toksykomanie;

5) epidemiologia AIDS;

6) przestępczość;

7) patologie nieformalnych i formalnych relacji międzyludzkich;

8) związki między patologiami.

1. Polityka społeczna:

1) relacje między polityką gospodarczą a społeczną;

2) potrzeby społeczne;

3) ekonomiczne uwarunkowania potrzeb społecznych i ich zaspokajania;

4) zróżnicowanie potrzeb społecznych;

5) modele i instrumenty polityki społecznej;

6) zabezpieczenie społeczne;

7) samorząd terytorialny jako podmiot realizujący zadania z zakresu polityki społecznej;

8) zróżnicowanie rozwoju gospodarczego a budżety gmin w aspekcie lokalnej polityki społecznej;

9) kwestie społeczne;

10) polityka społeczna wobec kwestii społecznych.

2. Statystyka społeczna z elementami demografii:

1) przedmiot i metody statystyki;

2) opracowanie i prezentacja materiału statystycznego;

3) metody analizy: struktury zbiorowości, współzależności i zmian w czasie;

4) podstawowe zagadnienia z zakresu demografii.

3. System prawny pomocy społecznej:

1) pojęcie prawa i jego rola w państwie i społeczeństwie;

2) system i źródła prawa w Rzeczypospolitej Polskiej;

3) proces tworzenia prawa i jego obowiązywanie;

4) organy ochrony prawnej;

5) podstawowe zagadnienia dotyczące: prawa karnego, cywilnego, administracyjnego, pracy i prawa finansowego;

6) zabezpieczenie społeczne;

7) pomoc społeczna w strukturze administracyjnej;

8) ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.) i przepisy wykonawcze;

9) ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.);

10) ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143, z późn. zm.);

11) ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.) i przepisy wykonawcze;

12) ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231, z późn. zm.);

13) wspieranie zatrudnienia oraz rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych;

14) zastosowanie przepisów Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania administracyjnego w pomocy społecznej.

4. Pedagogika specjalna:

1) przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej;

2) relacje pedagogiki specjalnej z innymi dyscyplinami naukowymi;

3) rozmiary niepełnosprawności w populacji generalnej i młodzieżowej;

4) zasady i metody pracy pedagogicznej z osobami niepełnosprawnymi;

5) system kształcenia specjalnego w Polsce na tle systemów w innych państwach;

6) zagadnienia szczegółowe pedagogiki specjalnej;

7) postawy społeczne wobec niepełnosprawnych (deontologia w praktyce), idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem;

8) problemy osób niepełnosprawnych dorosłych funkcjonujących samodzielnie, w rodzinach i wspólnotach.

5. Socjologia rozwoju i strategie rozwoju lokalnego:

1) teorie rozwoju społecznego, modernizacji, konwergencji i zależności;

2) typy społeczeństw;

3) globalizm i lokalizm;

4) społeczeństwo obywatelskie;

5) lokalne programy rozwoju;

6) strategie, elementy i obszary rozwoju lokalnego;

7) narzędzia budowania strategii rozwoju lokalnego i pomiar efektów.

6. Socjologia i psychologia rodziny:

1) rodzina jako grupa społeczna i instytucja;

2) teoretyczne interpretacje instytucji małżeństwa i rodziny;

3) funkcje rodziny;

4) przeobrażenia w makrostrukturach społecznych a przemiany rodziny;

5) przystosowawcze i ochronne funkcje rodziny, dysfunkcjonalność i jej skutki;

6) rodzina jako system;

7) cykl życia rodzinnego;

8) komunikacja w rodzinie;

9) kryzysy rozwojowe i sytuacyjne w przebiegu życia rodziny;

10) metody i techniki diagnozowania rodziny;

11) terapie rodzinne.

7. Metodologia i metodyka pracy socjalnej:

1) teoretyczne podstawy pracy socjalnej;

2) metodologia i metodyka działania w pracy socjalnej;

3) metodyczne działania bezpośrednie i pośrednie w pracy socjalnej;

4) fazy metodycznego działania w pracy socjalnej;

5) podejścia (modele) w pracy socjalnej;

6) metody pracy socjalnej;

7) techniki pracy socjalnej;

8) narzędzia pracy pracownika socjalnego;

9) role pracownika socjalnego w pracy w indywidualnych przypadkach, z grupą, ze społecznością;

10) warsztat pracy pracownika socjalnego;

11) podstawowe umiejętności pracownika socjalnego;

12) podstawowe prawa i wolności człowieka a praca socjalna;

13) prawa socjalne w Polsce.

