Zwalczanie wąglika.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI1)
z dnia 5 maja 2005 r.
w sprawie zwalczania wąglika

Na podstawie art. 61 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 oraz z 2005 r. Nr 23, poz. 188 i Nr 33, poz. 289) zarządza się, co następuje:
§  1.
Rozporządzenie określa szczegółowy sposób i tryb zwalczania wąglika, zwanego dalej "chorobą", w tym:
1)
sposób i tryb postępowania przy:
a)
podejrzeniu choroby,
b)
stwierdzaniu choroby,
c)
wygaszaniu ogniska choroby;
2)
środki stosowane przy zwalczaniu choroby;
3)
rodzaj próbek pobieranych do badań laboratoryjnych oraz sposób ich pobierania i wysyłania;
4)
sposób przeprowadzania oczyszczania i odkażania.
§  2.
1.
Powiatowy lekarz weterynarii po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu wystąpienia choroby podejmuje niezwłocznie czynności mające na celu wykrycie albo wykluczenie tej choroby, w tym:
1)
przeprowadza:
a)
dochodzenie epizootyczne,
b)
badanie kliniczne zwierząt podejrzanych o chorobę;
2)
pobiera próbki, zabezpiecza je, znakuje i przesyła do laboratorium, o którym mowa w art. 23 ust. 3 pkt 1 i 3 oraz ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. Nr 33, poz. 287, z późn. zm.2)), w celu wykonania badań laboratoryjnych.
2.
Rodzaj próbek pobieranych do badań laboratoryjnych oraz sposób ich pobierania i wysyłania są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
3.
Powiatowy lekarz weterynarii do czasu uzyskania wyników badań laboratoryjnych:
1)
obejmuje stado nadzorem;
2)
nakazuje:
a)
odosobnienie w stadzie zwierząt podejrzanych o chorobę,
b)
oddzielne gromadzenie mleka pozyskiwanego od zwierząt podejrzanych o chorobę;
3)
zakazuje:
a)
przemieszczania zwierząt do oraz ze stada,
b)
uboju zwierząt podejrzanych o chorobę,
c)
przeprowadzania sekcji zwłok zwierzęcych;
4)
powiadamia o podejrzeniu wystąpienia choroby:
a)
państwowego powiatowego inspektora sanitarnego,
b)
podmiot skupujący mleko.
4.
W ramach czynności mających na celu wykrycie albo wykluczenie choroby powiatowy lekarz weterynarii może, jeżeli to konieczne, przeprowadzić sekcję zwłok zwierzęcych.
§  3.
Powiatowy lekarz weterynarii na podstawie czynności, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 1 i ust. 4, oraz wyników badań laboratoryjnych, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 2, wyklucza albo stwierdza chorobę.
§  4.
Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku stwierdzenia choroby:
1)
wyznacza:
a)
ognisko choroby,
b)
obszar zapowietrzony o promieniu do 20 km od ogniska choroby;
2)
nakazuje:
a)
odosobnienie i oznakowanie w stadzie zwierząt chorych i zwierząt podejrzanych o zakażenie,
b)
spalenie zwłok zwierzęcych w miejscu, w którym padło zwierzę chore, a jeżeli jest to niemożliwe, nakazuje zabezpieczenie tych zwłok w sposób uniemożliwiający przenoszenie choroby i przewiezienie ich do zakładu przetwarzającego w rozumieniu przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1774/2002 z dnia 3 października 2002 r. ustanawiającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. WE L 273 z 10.10.2002, str. 1; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 37, poz. 92, z późn. zm.3)),
c)
staranne usunięcie i unieszkodliwienie wydalin i wypływów z naturalnych otworów ciała zwierzęcia w sposób, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia,
d)
