Newsletter
 
 
united kingdom
ukraine
poland
Prawo.pl
  1. Akty Prawne
  2. Dziennik Ustaw
  3. Dz.U.2007.92.614

Wymagania, którym powinny odpowiadać szklane przyrządy pomiarowe, oraz szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA GOSPODARKI 1
z dnia 16 kwietnia 2007 r.
w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać szklane przyrządy pomiarowe, oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów 2

Na podstawie art. 9a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, z późn. zm. 3 ) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§  1.
Rozporządzenie określa:
1)
wymagania, którym powinny odpowiadać w zakresie konstrukcji, wykonania, materiałów, charakterystyk metrologicznych oraz miejsc umieszczenia cech legalizacji następujące szklane przyrządy pomiarowe:
a)
kolby szklane z jedną kreską klasy A, zwane dalej "kolbami",
b)
pipety laboratoryjne jednomiarowe klasy A, zwane dalej "pipetami jednomiarowymi",
c)
pipety laboratoryjne wielomiarowe klasy A, zwane dalej "pipetami wielomiarowymi",
d)
biurety zwykłe klasy A, zwane dalej "biuretami",
e)
cylindry pomiarowe klasy A, zwane dalej "cylindrami";
2)
szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej szklanych przyrządów pomiarowych oraz sposoby i metody ich przeprowadzania.
§  2.
Wymagań określonych w rozporządzeniu nie stosuje się do szklanych przyrządów pomiarowych:
1)
wyprodukowanych i/lub wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej albo Republice Turcji,
2)
wyprodukowanych w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym

- zgodnie z przepisami obowiązującymi w tych państwach, pod warunkiem że przyrządy te spełniają wymagania w stopniu odpowiadającym przepisom rozporządzenia.

§  3.
Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1)
pojemność nominalna - wartość objętości zaokrągloną lub przybliżoną i oznaczoną na szklanym przyrządzie pomiarowym;
2)
błąd graniczny dopuszczalny - wartości skrajne błędu pojemności szklanych przyrządów pomiarowych odniesione do pojemności nominalnej;
3)
czas wypływu - wyrażony w sekundach czas swobodnego opadania menisku wody w:
a)
pipecie jednomiarowej oraz pipecie wielomiarowej na wpływ całkowity i podwójny od kreski ograniczającej pojemność do końcówki wypływowej,
b)
pipecie wielomiarowej na wpływ częściowy oraz biurecie od najwyższej do najniższej kreski

- i nieobejmujący czasu odczekania;

4)
czas odczekania - wyrażony w sekundach czas, który musi minąć po zatrzymaniu się menisku wody na danej kresce podziałki lub w końcówce wypływowej, przed wyjęciem pipety jednomiarowej, pipety wielomiarowej lub biurety z odbieralnika;
5)
długości działki elementarnej - odstęp pomiędzy środkami sąsiadujących kresek podziałki.
§  4.
Temperatura odniesienia dla szklanych przyrządów pomiarowych wynosi 20 °C.

Rozdział  2

Wymagania w zakresie konstrukcji, materiału i wykonania szklanych przyrządów pomiarowych

§  5.
Ustala się następujące pojemności nominalne szklanych przyrządów pomiarowych wyrażone w ml albo w cm3:
1)
kolby: 1; 2; 5; 10; 20; 25; 50; 100; 200; 250; 500; 1.000; 2.000 i 5.000;
2)
pipety jednomiarowe: 0,5; 1; 2; 5; 10; 20; 25; 50; 100 i 200;
3)
pipety wielomiarowe na wypływ:
a)
częściowy lub całkowity: 1; 2; 5; 10 i 25,
b)
podwójny: 0,5; 1; 2; 5; 10 i 25;
4)
biurety: 1; 2; 5; 10; 25; 50 i 100;
5)
cylindry: 5; 10; 25; 50; 100; 250; 500; 1.000 i 2.000.
§  6.
1.
Kształt i wymiary:
1)
kolby określa załącznik nr 1 do rozporządzenia;
2)
pipety jednomiarowej określa załącznik nr 2 do rozporządzenia;
3)
cylindra określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
2.
Wymiary pipety wielomiarowej określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.
3.
Wymiary biurety oraz kształt jej zaworów, w szczególności kurkowych, zwanych dalej "zaworami", określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.
§  7.
1.
Wzory podziałek pipety wielomiarowej, biurety i cylindra określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.
2.
Oznaczenie kresek podziałki wartościami liczbowymi uwzględniające pojemność nominalną oraz wartość działki elementarnej dla pipety wielomiarowej, biurety i cylindra określa załącznik nr 7 do rozporządzenia.
§  8.
1.
Szklane przyrządy pomiarowe, z zastrzeżeniem ust. 2-4, powinny być wykonane z bezbarwnego szkła borokrzemowego albo sodowo-wapniowego.
2.
Kolba powinna być wykonana z bezbarwnego szkła borokrzemowego.
3.
Szkło, z którego wykonuje się kolby i biurety, może być barwione na brązowo.
4.
Cylinder powinien być wykonany z bezbarwnego szkła borokrzemowego albo z polimetylopentenu (PMP).
5.
Szkło i tworzywo sztuczne powinny być pozbawione widocznych wad utrudniających odczyt wyników pomiarów.
6.
Grubość ścianek szklanych przyrządów pomiarowych powinna być równomierna, bez widocznych nierówności.
§  9.
Korek kolby lub cylindra powinien być:
1)
dokładnie dopasowany do szyjki;
2)
wykonany z pełnego lub drążonego, dmuchanego szkła albo z polietylenu;
3)
wyposażony w uchwyt czworokątny, sześciokątny albo ośmiokątny.
§  10.
Końcówka wypływowa pipety jednomiarowej, pipety wielomiarowej i biurety powinna:
1)
mieć kształt stopniowo zwężającego się, odwróconego stożka;
2)
zapewniać równomierny wypływ;
3)
stanowić integralną część biuret, o których mowa w pkt 2 lit. a i b załącznika nr 5 do rozporządzenia, oraz pipety jednomiarowej, oraz pipety wielomiarowej.
§  11.
1.
Na szklanych przyrządach pomiarowych powinny być umieszczone w sposób trwały i czytelny w szczególności następujące oznaczenia:
1)
pojemność nominalna z oznaczeniem legalnej jednostki objętości:
a)
ml albo cm3,
b)
ml, cm3 albo I, L - dla kolb o pojemności nominalnej 1.000 ml, 2.000 ml i 5.000 ml;
2)
temperatura odniesienia;
3)
znak lub nazwa producenta;
4)
litera "A".
2.
Na kolbie dodatkowo powinny być umieszczone:
1)
"In" oznaczający wzorcowanie kolb na wlew;
2)
litery "AW" dla kolb z szeroką szyjką;
3)
wielkość szlifu, w tym również na korku;
4)
znak lub nazwa szkła;
5)
wartość błędu granicznego dopuszczalnego pojemności kolby, o którym mowa w załączniku nr 8 do rozporządzenia.
3.
Na pipecie jednomiarowej i pipecie wielomiarowej oraz biurecie powinny być dodatkowo umieszczone:
1)
"Ex" oznaczający wzorcowanie (na wypływ) przyrządu bez określonego czasu odczekania;
2)
"Ex + 15 s" oznaczający wzorcowanie (na wypływ) pipety jednomiarowej i pipety wielomiarowej z określonym czasem odczekania równym 15 s;
3)
"Ex + 30 s" oznaczający wzorcowanie (na wypływ) biurety z określonym czasem odczekania równym 30 s;
4)
numer identyfikacyjny na rurce biuret oraz na uchwycie korka zaworu biuret, o których mowa w pkt 2 lit. c i d załącznika nr 5 do rozporządzenia.
4.
Na cylindrze ponad najwyższą kreską podziałki powinny być dodatkowo umieszczone:
1)
"In" oznaczający wzorcowanie cylindrów na wlew;
2)
znak lub nazwa masy szklanej lub tworzywa sztucznego;
3)
wielkość szlifu, w tym również na korku.
5.
Oznaczenia, o których mowa w ust. 1-4, nie powinny uniemożliwiać ustalenia położenia menisku.
6.
Na szklanych przyrządach pomiarowych mogą być dodatkowo umieszczone:
1)
wartość błędu granicznego dopuszczalnego w postaci "±... ml" lub "+... cm3", równa wartości błędu określonego w rozporządzeniu dla pipet jednomiarowych, pipet wielomiarowych, biuret i cylindrów;
2)
czas wypływu dla pipet jednomiarowych, pipet wielomiarowych i biuret.
7.
Na biurecie wykonanej ze szkła borokrzemowego powinny być umieszczone jego nazwa lub znak.

Rozdział  3

Dodatkowe wymagania w zakresie konstrukcji i wykonania kolb

§  12.
Kolba może być wykonana z wąską lub szeroką szyjką.
§  13.
1.
Kolba może mieć dno płaskie lub wklęsłe.
2.
Kolba o pojemności:
1)
mniejszej niż 25 ml, pusta i bez korka, ustawiona na płaskiej powierzchni nachylonej pod kątem 10° do poziomu,
2)
większej lub równej 25 ml, pusta i bez korka, ustawiona na płaskiej powierzchni nachylonej pod kątem 15° do poziomu

- nie powinna się przewracać.

3.
Oś kolby powinna być prostopadła do podstawy.
§  14.
1.
Szyjka kolby powinna być cylindryczna.
2.
Górna część szyjki kolby może być wykonana bez szlifu albo ze szlifem.
3.
Wierzchołek szyjki kolby bez szlifu powinien być zakończony kołnierzem wzmacniającym.
4.
Średnica szyjki kolby ze szlifem może być powiększona poniżej szlifu.
§  15.
Kreska oznaczająca pojemność kolby powinna być:
1)
trwałą, wyraźną i równomierną linią o grubości nie większej niż 0,4 mm, leżącą w płaszczyźnie prostopadłej do osi szyjki;
2)
długości nie mniejszej niż 90 % obwodu szyjki;
3)
umieszczona w odległości od górnej krawędzi szyjki nie mniejszej niż 1/3 wartości "I", o której mowa w ust. 2 załącznika nr 1 do rozporządzenia.