8. Elementy psychoterapii:

1) kierunki i szkoły psychoterapeutyczne;

2) metody i techniki psychoterapii indywidualnej i grupowej;

3) przygotowanie i przebieg procesu psychoterapii;

4) zjawiska w psychoterapii;

5) specyfika psychoterapii w przypadku zaburzeń nerwicowych, zaburzeń nastroju, psychoz schizofrenicznych;

6) rodzaje terapii i sposoby radzenia sobie z lękiem, agresją oraz skutkami przemocy.

9. Organizacja i zarządzanie:

1) podstawowe pojęcia teorii organizacji i zarządzania;

2) kadra kierownicza, władza i wpływy w organizacji;

3) proces i zakres zarządzania;

4) podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów;

5) grupowa organizacja, zarządzanie procesami interpersonalnymi i grupowymi;

6) motywacja w organizacji;

7) komunikacja;

8) strategie zarządzania;

9) zarządzanie potencjałem społecznym;

10) kultura organizacji i zagadnienia etyczne.

10. Problemy i kwestie społeczne:

1) źródła i charakter problemów społecznych;

2) ontologiczny status problemów społecznych;

3) ubóstwo i marginalizacja społeczna;

4) cykl życiowy jednostki i związane z tym kwestie społeczne;

5) problemy współczesnej rodziny;

6) dezorganizacja, patologia społeczna i dewiacje;

7) problemy społeczne związane ze zdrowiem; alkoholizm, narkomania, HIV/AIDS;

8) kwestie społeczne w środowisku wielkomiejskim i wiejskim;

9) zapobieganie oraz zwalczanie wykorzystania seksualnego kobiet i dzieci;

10) zjawisko handlu ludźmi, zapobieganie, zwalczanie oraz karanie handlu ludźmi, udzielanie pomocy ofiarom handlu ludźmi;

11) zagadnienia dotyczące integracji cudzoziemców;

12) degradacja środowiska naturalnego jako kwestia społeczna.

11. Podstawy psychopatologii:

1) pojęcie normy i patologii;

2) diagnozowanie i klasyfikacja zaburzeń psychicznych;

3) lęk i zaburzenia psychosomatyczne;

4) depresja i schizofrenia;

5) zaburzenia społeczne i interpersonalne;

6) zaburzenia psychiczne na przestrzeni życia.

12. Aksjologia pracy socjalnej:

1) jednostkowy, społeczny i kulturowy wymiar wartości;

2) etyka a cele i zadania pracy socjalnej;

3) wartości moralne i etyka zawodu pracownika socjalnego;

4) kodeks etyczny;

5) dylematy etyczne w pracy socjalnej;

6) świat wartości człowieka wspomaganego i etyka pomagania;

7) kwestie winy i odpowiedzialności;

8) moralne i instrumentalne aspekty pomagania;

9) system wartości społecznych a legitymizacja polityki społecznej i pracy socjalnej.

13. Prawo rodzinne i opiekuńcze:

1) stosunki majątkowe między małżonkami;

2) odpowiedzialność małżonków za zobowiązania (w czasie trwania i po ustaniu ustroju wspólności majątkowej);

3) pochodzenie dziecka;

4) władza rodzicielska;

5) obowiązek alimentacyjny;

6) przysposobienie;

7) ogólna charakterystyka funkcjonowania rodzin zastępczych oraz innych instytucji o charakterze opiekuńczo-wychowawczym;

8) małżeństwo, ustanie małżeństwa, separacja;

9) opieka prawna, kuratela.

1. Wprowadzenie do pracy socjalnej:

1) wpływ czynników społeczno-kulturowych na rozwój teorii i praktyki pracy socjalnej;

2) historia pomocy człowiekowi i rozwój nowoczesnej pracy socjalnej;

3) zawód pracownika socjalnego, profesjonalizacja i specjalizacja zawodowa;

4) etyka i prawo w praktyce pracy socjalnej;

5) przegląd współczesnych modeli pracy socjalnej.

2. Projekt socjalny:

1) typy projektów socjalnych;

2) poszukiwanie mocnych stron osób korzystających z pomocy społecznej i zasobów środowiska jako główne podejście do tworzenia projektu;

3) reguły tworzenia projektu socjalnego i etapy pracy nad projektem oraz czynniki wpływające na jego realizację;

4) metody, techniki i narzędzia stosowane podczas realizacji projektu socjalnego;

5) partnerzy i koordynowanie działań;

6) znaczenie i konstrukcja budżetu związanego z projektem socjalnym;

7) rola i znaczenie działalności wolontariuszy biorących udział w realizacji projektu;

8) monitorowanie i ocena projektu;

9) realizowanie wybranych projektów socjalnych.