niezwłoczne usunięcie i unieszkodliwienie paszy, słomy, ściółki oraz przedmiotów, które miały kontakt ze zwierzętami chorymi lub zakażonymi oraz pochodzącym od nich materiałem zakaźnym, w sposób, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia,
e)
poddanie odkażeniu obornika, gnojówki i gnojowicy w sposób, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
3)
zakazuje przemieszczania zwierząt do oraz ze stada, w którym stwierdzono chorobę;
4)
powiadamia o wyznaczeniu ogniska choroby:
a)
państwowego powiatowego inspektora sanitarnego,
b)
podmiot skupujący mleko.
§  5.
Po usunięciu zwłok zwierzęcych miejsce, w którym padło zwierzę chore, pomieszczenia, w których zwierzęta były utrzymywane, oraz wszystkie przedmioty, które miały kontakt ze zwierzęciem chorym, czyści się i odkaża w sposób, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
§  6.
1.
W ognisku choroby zwierzęta podejrzane o zakażenie lub podejrzane o chorobę odosabnia się i poddaje obserwacji przez okres 20 dni; w okresie tym mierzy się u nich temperaturę ciała co 12 godzin.
2.
Zwierzęta, o których mowa w ust. 1:
1)
mogą być leczone;
2)
u których rozwinie się choroba, zabija się metodą bezkrwawą.
§  7.
1.
W obszarze zapowietrzonym zwierzęta, które nie wykazują objawów choroby, mogą zostać poddane szczepieniu, a następnie obserwacji przez okres 30 dni; w okresie tym mierzy się u nich temperaturę ciała co 24 godziny.
2.
W przypadku wzrostu temperatury ciała u zwierząt, o których mowa w ust. 1, leczy się je, a jeżeli stwierdzi się objawy choroby - zabija metodą bezkrwawą.
§  8.
1.
Mleko od zwierząt chorych oraz mleko, które mogło ulec skażeniu Bacillus anthracis, podlega unieszkodliwieniu.
2.
Mleko od zwierząt podejrzanych o zakażenie jest zbierane osobno i poddawane sterylizacji.
§  9.
1.
W przypadku gdy zwierzę padło poza pomieszczeniami, w których są utrzymywane zwierzęta, miejsce to znakuje się i pobiera z niego próbki gleby, wody lub paszy, które po zabezpieczeniu i oznakowaniu przesyła się w celu wykonania badań laboratoryjnych, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 2.
2.
Miejsce, o którym mowa w ust. 1, w przypadku wykrycia form wegetatywnych lub przetrwalników Bacillus anthracis odkaża się w sposób, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia, oraz wyłącza z korzystania na czas określony, uzależniony od wyników badań skuteczności przeprowadzonego odkażenia.
§  10.
Środki transportu, sprzęt oraz pojemniki, które były używane do transportu zwierząt podejrzanych o chorobę lub zakażenie, zwierząt chorych, ich zwłok lub produktów pochodzących od tych zwierząt, oraz miejsca załadunku tych zwierząt i ich zwłok oczyszcza się i odkaża w sposób, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
§  11.
1.
Powiatowy lekarz weterynarii uznaje ognisko choroby za wygasłe, jeżeli:
1)
upłynęło:
a)
15 dni od dnia, gdy w ognisku choroby wszystkie zwierzęta z gatunków wrażliwych na chorobę uznano za zdrowe albo zwierzęta te padły lub zostały zabite oraz usunięte w sposób uniemożliwiający szerzenie się choroby,
b)
42 dni od dnia przeprowadzenia szczepienia zwierząt przeciwko chorobie;
2)
oczyszczenie i odkażanie zostało przeprowadzone w sposób, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
2.
Ponowne umieszczenie zwierząt w gospodarstwie może nastąpić po uznaniu ogniska choroby za wygasłe.
§  12.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
______

1) Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej - rolnictwo, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. Nr 134, poz. 1433).

2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 91, poz. 877 i Nr 273, poz. 2703 oraz z 2005 r. Nr 23, poz. 188 i Nr 33, poz. 289.

3) Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 117 z 13.05.2003, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 38, str. 513; Dz. Urz. UE L 117 z 19.04.2004, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 019 z 21.01.2005, str. 34).

Dane dotyczące ogłoszenia powyższego aktu dotyczą jego ogłoszenia w Polskim wydaniu specjalnym Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

RODZAJ PRÓBEK POBIERANYCH DO BADAŃ LABORATORYJNYCH ORAZ SPOSÓB ICH POBIERANIA I WYSYŁANIA

1. Do badań laboratoryjnych pobiera się:

1) krew lub rozmazy krwi na szkiełkach podstawowych - od zwierząt żywych;

2) małżowinę uszną - w przypadku gdy zwłoki wykazują rozkład gnilny oraz gdy nie przeprowadza się sekcji zwłok zwierzęcia;

3) kawałek kości grubej - w przypadku daleko posuniętego rozkładu zwłok zwierzęcych;

4) wycinki śledziony lub chorobowo zmienionego narządu - od zwierząt padłych lub poddanych ubojowi w wyniku zastosowania środków podjętych w celu zwalczania choroby;

5) węzły chłonne okołogardzielowe oraz wycinki galaretowato obrzękłych tkanek - od świń podejrzanych o postać gardzielowo-językową choroby (glosso-anthrax);

6) wycinki skóry o rozmiarach 5 x 10 cm.

2. Próbki pochodzące od zwierząt żywych pobiera się tak, aby nie zadawać zwierzęciu zbędnego bólu.

3. Miejsce, z którego są pobierane próbki:

1) nie może być odkażane, ze względu na możliwość inaktywowania bakterii nawet przez nieznaczną ilość produktu biobójczego;

2) oczyszcza się lub płucze wodą bez detergentów i środków biobójczych.

4. Próbki pobiera się czystymi, jałowymi narzędziami, najlepiej jednorazowego użytku.

5. Każdą próbkę umieszcza się w odpowiednim zestawie transportowym lub sterylnym pojemniku, zamykanym szczelnym przykryciem (najlepiej zakręcanym korkiem z gumową podkładką lub uszczelką), zabezpieczającym przed wyciekiem zawartości.

6. Powierzchnię zewnętrzną zestawu transportowego lub pojemnika po zamknięciu starannie odkaża się, a następnie płucze się czystą wodą i osusza.

7. Na każdym zestawie lub pojemniku umieszcza się etykietę zawierającą opis zwierzęcia i jego numer identyfikacyjny, rodzaj próbki, datę i miejsce jej pobrania, imię i nazwisko oraz adres posiadacza zwierzęcia.

8. Po starannym zapakowaniu próbki umieszcza się ją w kontenerze i transportuje do laboratorium w temperaturze 4 °C.

9. Do każdej przesyłanej próbki dołącza się dokument, w formie pisma przewodniego, zawierający w szczególności:

1) imię i nazwisko oraz adres posiadacza zwierzęcia;

2) imię i nazwisko oraz adres i numer telefonu powiatowego lekarza weterynarii;

3) zakres i kierunek badań laboratoryjnych;

4) gatunek i liczbę zwierząt w gospodarstwie;

5) datę wystąpienia objawów klinicznych i ich opis;

6) opis zmian stwierdzonych podczas sekcji;

7) opis ewentualnego leczenia lub szczepienia.

10. Na opakowaniu zewnętrznym kontenera (kartonu, pudełka), w którym przewozi się szczególnie zakaźny materiał, należy umieścić następujące napisy ostrzegawcze i informacje: Materiał biologiczny zakaźny! Nie otwierać podczas transportu! W sytuacjach szczególnych kontaktować się z (podać imię i nazwisko, adres i telefon nadawcy lub wysyłającego powiatowego lekarza weterynarii oraz nazwę i adres laboratorium).

11. Próbki przesyła się bezpośrednio do laboratorium, możliwie najszybszym środkiem transportu, przed upływem 24 godzin od pobrania. O przewidywanym terminie dostarczenia przesyłki powiadamia się to laboratorium.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

SPOSÓB PRZEPROWADZANIA OCZYSZCZANIA I ODKAŻANIA

I.