Rozdział  4

Dodatkowe wymagania w zakresie konstrukcji i wykonania pipet jednomiarowych

§  16.
Pipeta jednomiarowa może być wykonana:
1)
bez określonego czasu odczekania;
2)
z określonym czasem odczekania równym 15 s.
§  17.
1.
Pipeta jednomiarowa o pojemności nominalnej:
1)
0,5 ml - powinna być wykonana bez zbiornika;
2)
1 ml - może być wykonana bez zbiornika lub ze zbiornikiem;
3)
2 ml, 5 ml, 10 ml, 20 ml, 25 ml, 50 ml, 100 ml i 200 ml - powinna być wykonana ze zbiornikiem.
2.
Zbiornik powinien mieć kształt cylindra, przy czym jego górna i dolna część powinny się stopniowo wydłużać wewnątrz rurek zasysającej i odpływowej i przechodzić w kształt stożkowy.
§  18.
Brzeg rurki zasysającej powinien być prostopadły do osi pipety i pozbawiony ostrych krawędzi.
§  19.
Kreska oznaczająca pojemność pipety jednomiarowej powinna być:
1)
trwałą, wyraźną i równomierną linią o grubości nie większej niż 0,4 mm, leżącą w płaszczyźnie prostopadłej do osi rurki zasysającej;
2)
długości nie mniejszej niż 90 % obwodu rurki zasysającej.

Rozdział  5

Dodatkowe wymagania w zakresie konstrukcji i wykonania pipet wielomiarowych

§  20.
1.
Pipeta wielomiarowa może być wykonana na wypływ:
1)
częściowy;
2)
całkowity;
3)
podwójny - częściowy lub całkowity.
2.
Pipeta wielomiarowa może być wykonana:
1)
bez określonego czasu odczekania;
2)
z określonym czasem odczekania, przy czym dla pipet, o których mowa w ust. 1 pkt 3, czas odczekania wynosi 15 s.
§  21.
Pipeta wielomiarowa powinna być wykonana z rur szklanych i mieć kształt cylindra, którego górna część powinna być zakończona rurką zasysającą, a dolna końcówką wypływową.
§  22.
1.
Pipeta wielomiarowa może mieć naniesiony niebieski lub czerwony pasek na białym tle, zwany dalej "paskiem Schellbacha".
2.
Białe pole paska Schellbacha powinno obejmować kąt około 45° (1/8 obwodu przekroju prostopadłego do osi pipety), pole niebieskie lub czerwone około 15° (1/24 obwodu przekroju prostopadłego do osi pipety).
3.
Pasek Schellbacha powinien być:
1)
naniesiony na powierzchnię szkła pipety równomiernie;
2)
wykonany po przeciwnej stronie niż podziałka pipety, wzdłuż całej jej długości;
3)
umieszczony tak, aby jego oś symetrii zawierała się w płaszczyźnie przechodzącej przez oś symetrii pipety i oś symetrii najkrótszych kresek podziałki.

Rozdział  6

Dodatkowe wymagania w zakresie konstrukcji i wykonania biuret

§  23.
Biureta może być wykonana z zaworem z przelotem prostym lub bocznym.
§  24.
Biureta może być wykonana:
1)
bez określonego czasu odczekania;
2)
z określonym czasem odczekania równym 30 s.
§  25.
Biureta, z wyłączeniem wykonanej ze szkła barwionego na brązowo, może mieć naniesiony pasek Schellbacha spełniający wymagania, o których mowa w § 22.
§  26.
1.
Górna krawędź biurety powinna być prostopadła do osi biurety.
2.
Biureta może być wyposażona w urządzenie do napełniania.
3.
Biureta może być zakończona:
1)
wzmacniającym kołnierzem;
2)
cylindrycznym naczyniem - w biuretach z działką elementarną nie większą niż 0,05 ml albo
3)
lejkiem - w biurecie z działką elementarną większą niż 0,05 ml.
§  27.
Zawór biurety powinien umożliwiać odcięcie i płynne regulowanie wypływu oraz zapewniać jej szczelność.
§  28.
1.
Szklany zawór biurety powinien mieć gniazdo i korek ze szlifem stożkowym o zbieżności 1/10.
2.
Zawór biurety może być wykonany z tworzywa sztucznego obojętnego chemicznie.
3.
Części składowe zaworu powinny być zabezpieczone przed rozłączeniem.
§  29.
1.
Końcówka wypływowa biurety z zaworem z przelotem:
1)
prostym - powinna stanowić jedną całość z korpusem zaworu;
2)
bocznym - powinna stanowić jedną całość z korkiem zaworu.
2.
Końcówka wypływowa biurety powinna być wykonana:
1)
z cienkościennej kapilary;
2)
w sposób eliminujący powstawanie pęcherzyków powietrza.

Rozdział  7

Dodatkowe wymagania w zakresie konstrukcji i wykonania cylindrów

§  30.
1.
Średnica okrągłej podstawy cylindra powinna wynosić około 1/4 wysokości.
2.
W przypadku cylindra o podstawie wielokątnej za średnicę podstawy cylindra przyjmuje się średnicę koła opisanego na wielokącie podstawy.
§  31.
Grubość ścianek cylindra powinna wynosić:
1)
1,3 ± 0,3 mm - dla cylindra o pojemności nominalnej od 5 ml do 25 ml;
2)
1,5 ± 0,5 mm - dla cylindra o pojemności nominalnej od 50 ml do 100 ml;
3)
2,2 ± 1,0 mm - dla cylindra o pojemności nominalnej od 250 ml do 500 ml;
4)
2,75 ± 1,0 mm - dla cylindra o pojemności nominalnej 1.000 ml;
5)
2,75 ± 1,25 mm - dla cylindra o pojemności nominalnej 2.000 ml.
§  32.
Owalność części cylindrycznej nie może być większa niż:
1)
1 mm - dla cylindra o pojemności nominalnej od 5 ml do 100 ml;
2)
1,5 mm - dla cylindra o pojemności nominalnej większej niż 100 ml.
§  33.
Cylinder może być wykonany bez szlifu lub ze szlifem.
§  34.
1.
Cylinder bez szlifu powinien mieć wykonany wylew.
2.
Krawędź cylindra z wylewem powinna być nieostra i prostopadła do osi cylindra.
3.
Wylew powinien być ukształtowany w sposób zapewniający opróżnianie cylindra z wody, bez jej spływania po zewnętrznej powierzchni cylindra.
§  35.
Krawędź szyjki cylindra ze szlifem powinna być wywinięta na zewnątrz w płaszczyźnie prostopadłej do osi cylindra.
§  36.
Odchyłka prostopadłości dolnej powierzchni podstawy od osi cylindra nie powinna być większa niż ± 40'.
§  37.
Napełniony cylinder ustawiony na płaskiej powierzchni nachylonej do poziomu pod kątem 15° nie powinien się przewracać.

Rozdział  8

Wymagania w zakresie charakterystyk metrologicznych szklanych przyrządów pomiarowych oraz miejsc umieszczania cech legalizacji

§  38.
1.
Błędy graniczne dopuszczalne pojemności kolby określa załącznik nr 8 do rozporządzenia.
2.
Błędy, o których mowa w ust. 1, dla wyznaczanej pojemności powinny zostać zachowane, jeżeli kolba, uprzednio niezwilżona, zostanie napełniona wodą do kreski oznaczającej pojemność, a menisk będzie ustawiony tak, aby płaszczyzna przechodząca przez górną krawędź kreski była styczna w najniższym punkcie menisku.
§  39.
1.
Błędy graniczne dopuszczalne pojemności pipety jednomiarowej określa załącznik nr 9 do rozporządzenia.
2.
Błędy, o których mowa w ust. 1, dla wyznaczanej pojemności powinny zostać zachowane, jeżeli:
1)
pipeta jednomiarowa zostanie napełniona wodą do kreski oznaczającej pojemność, a następnie opróżniona do zatrzymania się menisku wody w końcówce wypływowej pipety dotykającej ścianki szklanego odbieralnika;
2)
wynik pomiaru pojemności pipety jednomiarowej z określonym czasem odczekania ustala się po 15 s.
§  40.
1.
Czasy wypływu dla pipety jednomiarowej określa załącznik nr 9 do rozporządzenia.
2.
W przypadku zaznaczenia na pipecie czasu wypływu zmierzony czas wypływu nie powinien różnić się od czasu zaznaczonego o więcej niż:
1)
2 s - dla pipety o pojemności nominalnej 0,5 ml, 1 ml, 2 ml;
2)
3 s - dla pipety o pojemności nominalnej 5 ml, 10 ml;
3)
4 s - dla pipety o pojemności nominalnej 20 ml, 25 ml;
4)
5 s - dla pipety o pojemności nominalnej 50 ml, 100 ml, 200 ml.
§  41.
1.
Błędy graniczne dopuszczalne pojemności pipety wielomiarowej określa załącznik nr 10 do rozporządzenia.
2.
Błędy, o których mowa w ust. 1, dla wyznaczanej pojemności powinny zostać zachowane, jeżeli końcówka wypływowa pipety wielomiarowej dotyka ścianki szklanego odbieralnika oraz gdy pipeta wielomiarowa na wypływ:
1)
częściowy zostanie opróżniona od kreski zerowej do kreski oznaczającej jej pojemność nominalną;
2)
całkowity zostanie opróżniona od kreski oznaczającej pojemność nominalną do zatrzymania się menisku w jej końcówce wypływowej;
3)
podwójny częściowy zostanie opróżniona od kreski zerowej do zatrzymania się menisku wody nie więcej niż 2 do 5 mm nad daną kreską, przy czym ustalenie pojemności pipety następuje po odczekaniu 15 s;
4)
podwójny całkowity zostanie opróżniona od kreski zerowej do zatrzymania się menisku w jej końcówce wypływowej, przy czym ustalenie pojemności nominalnej pipety następuje po odczekaniu 15 s.
§  42.
1.
Czasy wypływu dla pipety wielomiarowej określa załącznik nr 10 do rozporządzenia.
2.
W przypadku zaznaczenia na pipecie czasu wypływu zmierzony czas wypływu nie powinien różnić się od czasu zaznaczonego o więcej niż 2 s.
§  43.
1.
Błędy graniczne dopuszczalne pojemności biurety określa załącznik nr 11 do rozporządzenia.
2.
Błędy, o których mowa w ust. 1, dla wyznaczanej pojemności powinny zostać zachowane, jeżeli zawór biurety będzie całkowicie otwarty i końcówka wypływowa biurety nie będzie dotykać ścianki odbieralnika oraz gdy biureta:
1)
bez określonego czasu odczekania zostanie opróżniona od kreski zerowej do kreski oznaczającej pojemność nominalną biurety;
2)
z określonym czasem odczekania zostanie opróżniona od kreski zerowej do zatrzymania się menisku wody nie więcej niż 2 do 5 mm nad kreską oznaczającą pojemność nominalną biurety, przy czym ustalenie pojemności biurety następuje po odczekaniu 30 s.
§  44.
Czasy wypływu dla biurety określa załącznik nr 11 do rozporządzenia.
§  45.
1.
Błędy graniczne dopuszczalne pojemności cylindra określa załącznik nr 12 do rozporządzenia.
2.
Błędy, o których mowa w ust. 1, dla wyznaczanej pojemności powinny zostać zachowane, jeżeli cylinder, uprzednio niezwilżony, zostanie napełniony wodą do kreski oznaczającej pojemność, a menisk będzie ustawiony tak, aby płaszczyzna przechodząca przez górną krawędź kreski była styczna w najniższym punkcie menisku.
§  46.
Cechy legalizacji na szklanych przyrządach pomiarowych powinny być umieszczone w miejscu nieograniczającym ustalenie położenia menisku.