3. Struktura i organizacja pomocy społecznej:

1) pomoc społeczna w systemie zabezpieczenia społecznego;

2) podmiotowy i przedmiotowy zakres pomocy społecznej;

3) diagnozowanie i planowanie społeczne;

4) regulacje prawne i finansowanie pomocy społecznej;

5) pracownicy realizujący zadania pomocy społecznej;

6) struktura organizacyjna pomocy społecznej;

7) osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej - standard usług socjalnych;

8) jednostki organizacyjne pomocy społecznej - funkcje i zadania;

9) rola i znaczenie organizacji pozarządowych w działalności z zakresu pomocy społecznej;

10) nowe zagadnienia dotyczące pomocy społecznej wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

4. Przedmiot specjalizacyjny do wyboru:

1) rehabilitacja osób niepełnosprawnych:

a) rodzaje niepełnosprawności,

b) psychospołeczne problemy osób niepełnosprawnych, ich rodzin i środowiska lokalnego,

c) cele, rodzaje i zadania rehabilitacji,

d) diagnozowanie potrzeb socjalnych i rehabilitacyjnych osób niepełnosprawnych,

e) aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych,

f) rola pracy i spółdzielni socjalnych w rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

g) realizowanie wybranego projektu w ramach zajęć specjalizacyjnych;

2) rynek pracy i bezrobocie:

a) ekonomiczne problemy rynku pracy,

b) mierniki sytuacji na rynku pracy,

c) lokalne rynki pracy, europejski rynek pracy,

d) psychospołeczne skutki bezrobocia,

e) kategorie społeczne szczególnie narażone na bezrobocie i marginalizację społeczną,

f) prawne aspekty zatrudnienia i bezrobocia,

g) demograficzne przesłanki polityki rynku pracy,

h) publiczne służby zatrudnienia - struktura, zadania i instrumenty,

i) programy przeciwdziałania bezrobociu i łagodzenia jego skutków,

j) organizowanie spółdzielni socjalnych,

k) rozwój zawodowy człowieka,

l) informacja zawodowa i doradztwo zawodowe,

m) praca socjalna z różnymi kategoriami bezrobotnych osób korzystających z pomocy społecznej,

n) realizowanie wybranego projektu w ramach zajęć specjalizacyjnych;

3) organizowanie społeczności lokalnych:

a) problematyka społeczności lokalnych w teoriach socjologicznych,

b) tradycje pracy ze społecznością lokalną,

c) modele i podejścia do pracy ze społecznością lokalną,

d) rozwój i aktywizacja społeczności lokalnej,

e) rola spółdzielni socjalnych w aktywizacji społeczności lokalnej,

f) etapy pracy ze społecznością,

g) metody, techniki i narzędzia pracy ze społecznością lokalną,

h) wiedza i umiejętności organizatora społeczności lokalnej,

i) dokumentacja organizatora społeczności lokalnej,

j) realizowanie wybranego projektu w ramach zajęć specjalizacyjnych.

5. Rodzinne poradnictwo socjalne:

1) rodzinne poradnictwo socjalne - podstawowe pojęcia;

2) diagnoza aktualnego stanu rodziny;

3) marketing rodzinnych usług socjalnych;

4) wybrane formy wspierania rodziny.

6. Superwizja:

1) omawianie doświadczeń nabytych podczas praktyk;

2) analizowanie własnych działań wobec osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej;

3) praca nad emocjami powstającymi podczas praktyk w relacjach z osobami i rodzinami korzystającymi z pomocy społecznej;

4) analiza dylematów etyczno-moralnych w pracy socjalnej.

7. Warsztaty terapii zajęciowej:

1) rola terapii zajęciowej w leczeniu usprawniającym oraz aktywizacji osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej;

2) rodzaje i stopnie niepełnosprawności i odpowiadające im typy terapii zajęciowej;

3) terapia zajęciowa przez sport i teatr;

4) pracownia plastyczna - ćwiczenie różnych technik: malarstwo, tkactwo, wyroby ze skóry, praca w drewnie, metaloplastyka, haft, dziewiarstwo, garncarstwo;

5) zajęcia kulturalno-oświatowe;

6) terapeuta zajęciowy - rola zawodowa, zadania realizowane w placówkach pomocy społecznej, kwestie etyczne, organizacja pracy, dokumentacja.