Środki ostrożności

1. Osoby wykonujące zabiegi oczyszczania i odkażania powinny:

1) być przeszkolone w zakresie obchodzenia się z preparatami używanymi do tych zabiegów, w tym w zakresie przygotowywania ich roztworów;

2) być zaopatrzone w ochronne okulary lub maski, kombinezony oraz rękawice i buty gumowe;

3) być poinformowane o ryzyku kontaktu z zarazkiem i jego przetrwalnikami oraz o możliwych następstwach tego kontaktu.

2. Podczas wykonywania zabiegów oczyszczania i odkażania należy przestrzegać ogólnych przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

II.

Oczyszczanie

1. Oczyszczanie polega na usunięciu zakażonych odchodów zwierząt, pasz i innych substancji mogących zawierać czynniki chorobotwórcze z pomieszczeń, w których są utrzymywane zwierzęta, z pomieszczeń gospodarczych i magazynowych, wybiegów i otoczenia budynków oraz na ich unieszkodliwieniu.

2. Oczyszczanie przeprowadza się przy użyciu:

1) środków fizycznych - ręcznych narzędzi lub sprzętu mechanicznego;

2) produktów biobójczych dopuszczonych do obrotu na podstawie przepisów o produktach biobójczych.

3. Oczyszczanie przeprowadza się w następującej kolejności:

1) wstępnie spryskuje się, po usunięciu zwierząt, ich zwłok lub tuszy, miejsca, w których przebywały te zwierzęta, produktem biobójczym o takim stężeniu, jakie jest stosowane podczas mycia i odkażania; produkt taki pozostawia się na odkażanej powierzchni przez okres wskazany przez producenta produktu;

2) oczyszcza się sufit, a następnie ściany, podłogi oraz okna i drzwi w pomieszczeniach, w których przebywały zwierzęta;

3) oczyszcza się żłoby, koryta, drabiny i przegrody, a także sprzęt, przedmioty i narzędzia, które były używane przy wykonywaniu czynności związanych z utrzymywaniem zwierząt, oraz ubrania ochronne i obuwie osób wykonujących czynności związane z utrzymywaniem zwierząt;

4) oczyszcza się podłoża na wybiegach oraz miejsce, w którym zwierzę padło;

5) zbiera się warstwę gruntu z podłoża i miejsca, o którym mowa w pkt 4, o grubości 10 cm wraz z zanieczyszczeniami stałymi, w tym z nawozem naturalnym w rozumieniu przepisów o nawozach i nawożeniu, które poddaje się spaleniu lub innemu unieszkodliwieniu w sposób uniemożliwiający przenoszenie choroby;

6) spala się w bezpiecznym miejscu na terenie gospodarstwa drewniane przedmioty, w tym żłoby, koryta, przegrody, podłogi, a także paszę, jeżeli ich stan uniemożliwia skuteczne oczyszczenie i odkażenie.

III.

Odkażanie

1. Odkażanie polega na niszczeniu czynników chorobotwórczych obecnych w środowisku.

2. Odkażanie przeprowadza się przy użyciu:

1) środków fizycznych, w tym: przez spalenie sprzętów drewnianych lub opalanie sprzętów metalowych;

2) produktów biobójczych dopuszczonych do obrotu na podstawie przepisów o produktach biobójczych.

3. Odkażanie obornika polega na jego spaleniu.

4. Gnojowicę i gnojówkę odkaża się w następujący sposób:

1) do zbiornika z gnojówką lub gnojowicą dodaje się produkt biobójczy;

2) miesza się produkt biobójczy z gnojówką lub gnojowicą;

3) pozostawia się zawartość tego zbiornika, po uprzednim jego zabezpieczeniu przed dostępem ludzi i zwierząt, w szczególności owadów i dzikich ptaków, na okres nie krótszy niż 42 dni.

5. Przy stosowaniu produktów biobójczych obowiązują następujące zasady ogólne:

1) przy odkażaniu profilaktycznym stosuje się 0,2-0,3 litra roztworu środka odkażającego na 1 m2 powierzchni;

2) przy odkażaniu w środowisku zakażonym stosuje się co najmniej 0,5 litra roztworu środka odkażającego na 1 m2 powierzchni.