Rozdział  9

Szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej szklanych przyrządów pomiarowych oraz sposoby i metody ich przeprowadzania

§  47.
Badanie i sprawdzenie szklanych przyrządów pomiarowych przeprowadza się za pomocą następujących przyrządów pomiarowych i urządzeń pomocniczych, a w szczególności:
1)
wagi nieautomatycznej mechanicznej lub elektronicznej z działką elementarną d ≤ 1 mg;
2)
odważników klasy dokładności E2 (klasy dokładności 1);
3)
wzorców objętości I rzędu o pojemności nominalnej w ml: 1, 2, 5, 10, 20, 25, 50, 100, 200, 250, 500, 1.000, 2.000 i 5.000 do sprawdzania kolb;
4)
wzorców objętości II rzędu o pojemności nominalnej w ml: 5, 10, 25, 50, 100, 250, 500, 1.000 i 2.000 do sprawdzenia cylindrów;
5)
stanowiska do sprawdzenia kolb i cylindrów metodą objętościową;
6)
suwmiarki dwustronnej z głębokościomierzem oraz działką elementarną o wartości 0,1 mm;
7)
pipet laboratoryjnych wielomiarowych klasy A o pojemnościach nominalnych w ml: 1, 2, 5, 10 i 25;
8)
termometru z działką elementarną o wartości 0,1 °C albo 1 °C;
9)
barometru;
10)
stopera;
11)
lupy pomiarowej;
12)
przymiaru sztywnego lub stalowego zwijanego, o górnej granicy zakresu pomiarowego 1 m;
13)
poziomnicy;
14)
piaskarki;
15)
destylarki.
§  48.
1.
Badanie i sprawdzenie szklanych przyrządów pomiarowych podczas prawnej kontroli metrologicznej obejmuje:
1)
oględziny zewnętrzne;
2)
sprawdzenie wymiarów;
3)
sprawdzenie pojemności.
2.
W przypadku pipet jednomiarowych, pipet wielomiarowych i biuret ich badanie i sprawdzenie obejmuje również sprawdzenie czasu wypływu.
§  49.
Podczas oględzin zewnętrznych szklanych przyrządów pomiarowych należy sprawdzić:
1)
oznaczenia wykonane na szklanych przyrządach pomiarowych;
2)
czy nie występują widoczne wady szkła, w szczególności utrudniające odczyt wyników pomiarów;
3)
ich kształt;
4)
widoczność kresek podziałki;
5)
końcówki wypływowe;
6)
wzory podziałki i oznaczenia podziałki wartościami liczbowymi.
§  50.
1.
Wymiary szklanych przyrządów pomiarowych sprawdza się za pomocą suwmiarki i przymiaru.
2.
Sprawdzenie długości kresek podziałki przebiega w następujący sposób:
1)
pomiaru średnicy zewnętrznej dokonuje się w miejscu wyznaczonym przez sprawdzaną kreskę i oblicza się minimalną długość sprawdzanej kreski;
2)
dokonuje się pomiaru długości sprawdzanej kreski;
3)
porównuje się wartość długości sprawdzonej kreski z wartością obliczoną.
3.
Podczas sprawdzenia wymiarów wewnętrznej średnicy szyjki kolby należy:
1)
niezwilżoną kolbę napełnić wodą destylowaną tak, aby najniższy punkt menisku znalazł się w płaszczyźnie wyznaczonej przez górną krawędź kreski oznaczającej pojemność kolby;
2)
dolać do kolby za pomocą pipety, o której mowa w § 47 pkt 7, objętość wody określoną w załączniku nr 13 do rozporządzenia;
3)
zmierzyć odległość między płaszczyzną wyznaczoną przez górną krawędź kreski a płaszczyzną poziomą styczną do menisku wody.
4.
Wewnętrzną średnicę szyjki uznaje się za poprawną, jeżeli zmierzona odległość, o której mowa w ust. 3 pkt 3, jest nie mniejsza od określonej w załączniku nr 13 do rozporządzenia minimalnej odległości menisku wody od kreski po dolaniu wody.
§  51.
1.
Czas wypływu pipet jednomiarowych i pipet wielomiarowych oraz biuret sprawdza się za pomocą stopera.
2.
Sprawdzenie czasu wypływu wody powinno być przeprowadzone w przypadku:
1)
pipety jednomiarowej oraz pipety wielomiarowej - przy ich pionowym ustawieniu i końcówce wypływowej dotykającej ścianki szklanego odbieralnika;
2)
biuret - przy ich pionowym ustawieniu, całkowicie otwartym kurku i końcówce biurety niedotykającej ścianki odbieralnika.
§  52.
Sprawdzenie pojemności szklanych przyrządów pomiarowych obejmuje pojemność nominalną oraz dodatkowe pojemności w przypadku:
1)
pipety wielomiarowej - dwie dowolne pojemności;
2)
cylindra - jedną dowolną pojemność;
3)
biurety - trzy dowolne pojemności.
§  53.
1.
Sprawdzenie pojemności szklanych przyrządów pomiarowych powinno być przeprowadzone, jeżeli szklane przyrządy pomiarowe oraz zastosowane do ich sprawdzenia wzorce są czyste.
2.
Przyrządy i wzorce, o których mowa w ust. 1, uznaje się za czyste, jeżeli woda spływa po ich powierzchni równomierną cienką warstwą, nie pozostawiając niezwilżonych miejsc i nie tworząc kropli spływających zygzakowato bądź zatrzymujących się.
§  54.
Sposób odczytywania położenia menisku określa załącznik nr 14 do rozporządzenia.
§  55.
Sprawdzenie pojemności szklanych przyrządów pomiarowych przeprowadza się metodą wagową lub objętościową.
§  56.
1.
Przy sprawdzeniu pojemności szklanych przyrządów pomiarowych metodą wagową objętość wody wyrażona w ml lub cm3 jest równa liczbowo masie tej wody wyrażonej w gramach pomniejszonej o masę dokładki Δ.
2.
Obliczenia masy dokładki wyrażonej w g dokonuje się według wzoru:

Δ = V20 Vtabl · (Δ1 + Δ2)

gdzie:

V20 - sprawdzana pojemność w dm3 odniesiona do temperatury 20 °C,

Vtabl - jedna z objętości (0,25 dm3, 0,5 dm3, 1 dm3, 2 dm3), dla których obliczono masę dokładek Δ1 i Δ2,

Δ1 - masa dokładki podstawowej wyrażona w g, w zależności od temperatury wody, rodzaju masy szklanej i Vtabl,

Δ2 - masa dokładki podstawowej wyrażona w g, uwzględniająca zmianę masy wypartego podczas ważenia powietrza w funkcji ciśnienia atmosferycznego i temperatury powietrza.

3.
Masy dokładki Δ1 określa załącznik nr 15 do rozporządzenia.
4.
Masy dokładki Δ2 określa załącznik nr 16 do rozporządzenia.
§  57.
1.
Stanowisko pomiarowe przeznaczone do sprawdzania pojemności szklanych przyrządów pomiarowych metodą wagową powinno być zaopatrzone w naczynia wagowe odpowiednie pojemnościowo do sprawdzanego szklanego przyrządu pomiarowego.
2.
Masy naczyń wagowych przeznaczonych do sprawdzania poszczególnych wielkości nie powinny różnić się między sobą o więcej niż:
1)
1 mg - przy sprawdzeniu o pojemności do 2 ml;
2)
2 mg - przy sprawdzeniu o pojemności 5 ml i 10 ml;
3)
3 mg - przy sprawdzeniu o pojemności od 20 ml do 50 ml;
4)
5 mg - przy sprawdzeniu o pojemności 100 ml i 200 ml.
§  58.
1.
Podczas sprawdzenia pipety jednomiarowej, pipety wielomiarowej oraz biurety metodą wagową na wadze nieautomatycznej mechanicznej należy:
1)
osuszyć dokładnie naczynie wagowe, które należy dobrać odpowiednio do pojemności sprawdzanego szklanego przyrządu pomiarowego, oraz ustawić je na szalce wagi;
2)
na tej samej szalce wagi umieścić odważnik o równej liczbowo sprawdzanej pojemności naczynia tak, aby masie 1 g odpowiadał 1 ml;
3)
na przeciwległą szalkę wagi nałożyć odważniki w ilości niezbędnej do osiągnięcia wyznaczonego położenia równowagi;
4)
zmierzyć temperaturę powietrza i wody destylowanej, którą napełniony jest sprawdzany szklany przyrząd pomiarowy, oraz ciśnienie atmosferyczne;
5)
po ustawieniu menisku wody w sprawdzanym szklanym przyrządzie pomiarowym na kresce ograniczającej sprawdzaną pojemność, wylać z niego wodę do zdjętego z szalki naczynia wagowego;
6)
obliczyć, dla danej objętości oraz temperatury wody, temperaturę powietrza, ciśnienia atmosferycznego i masy szklanej - masę dokładki Δ według wzoru, o którym mowa w § 56 ust. 2;
7)
zdjąć z szalki odważnik o wartości liczbowej masy wyrażonej w g, równej wartości liczbowej sprawdzanej pojemności, wyrażonej w ml, i na tej samej szalce ustawić naczynie wagowe z wodą oraz odważniki o masie równej masie dokładki Δ.
2.
Jeżeli wyznaczone położenie równowagi nie zmieni się, to pojemność sprawdzanego szklanego przyrządu pomiarowego jest zgodna z jego pojemnością nominalną.
3.
Jeżeli wskazanie wagi zmieni się nie więcej niż o masę odpowiadającą wartości błędu granicznego dopuszczalnego, przy założeniu, że objętości 1 ml odpowiada masa 1 g, to błąd pojemności sprawdzanego szklanego przyrządu pomiarowego mieści się w granicach błędu dopuszczalnego.
4.
Przy sprawdzeniu każdego następnego szklanego przyrządu pomiarowego, takiego samego rodzaju, takiej samej wielkości i wykonanego z takiej samej masy szklanej - naczynia wagowego nie taruje się, a wartość masy dokładki Δ pozostaje bez zmian, jeżeli temperatura wody, temperatura powietrza i ciśnienie atmosferyczne nie uległy zmianie.
§  59.
1.
Podczas sprawdzenia pipety jednomiarowej i pipety wielomiarowej oraz biurety metodą wagową na wadze nieautomatycznej elektronicznej należy:
1)
osuszyć dokładnie naczynie wagowe, które należy dobrać odpowiednio do pojemności sprawdzanego szklanego przyrządu pomiarowego, oraz ustawić je na szalce wagi;
2)
doprowadzić wskazanie wagi do wartości "zero" za pomocą urządzenia do tarowania;
3)
zmierzyć temperaturę powietrza i wody destylowanej, którą napełniony jest sprawdzany szklany przyrząd pomiarowy, oraz ciśnienie atmosferyczne;
4)
po ustawieniu menisku wody w sprawdzanym szklanym przyrządzie pomiarowym na kresce ograniczającej sprawdzaną pojemność, wylać z niego wodę do zdjętego z szalki naczynia wagowego;
5)
obliczyć dla danej objętości, temperatury wody, temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i masy szklanej - masę dokładki Δ według wzoru, o którym mowa w § 56 ust. 2;
6)
ustawić na szalce wagi napełnione naczynie wagowe z wodą oraz odważniki o masie równej masie dokładki Δ.
2.
Jeżeli wartość liczbowa wskazania wagi wyrażona w g nie będzie się różniła od wartości liczbowej sprawdzanej pojemności wyrażonej w ml o więcej niż wartość błędu granicznego dopuszczalnego, to błąd pojemności sprawdzanego szklanego przyrządu pomiarowego mieści się w granicach błędu granicznego dopuszczalnego.
§  60.
Schemat stanowiska pomiarowego służącego do sprawdzenia pojemności kolby i cylindra metodą objętościową oraz sposób sprawdzenia określa załącznik nr 17 do rozporządzenia.

Rozdział  10

Przepisy końcowe

§  61.
Traci moc rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać szklane przyrządy pomiarowe (Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 19).
§  62.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

 KSZTAŁT I WYMIARY KOLBY

1. Kolba powinna mieć następujące kształty:

1) stożkowy - przy pojemności 1 i 2 ml;

2) stożkowy lub gruszkowy - przy pojemności od 5 do 50 ml;

3) gruszkowy przy pojemności od 100 do 5.000 ml.

2. Kształty i wymiary kolby przedstawiają poniższe rysunki:

wzór

3. Wymiary kolby z wąską szyjką określa tabela:

Pojemność nominalna Średnica wewnętrzna szyjki d1 w miejscu ograniczenia pojemności - kreski Wysokość maksymalna1) h1 w mm, ± 5 Minimalna odległość h2 kreski ograniczającej pojemność kolby od każdego punktu zmiany średnicy szyjki Przybliżona średnica korpusu d2 Minimalna średnica podstawy d3 Minimalna grubość ścianki s Rodzaj i wielkość szlifu2)
ml mm mm mm mm mm mm k4 k6
1 7 ± 1 65 5 13 13 0,7 7/11 7/16
2 7 ± 1 70 5 17 15 0,7 7/11 7/16
5 7 ± 1 70 5 22 15 0,7 7/11 7/16
10 7 ± 1 90 5 27 18 0,7 7/11 7/16
20 9 ± 1 110 5 39 18 0,7 10/13 10/19
25 9 ± 1 110 5 40 25 0,7 10/13 10/19
50 11 ± 1 140 10 50 35 0,7 12/14 12/21
100 13 ± 1 170 10 60 40 0,7 12/143) 12/213)
200 15,5 ± 1,5 210 10 75 50 0,8 14/15 14/23
250 15,5 ± 1,5 220 10 80 55 0,8 14/15 14/23
500 19 ± 2 260 15 100 70 0,8 19/17 19/26
1.000 23 ± 2 300 15 125 85 1,0 24/20 24/29
2.000 27,5 ± 2.5 370 15 160 110 1,2 29/22 29/32
5.000 38 ± 3 475 15 215 165 1,2 34/23 34/35

1) Wysokość kolby bez korka.

2) PN-92/B-13013 Szklany sprzęt laboratoryjny Złącza wymienne ze szlifem stożkowym.

3) Alternatywny rodzaj i wielkość szlifu to (k4) 14/15 oraz (k6) 14/23.

4. Wymiary kolby z szeroką szyjką określa tabela:

Pojemność nominalna w ml Średnica wewnętrzna szyjki d1 w miejscu ograniczenia pojemności -kreski Wysokość maksymalna1) h1 w mm, ± 5 Minimalna odległość h2 kreski ograniczającej pojemność kolby od każdego punktu zmiany średnicy szyjki Przybliżona średnica korpusu d2 Minimalna średnica podstawy d3 Minimalna grubość ścianki s Rodzaj i wielkość szlifu2)
ml mm mm mm mm mm mm k4 k6
5 9 ± 1 70 5 22 15 0,7 10/13 10/19
10 9 ± 1 90 5 27 18 0,7 10/13 10/19
20 11 ± 1 105 5 39 18 0,7 12/14 12/21
25 11 ± 1 110 5 40 25 0,7 12/14 12/21
50 13 ± 1 140 10 50 35 0,7 14/15 14/23
1.000 27,5 ± 2,5 300 15 125 85 1,0 29/22 29/32

1) Wysokość kolby bez korka.

2) ISO 383 (PN-92/B-13013 Szklany sprzęt laboratoryjny Złącza wymienne ze szlifem stożkowym).

ZAŁĄCZNIK Nr  2

 KSZTAŁT I WYMIARY PIPETY JEDNOMIAROWEJ

1. Kształt i wymiary pipety jednomiarowej przedstawiają poniższe rysunki:

wzór

2. Wymiary pipety jednomiarowej określa tabela:

Pojemność nominalna Długość maksymalna pipety bez zbiornika L Długość maksymalna pipety ze zbiornikiem L1 Minimalna długość rurki wypływowej pipety ze zbiornikiem I1 Minimalna długość rurki zasysającej pipety ze zbiornikiem L2 Maksymalna średnica zewnętrzna rurki pipety bez zbiornika D Maksymalna średnica zewnętrzna zbiornika D1 Maksymalna średnica zewnętrzna rurki wypływowej pipety ze zbiornikiem (D2 ± 1) Maksymalna średnica wewnętrzna rurki pipety bez zbiornika i ze zbiornikiem d Minimalna grubość ścianki s
ml mm mm mm mm mm mm mm mm mm
0,5 300 - - - 5 - - 2,3 0,9
1 - - - 6 - - -
- 325 110 150 - 9 5,0 3,0 0,7
2 350 125 150 - 9 5,5 3,5 0,7
5 - 410 145 150 - 12 6,5 4,0 0,9
10 - 450 160 160 - 16 6,5 4,5
20 - 520 210 170 - 22 7,0 5,5
25 - 530 220 - 24 7,0
50 - 560 230 - 30 7,5 6,0
100 - 600 240 - 38 8,0 7,5
200 - 650 - 49 9,0 8,5

ZAŁĄCZNIK Nr  3

 KSZTAŁT I WYMIARY CYLINDRA

1. Kształt i wymiary cylindra przedstawiają poniższe rysunki:

wzór

2. Wymiary cylindra określa tabela:

Pojemność nominalna Wysokość maksymalna cylindra H Minimalna odległość najwyższej kreski podziałki do brzegu cylindra h1 Minimalna odległość najwyższej kreski podziałki do najwyższego punktu dna h Rodzaj i wielkość szlifu1)
ml mm mm mm k4 k6
5 115 20 55 10/13 10/19
10 140 20 65 12/14 10/19
25 170 25 85 14/15 14/23
50 200 30 110 14/152) 19/26
100 260 35 145 19/17 24/29
250 335 40 200 24/20 29/32
500 390 45 250 29/22 34/35
1.000 470 50 310 34/23 45/40
2.000 570 50 380 - 45/40

1) PN-92/B-13013 Szklany sprzęt laboratoryjny Złącza wymienne ze szlifem stożkowym.