6. Na poszczególnych etapach zwalczania choroby prowadzi się:

1) odkażanie zapobiegawcze, przeprowadzane w celu ochrony zwierząt przed chorobą;

2) odkażanie bieżące, przeprowadzane w obecności zwierząt przy podejrzeniu lub stwierdzeniu u nich choroby;

3) odkażanie wstępne, przeprowadzane po usunięciu zwierząt oraz ich zwłok z gospodarstwa;

4) odkażanie ostateczne, przeprowadzane po ostatecznym oczyszczeniu, przed uznaniem ogniska choroby za wygasłe.

7. Przy zwalczaniu choroby odkażanie przeprowadza się pod nadzorem powiatowego lekarza weterynarii.

8. Przed każdym wjazdem i wyjazdem, wejściem i wyjściem z gospodarstwa, które wyznaczono jako ognisko choroby, i z gospodarstwa podejrzanego o wystąpienie choroby oraz z pomieszczeń dla zwierząt w tych gospodarstwach wykłada się maty nasycone produktem biobójczym.

9. Maty, o których mowa w ust. 8, powinny być nasycone produktem biobójczym w taki sposób, aby były wilgotne.

10. Wymiary mat, o których mowa w ust. 8, wynoszą:

1) długość powinna być nie mniejsza niż:

a) obwód największego koła pojazdu wjeżdżającego lub wyjeżdżającego - w przypadku mat wyłożonych przed wjazdami i wyjazdami,

b) metr - w przypadku mat wyłożonych przed wejściami i wyjściami;

2) szerokość powinna być nie mniejsza niż:

a) szerokość wjazdu lub wyjazdu, w przypadku mat wyłożonych przed wjazdami i wyjazdami,

b) szerokość wejścia lub wyjścia, w przypadku mat wyłożonych przed wejściem lub wyjściem.

11. Osoby, które miały kontakt ze zwierzętami chorymi albo podejrzanymi o chorobę lub zakażenie oraz ze sprzętem używanym przy wykonywaniu czynności związanych z utrzymywaniem tych zwierząt przed opuszczeniem ogniska choroby oczyszczają i odkażają, przy użyciu produktów biobójczych, ręce, ubranie i obuwie.

12. Środki transportu, sprzęt i inne przedmioty, które miały kontakt ze zwierzętami chorymi lub podejrzanymi o chorobę lub zakażenie i pozostawały w ognisku tej choroby, przed opuszczeniem ogniska choroby oczyszcza się i odkaża przy użyciu produktów biobójczych.

13. W gospodarstwie podejrzanym o wystąpienie choroby oraz w ognisku choroby przeprowadza się 1-2 razy dziennie odkażanie bieżące przy użyciu produktu biobójczego.

14. Po usunięciu zwierząt lub zwłok zwierzęcych z ogniska choroby:

1) oczyszcza się, przy użyciu środków fizycznych, miejsca utrzymywania zwierząt lub ich uboju;

2) zmywa się przy użyciu produktu biobójczego miejsca, o których mowa w pkt 1;

3) odkaża się przy użyciu produktu biobójczego miejsca, o których mowa w pkt 1.

15. Oczyszczanie i odkażanie, o którym mowa w niniejszym załączniku, z wyłączeniem oczyszczania i odkażania poprzez spalenie, przeprowadza się trzykrotnie co 14 dni.

16. Odkażanie ściółki lub obornika przy podejrzeniu lub stwierdzeniu choroby zwierząt przeprowadza się przy użyciu środków i produktów, o których mowa w ust. 2.

17. Podejrzane o skażenie Bacillus anthracis zapasy pasz objętościowych wykorzystuje się wyłącznie do żywienia zwierząt szczepionych przeciwko chorobie, po upływie miesiąca od dnia przeprowadzenia szczepienia, lub pali się.

Zmiany w prawie

Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024