2) Alternatywny rodzaj i wielkość szlifu to k4 - 19/17.

ZAŁĄCZNIK Nr  4

 WYMIARY PIPETY WIELOMIAROWEJ

Wymiary pipety wielomiarowej określa tabela:
Wymiary Pojemność nominalna w ml
0,5 1 2 5 10 251) 252)
Odległość kreski zerowej do najniższej oznaczonej kreski podziałki dla pipet na wypływ częściowy w mm minimalna - 160 160 180 180 180 -
maksymalna - 220 220 220 220 220 -
Odległość pomiędzy najwyższą a najniższą oznaczoną kreską podziałki dla pipet na wypływ całkowity oraz wypływ podwójny w mm minimalna 1403) 140 140 160 160 160 220
maksymalna 2203) 220 220 220 220 220 290
Odległość pomiędzy najwyższą a najniższą kreską podziałki pipet na wypływ podwójny może być inna niż określona wyżej, jeżeli długość działki elementarnej wyrażona w mm jest nie mniejsza niż 1,5 1,2 1,5 1,5 1,5 - 1,5
Minimalna odległość najwyższej kreski podziałki od górnej krawędzi pipety w mm 100 100 100 100 100 100 100
Zewnętrzna średnica rurki zasysającej pipety w mm minimalna - - - 6,8 6,8 6,8 6,8
maksymalna - - - 8,3 8,3 8,3 8,3
Długość odcinka pipety o jednakowej średnicy poniżej najniższej kreski podziałki (± 5) w mm 10 10 10 10 10 10 10
Długość całkowita pipety (± 10) w mm 360 360 360 360 360 360 450
Długość końcówki wypływowej pipety w mm 20 20 20 25 25 30 30
Zewnętrzna średnica stożka końcówki wypływowej pipety w mm 2,5 2,5 2,5 3 3 3 3
Grubość ścianki pipety w mm 2 2 1,5 1 1 1 1

1) Dotyczy pipety o pojemności nominalnej 25 ml z działką elementarną 0,2 ml.

2) Dotyczy pipety o pojemności nominalnej 25 ml z działką elementarną 0,1 ml.

3) Dotyczy pipety na wypływ podwójny.

ZAŁĄCZNIK Nr  5

 WYMIARY BIURETY ORAZ KSZTAŁT JEJ ZAWORÓW

1. Wymiary biurety określa tabela:
Pojemność nominalna Działka elementarna Długość podziałki Maksymalna długość całkowita biurety Minimalna odległość kreski zerowej od brzegu biurety Minimalna odległość najniższej kreski podziałki od górnej części zaworu Minimalna długość odcinka biurety o jednakowej średnicy poniżej najniższej kreski podziałki Minimalna odległość zakończenia końcówki wypływowej do dolnej części zaworu
minimalna maksymalna
ml ml mm mm mm mm mm mm mm
1 0,01 150 200 575 50 50 20 50
2 0,01 200 250 650
5 0,02 500 600 800
10 0,02 500 600 820
10 0,05 250 450 570
25 0,05 500 600 820
25 0,10 300 450 620
50 0,10 500 600 820
100 0,20 550 650 870

2. Kształt zaworów biurety przedstawiają poniższe rysunki:

wzór

ZAŁĄCZNIK Nr  6

 WZORY PODZIAŁEK PIPETY WIELOMIAROWEJ, BIURETY I CYLINDRA

1. Pipeta wielomiarowa na wypływ częściowy albo na wypływ całkowity oraz biureta bez określonego czasu odczekania powinny mieć naniesioną podziałkę wykonaną według jednego z wzorów przedstawionych na rysunkach:

wzór

2. Na podziałce, o której mowa w pkt 1 lit. a:

a) działka elementarna powinna wynosić 1 ml lub stanowić dziesiętną wielokrotność lub podwielokrotność 1 ml,

b) co dziesiąta kreska podziałki powinna być kreską długą,

c) kreska średnia powinna być umieszczona w połowie odległości pomiędzy kolejnymi kreskami długimi,

d) kreski krótkie powinny być umieszczone pomiędzy kolejnymi kreskami: średnią i długą.

3. Na podziałce, o której mowa w pkt 1 lit. b:

a) działka elementarna powinna wynosić 2 ml lub stanowić dziesiętną wielokrotność lub podwielokrotność 2 ml,

b) co piąta kreska podziałki powinna być kreską długą,

c) pomiędzy dwiema kolejnymi kreskami długimi powinny być umieszczone cztery kreski krótkie.

4. Na podziałce, o której mowa w pkt 1 lit. c:

a) działka elementarna powinna wynosić 5 ml lub stanowić dziesiętną wielokrotność lub podwielokrotność 5 ml,

b) co dziesiąta kreska podziałki powinna być kreską długą,

c) pomiędzy dwiema kolejnymi kreskami długimi powinny być umieszczone w równych odstępach cztery kreski średnie,

d) pomiędzy dwiema kolejnymi kreskami średnimi lub pomiędzy kolejnymi kreskami: średnią i długą powinna być umieszczona kreska krótka.

5. Długość i położenie kresek podziałek pipety wielomiarowej na wypływ częściowy albo na wpływ całkowity oraz biurety bez określonego czasu odczekania przedstawia rysunek:

wzór

6. Kreski podziałek, o których mowa w pkt 1, powinny obejmować:

a) nie mniej niż 50 % obwodu pipet lub biuret - kreski krótkie,

b) nie mniej niż 65 % obwodu pipet lub biuret - kreski średnie, które powinny wystawać z każdej strony symetrycznie poza kreski krótkie,

c) cały obwód albo stanowić nie mniej niż 90 % obwodu pipety lub biurety - kreski długie.

7. Położenie i oznaczenie liczbowe kresek podziałki pipety wielomiarowej na wypływ częściowy przedstawiają rysunki:

wzór

8. Położenie i oznaczenie liczbowe kresek podziałki pipety wielomiarowej na wypływ całkowity przedstawiają rysunki:

wzór

9. Wartości odpowiadające najniższej oznaczonej kresce podziałki i najniższej kresce podziałki pipety wielomiarowej na wypływ całkowity określa tabela:

Pojemność nominalna w ml Najniższa oznaczona kreska podziałki w ml Najniższa kreska podziałki w ml
1 0,1 0,1
2 0,2 0,2
5 0,5 0,5
10 2 1,5
25 4 2,6

10. Dla pipety wielomiarowej na wypływ częściowy albo na wpływ całkowity, na której pionowy układ podziałki wykonano zgodnie z jednym z wzorów, o których mowa w pkt 1, końce kresek krótkich podziałki powinny znajdować się na pozornej linii pionowej, a linia ta przy kierunku obserwacji pipety ustawionej jak przy użytkowaniu powinna wyznaczać koniec kresek krótkich.

11. Zaleca się, aby kreski podziałek, o których mowa w pkt 1, przy ustawieniu, o którym mowa w pkt 10, oraz przy położeniu kresek podziałki przedstawionym na rysunku, o którym mowa w pkt 5 - obejmowały lewą część przyrządów, o których mowa w pkt 1.

12. Pipeta wielomiarowa na wypływ podwójny, biureta z określonym czasem odczekania oraz cylinder powinny mieć naniesioną podziałkę wykonaną według jednego z wzorów przedstawionych na rysunkach:

wzór

13. Na podziałce, o której mowa w pkt 12 lit. a:

a) działka elementarna powinna wynosić 1 ml lub stanowić dziesiętną wielokrotność lub podwielokrotność 1 ml,

b) kolejność kresek podziałki powinna być wykonana w sposób, o którym mowa w pkt 2 lit. b-d.

14. Na podziałce, o której mowa w pkt 12 lit. b:

a) działka elementarna powinna wynosić 2 ml lub stanowić dziesiętną wielokrotność lub podwielokrotność 2 ml,

b) kolejność kresek podziałki powinna być wykonana w sposób, o którym mowa w pkt 3 lit. b i c.

15. Na podziałce, o której mowa w pkt 12 lit. c:

a) działka elementarna wynosi 5 ml lub stanowi dziesiętną wielokrotność lub podwielokrotność 5 ml,

b) kolejność kresek podziałki powinna być wykonana w sposób, o którym mowa w pkt 4 lit. b-d.

16. Długość i położenie kresek podziałki pipety wielomiarowej na wypływ podwójny, biurety z określonym czasem odczekania oraz cylindra przedstawia rysunek:

wzór

17. Długości kresek podziałki, o której mowa w pkt 12, powinny wynosić:

a) krótkich - nie mniej niż 10 % i nie więcej niż 20 % obwodu,

b) średnich - nie mniej niż 1,5 długości kreski krótkiej i wystawać z każdej strony symetrycznie poza kreski krótkie,

c) długich - nie mniej niż 90 % obwodu, z tym że przerwa kresek powinna znajdować się po prawej albo po lewej stronie kierunku obserwacji.

18. Położenie i oznaczenie liczbowe kresek podziałki pipety wielomiarowej na wypływ podwójny przedstawiają rysunki:

wzór

19. Wartości odpowiadające najniższej oznaczonej kresce podziałki i najniższej kresce podziałki pipety wielomiarowej na wypływ podwójny określa tabela:

Pojemność nominalna Najniższa oznaczona kreska podziałki Najniższa kreska podziałki
ml ml ml
0,5 0,4 0,45
1 0,9 0,9
2 1,8 1,8
5 4,5 4,5
10 8 8,5
25 23 23,2

20. Położenie i oznaczenie liczbowe kresek podziałki cylindra przedstawiają rysunki:

wzór

21. Wartości odpowiadające najniższej oznaczonej kresce podziałki i najniższej kresce podziałki cylindra określa tabela:

Pojemność nominalna Najniższa oznaczona kreska podziałki Najniższa kreska podziałki
ml ml ml
5 1 0,5
10 2 1
25 5 2,5
50 10 5
100 10 10
250 20 20
250 30 24
500 50 50
1.000 100 100
2.000 200 200

22. Dla pipety wielomiarowej na wypływ podwójny, biurety z określonym czasem odczekania i cylindra, na których pionowy układ podziałki wykonano zgodnie z jednym z wzorów, o których mowa w pkt 12, środkowe punkty kresek krótkich i średnich podziałki powinny znajdować się na pozornej linii pionowej, a linia ta przy kierunku obserwacji przyrządów ustawionych jak przy użytkowaniu powinna dzielić te kreski na dwie równe części, zgodnie z rysunkiem, o którym mowa w pkt 16.

23. Podziałki pipety wielomiarowej i biurety powinny być umieszczone w sposób trwały i czytelny oraz zawierać:

a) wszystkie znaki o takim samym kształcie i wielkości,

b) oznaczoną co najmniej co dziesiątą kreskę,

c) oznaczone kreski długie, przy czym znaki liczbowe należy umieszczać nad kreską i po prawej stronie od najbliższych krótszych kresek podziałki,

d) kreski o grubości nie większej niż 0,3 mm,

e) kreski długie z naniesionym paskiem Schellbacha obejmujące część obwodu poza paskiem.

24. Podziałka cylindra powinna spełniać wymagania, o których mowa w pkt 23 lit. a-c, oraz:

a) grubość kresek podziałki dla cylindra o pojemności nominalnej 5 ml i 10 ml powinna być nie większa niż 0,3 mm,

b) grubość kresek podziałki dla cylindra o pojemności nominalnej 25 ml, 50 ml, 100 ml, 250 ml, 500 ml, 1.000 ml i 2.000 ml powinna być nie większa niż 0,4 mm.

25. W pipecie wielomiarowej na wypływ podwójny, biurecie z określonym czasem odczekania i cylindrze w przypadku, gdy:

a) kreski długie nie obejmują całego obwodu - znaki liczbowe mogą być umieszczone w prawo od końca długiej kreski tak, aby przy przedłużeniu tej kreski były podzielone na połowy,

b) zachodzi konieczność oznaczenia znakami liczbowymi średniej lub krótkiej kreski podziałki - znaki liczbowe należy umieścić w prawo od końca takiej kreski tak, że gdyby ją przedłużyć, liczby zostałyby podzielone na połowy.

26. Na cylindrze o pojemności nominalnej 250 ml, jeżeli najniższą oznaczoną kreską podziałki jest cyfra 20, to co druga kreska długa powinna być oznaczona cyframi od 20 do 240 z dodatkową cyfrą 250.

27. Na cylindrze o pojemności nominalnej 250 ml, jeżeli najniższą oznaczoną kreską podziałki jest cyfra 30, to co druga kreska długa powinna być oznaczona cyframi od 30 do 250.

ZAŁĄCZNIK Nr  7

 OZNACZENIE KRESEK PODZIAŁKI WARTOŚCIAMI LICZBOWYMI UWZGLĘDNIAJĄCE POJEMNOŚĆ NOMINALNĄ ORAZ WARTOŚĆ DZIAŁKI ELEMENTARNEJ DLA PIPETY WIELOMIAROWEJ, BIURETY I CYLINDRA

1. Oznaczenie kresek podziałki wartościami liczbowymi pipety wielomiarowej przedstawia tabela:
Pojemność nominalna Wartość działki elementarnej Różnica wartości liczbowych pomiędzy opisanymi kreskami długimi podziałki
ml ml
0,5 0,01 0,1
1 0,01 0,1
2 0,02 0,2
5 0,05 0,5
10 0,1 1
25 0,1 1
25 0,2 2

2. Oznaczenie kresek podziałki wartościami liczbowymi biurety przedstawia tabela:

Pojemność nominalna w ml Wartość działki elementarnej Różnica wartości liczbowych pomiędzy opisanymi kreskami długimi podziałki
ml ml
1 0,01 0,1
2 0,01 0,1
5 0,02 0,2
10 0,02 0,2
10 0,05 0,5
25 0,05 0,5
25 0,1 1
50 0,1 1
100 0,2 2

3. Oznaczenie kresek podziałki wartościami liczbowymi cylindra przedstawia tabela:

Pojemność nominalna Wartość działki elementarnej Różnica wartości liczbowych pomiędzy opisanymi kreskami długimi podziałki
ml ml
5 0,1 1
10 0,2 2
25 0,5 5
50 1 10
100 1 10
250 2 20
500 5 50
1.000 10 100
2.000 20 200

ZAŁĄCZNIK Nr  8

 BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE POJEMNOŚCI KOLBY

1. Błędy graniczne dopuszczalne pojemności kolby z wąską szyjką określa tabela:
Pojemność nominalna Błąd graniczny dopuszczalny
ml ml
1 ± 0,025
2 ± 0,025
5 ± 0,025
10 ± 0,025
20 ± 0,040
25 ± 0,040
50 ± 0,060
100 ± 0,100
200 ± 0,150
250 ± 0,150
500 ± 0,250
1.000 ± 0,400
2.000 ± 0,600
5.000 ± 1,200

2. Błędy graniczne dopuszczalne pojemności kolby z szeroką szyjką określa tabela:

Pojemność nominalna Błąd graniczny dopuszczalny
ml ml
5 ± 0,040
10 ± 0,040
20 ± 0,060
25 ± 0,060
50 ± 0,100
1.000 ± 0,600

ZAŁĄCZNIK Nr  9

 BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE POJEMNOŚCI PIPETY JEDNOMIAROWEJ ORAZ CZASY WYPŁYWU DLA PIPETY JEDNOMIAROWEJ

1. Błędy graniczne dopuszczalne pojemności pipety jedno miarowej określa tabela:
Pojemność nominalna Błąd graniczny dopuszczalny
ml ml
0,5 ± 0,005
1 ± 0,008
2 ± 0,010
5 ± 0,015
10 ± 0,020
20 ± 0,030
25 ± 0,030
50 ± 0,050
100 ± 0,080
200 ± 0,100

2. Czasy wypływu dla pipety jednomiarowej bez określonego czasu odczekania określa tabela:

Pojemność nominalna Czas wypływu
minimalny maksymalny
ml s
0,5 10 20
1 10 20
2 10 25
5 15 30
10 15 40
20 25 50
50 30 60
100 40 60
200 50 70

3. Czasy wypływu dla pipety jednomiarowej z czasem odczekania równym 15 s określa tabela:

Pojemność nominalna Czas wypływu
minimalny maksymalny
ml s
0,5 4 8
1 5 9
2 5 9
5 7 11
10 8 12
20 9 13
25 10 15
50 13 18
100 25 30
200 - -

ZAŁĄCZNIK Nr  10

 BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE POJEMNOŚCI PIPETY WIELOMIAROWEJ ORAZ CZASY WYPŁYWU DLA PIPETY WIELOMIAROWEJ

1. Błędy graniczne dopuszczalne pojemności pipety wielomiarowej określa tabela:
Pojemność nominalna Wartość działki elementarnej Błąd graniczny dopuszczalny
ml ml ml
0,5 0,01 ± 0,005
1 0,01 ± 0,006
2 0,02 ± 0,010
5 0,05 ± 0,030
10 0,1 ± 0,050
25 0,1 ± 0,100
25 0,2 ± 0,100

2. Czasy wypływu dla pipety wielomiarowej na wypływ częściowy określa tabela:

Pojemność nominalna Czas wypływu
minimalny maksymalny
ml s
1 7 10
2 8 12
5 10 14
10 13 17
25 15 21

3. Czasy wypływu dla pipety wielomiarowej na wypływ całkowity określa tabela:

Pojemność nominalna Czas wypływu
minimalny maksymalny
ml s
1 5 7
2 6 9
5 8 11
10 10 13
25 11 16

4. Czasy wypływu dla pipety wielomiarowej na wypływ podwójny określa tabela:

Pojemność nominalna Czas wypływu
minimalny maksymalny
ml s
0,5 2 8
1 2 8
2 2 8
5 5 11
10 5 11
25 9 15

ZAŁĄCZNIK Nr  11

 BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE POJEMNOŚCI BIURETY ORAZ CZASY WYPŁYWU DLA BIURETY

1. Błędy graniczne dopuszczalne pojemności biurety określa tabela:
Pojemność nominalna Wartość działki elementarnej Błąd graniczny dopuszczalny
ml ml ml
1 0,01 ± 0,01
2 0,01 ± 0,01
5 0,02 ± 0,01
10 0,02 ± 0,02
10 0,05 ± 0,02
25 0,05 ± 0,03
25 0,10 ± 0,05
50 0,10 ± 0,05
100 0,20 ± 0,10
2.
Czasy wypływu dla biurety bez określonego czasu odczekania określa tabela:
Pojemność nominalna Wartość działki elementarnej Czas wypływu
minimalny maksymalny
ml ml s
1 0,01 35 45
2 0,01 50 70
5 0,02 75 95
10 0,02 75 95
10 0,05 75 95
25 0,05 70 100
25 0,10 45 75
50 0,10 60 100
100 0,20 60 100
3.
Czasy wypływu dla biurety z określonym czasem odczekania równym 30 s określa tabela:
Pojemność nominalna Wartość działki elementarnej Czas wypływu
minimalny maksymalny
ml ml s
1 0,01 20 40
2 0,01 25 45
5 0,02 40 60
10 0,02 40 60
10 0,05 40 60
25 0,05 35 55
25 0,10 25 45
50 0,10 30 50
100 0,20 30 50

ZAŁĄCZNIK Nr  12

 BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE POJEMNOŚCI CYLINDRA

Błędy graniczne dopuszczalne pojemności cylindra określa tabela:
Pojemność nominalna Błąd graniczny dopuszczalny
ml ml
5 ± 0,05
10 ± 0,10
25 ± 0,25
50 ± 0,50
100 ± 0,50
250 ± 1,00
500 ± 2,50
1.000 ± 5,00
2.000 ± 10,00

ZAŁĄCZNIK Nr  13

 OBJĘTOŚĆ WODY DOLEWANEJ DO KOLBY ORAZ MINIMALNA ODLEGŁOŚĆ MENISKU WODY OD KRESKI PO DOLANIU WODY DO KOLBY

a) dla kolby z wąską szyjką
Pojemność nominalna kolby Objętość wody, jaką należy dolać za pomocą pipety do kolby uprzednio napełnionej wodą do kreski oznaczającej pojemność kolby Minimalna odległość menisku wody od kreski po dolaniu wody o podanej objętości
ml ml mm
1 0,5 10
2 0,5 10
5 0,5 10
10 0,5 10
20 1,0 13
25 1,0 13
50 2,0 18
100 3,0 20
200 5,0 22
250 5,0 22
500 10,0 29
1.000 15,0 31
2.000 20,0 28
5.000 25,0 23

b) dla kolby z szeroką szyjką

Pojemność nominalna kolby Objętość wody, jaką należy dolać za pomocą pipety do kolby uprzednio napełnionej wodą do kreski oznaczającej pojemność kolby Minimalna odległość menisku wody od kreski po dolaniu wody o podanej objętości
ml ml mm
5 1 13
10 1 13
20 2,0 18
25 2,0 18
50 3,0 20
1.000 20,0 28

ZAŁĄCZNIK Nr  14

 SPOSÓB ODCZYTYWANIA POŁOŻENIA MENISKU

wzór

ZAŁĄCZNIK Nr  15

 MASY DOKŁADKI Δ1

1. Masa szklana o współczynniku rozszerzalności objętościowej ß = 0,0000099 ° C-1:

a) dla pojemności V = 0,25 dm3

t °C wody 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
15 0,500 0,504 0,507 0,511 0,515 0,518 0,522 0,526 0,529 0,533
16 0,537 0,541 0,545 0,549 0,553 0,556 0,560 0,564 0,569 0,573
17 0,576 0,581 0,585 0,589 0,593 0,597 0,602 0,606 0,610 0,615
18 0,619 0,623 0,628 0,632 0,637 0,641 0,646 0,650 0,655 0,659
19 0,664 0,669 0,673 0,678 0,683 0,688 0,693 0,697 0,702 0,707
20 0,712 0,716 0,722 0,727 0,732 0,737 0,742 0,747 0,752 0,757
21 0,762 0,768 0,773 0,778 0,783 0,789 0,794 0,799 0,805 0,810
22 0,815 0,821 0,826 0,832 0,838 0,843 0,849 0,854 0,860 0,865
23 0,871 0,877 0,883 0,888 0,894 0,900 0,906 0,912 0,917 0,923
24 0,929 0,935 0,941 0,947 0,953 0,959 0,965 0,971 0,977 0,983
25 0,990 0,996 1,002 1,008 1,014 1,021 1,027 1,033 1,040 1,046
26 1,052 1,059 1,065 1,072 1,078 1,085 1,091 1,099 1,105 1,111
27 1,118 1,124 1,131 1,138 1,144 1,151 1,158 1,165 1,172 1,178
28 1,185 1,192 1,199 1,206 1,213 1,220 1,227 1,234 1,241 1,248
29 1,255 1,262 1,269 1,276 1,284 1,291 1,298 1,305 1,313 1,320
30 1,327 1,334 1,342 1,349 1,356 1,364 1,371 1,379 1,386 1,394

b) dla pojemności V = 0,5 dm3

t °C wody 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
15 1,000 1,008 1,015 1,022 1,029 1,036 1,044 1,051 1,059 1,066
16 1,074 1,082 1,089 1,097 1,105 1,113 1,121 1,129 1,137 1,145
17 1,153 1,162 1,169 1,178 1,186 1,195 1,203 1,212 1,221 1,229
18 1,238 1,247 1,256 1,265 1,274 1,282 1,292 1,300 1,310 1,319
19 1,328 1,338 1,347 1,356 1,366 1,376 1,385 1,395 1,404 1,414
20 1,424 1,433 1,444 1,454 1,464 1,474 1,484 1,494 1,505 1,514
21 1,525 1,535 1,546 1,556 1,567 1,577 1,588 1,599 1,610 1,620
22 1,631 1,642 1,653 1,664 1,675 1,686 1,697 1,708 1,719 1,731
23 1,742 1,754 1,765 1,777 1,788 1,800 1,811 1,823 1,835 1,847
24 1,858 1,870 1,882 1,894 1,906 1,918 1,931 1,942 1,955 1,967
25 1,979 1,992 2,004 2,016 2,029 2,042 2,054 2,067 2,080 2,092
26 2,105 2,118 2,131 2,144 2,156 2,170 2,183 2,196 2,209 2,222
27 2,235 2,249 2,262 2,276 2,289 2,302 2,316 2,331 2,343 2,357
28 2,370 2,384 2,398 2,412 2,426 2,440 2,454 2,468 2,482 2,496
29 2,510 2,524 2,538 2,553 2,567 2,582 2,596 2,610 2,625 2,640
30 2,654 2,669 2,684 2,698 2,713 2,728 2,743 2,757 2,772 2,788

c) dla pojemności V = 1 dm3

t °C wody 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
15 2,001 2,015 2,030 2,044 2,059 2,073 2,088 2,103 2,118 2,133
16 2,148 2,164 2,178 2,194 2,210 2,225 2,241 2,257 2,274 2,290
17 2,306 2,323 2,339 2,356 2,373 2,390 2,407 2,424 2,442 2,458
18 2,476 2,493 2,511 2,529 2,547 2,565 2,583 2,601 2,620 2,638
19 2,657 2,676 2,694 2,712 2,732 2,751 2,770 2,789 2,809 2,828
20 2,848 2,866 2,888 2,908 2,927 2,947 2,968 2,988 3,009 3,029
21 3,050 3,071 3,092 3,112 3,133 3,154 3,176 3,197 3,219 3,241
22 3,262 3,284 3,306 3,327 3,350 3,372 3,394 3,417 3,439 3,462
23 3,484 3,507 3,530 3,553 3,576 3,600 3,623 3,647 3,669 3,693
24 3,716 3.741 3,765 3,789 3,812 3,836 3,861 3,885 3,910 3,934
25 3,958 3,983 4,008 4,033 4,058 4,084 4,108 4,133 4,159 4,185
26 4,210 4,236 4,261 4,287 4,313 4,340 4,366 4,392 4,418 4,444
27 4,471 4,498 4,524 4,551 4,578 4,605 4,632 4,661 4,686 4,714
28 4,741 4,768 4,796 4,824 4,852 4,880 4,907 4,935 4,964 4,992
29 5,020 5.048 5,077 5,106 5,134 5,163 5,192 5,221 5,250 5,279
30 5,308 5,338 5,367 5,396 5,426 5,455 5,485 5,515 5,544 5,575

d) dla pojemności V = 2 dm3

t °C wody 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
15 4,002 4,030 4,060 4,088 4,118 4,146 4,176 4,206 4,235 4,265
16 4,295 4,327 4,357 4,389 4,421 4,451 4,483 4,514 4,548 4,580
17 4,612 4,646 4,678 4,712 4,746 4,780 4,813 4,847 4,883 4,917
18 4,953 4,987 5,023 5,058 5,094 5,130 5,166 5,202 5,240 5,276
19 5,313 5,351 5,387 5,425 5,465 5,502 5,540 5,578 5,618 5,656
20 5,696 5,731 5,775 5,815 5,855 5,895 5,937 5,976 6,018 6,058
21 6,100 6,141 6,183 6,225 6,267 6,309 6,352 6,394 6,438 6,482
22 6,523 6,567 6,611 6,655 6,700 6,744 6,788 6,834 6,878 6,923
23 6,969 7,015 7,060 7,106 7,152 7,200 7,245 7,293 7,339 7,386
24 7,432 7,482 7,530 7,577 7,625 7,673 7,722 7,770 7,820 7,867
25 7,917 7,967 8,016 8,066 8,116 8,167 8,217 8,267 8,318 8,370
26 8,420 8,471 8,523 8,574 8,626 8,680 8,731 8,783 8,836 8,888
27 8,942 8,995 9,049 9,102 9,156 9,210 9,263 9,323 9,372 9,428
28 9,481 9,537 9,592 9,648 9,703 9,759 9,815 9,870 9,928 9,983
29 10,041 10,096 10,154 10,211 10,269 10,326 10,384 10,441 10,501 10,558
30 10,615 10,675 10,734 10,792 10,851 10,911 10,970 11,030 11,089 11,150

2. Masa szklana o współczynniku rozszerzalności objętościowej ß = 0,0000279 ° C-1:

a) dla pojemności V = 0,25 dm3

t °C wody 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
15 0,523 0,526 0,529 0,532 0,535 0,538 0,542 0,545 0,548 0,552
16 0,555 0,558 0,562 0,565 0,569 0,572 0,576 0,579 0,583 0,586
17 0,590 0,594 0,597 0,601 0,605 0,609 0,612 0,616 0,620 0,624
18 0,628 0,632 0,636 0,640 0,644 0,648 0,652 0,656 0,660 0,664
19 0,669 0,673 0,677 0,681 0,686 0,690 0,694 0,699 0,703 0,707
20 0,712 0,716 0,721 0,726 0,730 0,735 0,739 0,744 0,749 0,753
21 0,758 0,763 0,768 0,772 0,777 0,782 0,787 0,792 0,797 0,802
22 0,806 0,811 0,816 0,822 0,827 0,832 0,837 0,842 0,847 0,852
23 0,858 0,863 0,868 0,873 0,879 0,884 0,889 0,895 0,900 0,906
24 0,911 0,917 0,922 0,928 0,933 0,939 0,945 0,950 0,956 0,961
25 0,967 0,973 0,979 0,984 0,990 0,996 1,002 1,008 1,014 1,020
26 1,025 1,031 1,037 1,043 1,049 1,056 1,062 1,068 1,074 1,080
27 1,086 1,092 1,099 1,105 1,111 1,117 1,123 1,130 1,136 1,143
28 1,149 1,156 1,162 1,169 1,175 1,182 1,188 1,195 1,201 1,208
29 1,215 1,221 1,228 1,235 1,241 1,248 1,255 1,262 1,268 1,275
30 1,282 1,289 1,296 1,303 1,310 1,317 1,324 1,331 1,338 1,345

b) dla pojemności V = 0,5 dm3

t °C wody 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
15 1,046 1,052 1,058 1,064 1,071 1,077 1,084 1,090 1,097 1,103
16 1,110 1,117 1,123 1,130 1,138 1,144 1,151 1,158 1,166 1,173
17 1,180 1,188 1,195 1,202 1,210 1,217 1,225 1,232 1,241 1,248
18 1,256 1,264 1,272 1,280 1,288 1,296 1,304 1,312 1,321 1,329
19 1,337 1,346 1,354 1,362 1,372 1,380 1,389 1,397 1,406 1,415
20 1,424 1,433 1,442 1,451 1,460 1,469 1,479 1,489 1,497 1,506
21 1,516 1,525 1,535 1,545 1,554 1,564 1,574 1,583 1,593 1,603
22 1,613 1,623 1,633 1,643 1,654 1,664 1,674 1,684 1,694 1,705
23 1,715 1,726 1,736 1,747 1,757 1,768 1,779 1,790 1,800 1,812
24 1,823 1,834 1,845 1,856 1,867 1,878 1,889 1,900 1,912 1,923
25 1,934 1,946 1,957 1,969 1,980 1,992 2,004 2,015 2,027 2,039
26 2,051 2,063 2,075 2,087 2,099 2,111 2,123 2,135 2,148 2,160
27 2,172 2,185 2,197 2,210 2,222 2,235 2,247 2,260 2,273 2,286
28 2,298 2,311 2,324 2,337 2,350 2,363 2,376 2,389 2,403 2,416
29 2,429 2,442 2,456 2,469 2,483 2,496 2,510 2,523 2,537 2,550
30 2,564 2,578 2,592 2,605 2,619 2,633 2,647 2,661 2,675 2,690

c) dla pojemności V = 1 dm3

t °C wody 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
15 2,042 2,055 2,069 2,082 2,096 2,109 2,123 2,138 2,152 2,166
16 2,180 2,195 2,209 2,224 2,240 2,254 2,269 2,284 2,300 2,315
17 2,330 2,346 2,362 2,378 2,394 2,410 2,426 2,442 2,459 2,476
18 2,493 2,509 2,526 2,543 2,560 2,577 2,594 2,611 2,630 2,647
19 2,665 2,683 2,700 2,718 2,737 2,755 2,773 2,792 2,811 2,829
20 2,848 2,867 2,886 2,905 2,924 2,943 2,963 2,982 3,003 3,022
21 3,042 3,062 3,082 3,102 3,122 3,142 3,163 3,183 3,204 3,226
22 3,246 3,267 3,288 3,309 3,331 3,352 3,373 3,395 3,416 3,438
23 3,460 3,482 3,504 3,526 3,548 3,572 3,594 3,617 3,639 3,662
24 3,685 3,708 3,731 3,754 3,777 3,800 3,824 3,847 3,871 3,894
25 3,918 3,942 3,966 3,990 4,014 4,039 4,063 4,087 4,112 4,137
26 4,161 4,186 4,211 4,236 4,261 4,287 4,312 4,337 4,363 4,388
27 4,414 4,440 4,466 4,492 4,518 4,544 4,570 4,597 4,623 4,650
28 4,676 4,703 4,730 4,757 4,784 4,811 4,838 4,865 4,892 4,920
29 4,947 4,974 5,002 5,030 5,058 5,086 5,114 5,142 5,171 5,199
30 5,227 5,256 5,285 5,312 5,341 5,370 5,399 5,428 5,457 5,487

d) dla pojemności V = 2 dm3

t °C wody 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
15 4,083 4,109 4,138 4,164 4,192 4,219 4,247 4,275 4,303 4,332
16 4,360 4,390 4,419 4,449 4,479 4,507 4,538 4,568 4,600 4,630
17 4,661 4,693 4,723 4,755 4,788 4,820 4,852 4,884 4,919 4,951
18 4,985 5,017 5,052 5,086 5,120 5,154 5,189 5,223 5,259 5,293
19 5,330 5,366 5,400 5,436 5,474 5,511 5,547 5,583 5,621 5,657
20 5,696 5,734 5,772 5,810 5,848 5,887 5,927 5,965 6,005 6,043
21 6,084 6,124 6,164 6,204 6,244 6,284 6,326 6,367 6,409 6,451
22 6,491 6,533 6,575 6,618 6,662 6,704 6,746 6,790 6,832 6,876
23 6,920 6,965 7,009 7,053 7,097 7,143 7,187 7,233 7,277 7,323
24 7,369 7,415 7,462 7,508 7,554 7,600 7,648 7,694 7,742 7,788
25 7,836 7,884 7,932 7,980 8,028 8,078 8,126 8,174 8,224 8,274
26 8,322 8,372 8,422 8,472 8,522 8,574 8,624 8,674 8,726 8,776
27 8,828 8,880 8,932 8,984 9,036 9,088 9,140 9,194 9,246 9,300
28 9,352 9,406 9,460 9,514 9,567 9,621 9,675 9,729 9,785 9,839
29 9,895 9,949 10,005 10,060 10,116 10,172 10,228 10,284 10,342 10,398
30 10,453 10,511 10,569 10,625 10,683 10,741 10,798 10,856 10,914 10,974

ZAŁĄCZNIK Nr  16

 MASY DOKŁADKI Δ2

1. dla pojemności V = 0,25 dm3
t °C powietrza Ciśnienie w hPa
940 950 960 970 980 990 1000 1010 1020 1030 1040
15 -0,0147 -0,0121 -0,0095 -0,0067 -0,0040 -0,0014 +0,0013 +0,0039 +0,0066 +0,0094 +0,0120
16 -0,0155 -0,0126 -0,0102 -0,0076 -0,0050 -0,0024 +0,0003 +0,0029 +0,0055 +0,0082 +0,0110
17 -0,0165 -0,0138 -0,0112 -0,0086 -0,0060 -0,0034 -0,0007 +0,0019 +0,0045 +0,0072 +0,0100
18 -0,0175 -0,0148 -0,0122 -0,0096 -0,0070 -0,0044 -0,0017 +0,0009 +0,0036 +0,0064 +0,0090
19 -0,0182 -0,0156 -0,0130 -0,0104 -0,0077 -0,0051 -0,0025 +0,0002 +0,0028 +0,0054 +0,0080
20 -0,0192 -0,0166 -0,0140 -0,0114 -0,0087 -0,0061 -0,0035 -0,0008 +0,0018 +0,0044 +0,0070
21 -0,0202 -0,0176 -0,0150 -0,0124 -0,0097 -0,0070 -0,0045 -0,0018 +0,0008 +0,0034 +0,0060
22 -0,0212 -0,0186 -0,0160 -0,0134 -0,0107 -0,0081 -0,0055 -0,0028 -0,0002 +0,0024 +0,0050
23 -0,0220 -0,0194 -0,0167 -0,0141 -0,0116 -0,0091 -0,0065 -0,0038 -0,0012 +0,0014 +0,0040
24 -0,0230 -0,0204 -0,0177 -0,0151 -0,0125 -0,0099 -0,0075 -0,0048 -0,0022 +0,0004 +0,0030
25 -0,0236 -0,0212 -0,0187 -0,0161 -0,0135 -0,0108 -0,0082 -0,0058 -0,0032 -0,0006 +0,0020
26 -0,0247 -0,0221 -0,0195 -0,0170 -0,0145 -0,0118 -0,0092 -0,0068 -0,0042 -0,0016 +0,0010
27 -0,0257 -0,0231 -0,0205 -0,0178 -0,0154 -0,0128 -0,0102 -0,0076 -0,0051 -0,0026 0,0000
28 -0,0264 -0,0239 -0,0215 -0,0188 -0,0162 -0,0137 -0,0112 -0,0086 -0,0061 -0,0036 -0,0010
29 -0,0275 -0,0248 -0,0222 -0,0198 -0,0172 -0,0147 -0,0122 -0,0096 -0,0071 -0,0046 -0,0020
30 -0,0281 -0,0257 -0,0232 -0,0206 -0,0181 -0,0156 -0,0130 -0,0106 -0,0080 -0,0054 -0,0030

2. dla pojemności V = 0,5 dm3

t °C powietrza Ciśnienie w hPa
940 950 960 970 980 990 1000 1010 1020 1030 1040
15 -0,0294 -0,0242 -0,0190 -0,0134 -0,0080 -0,0027 +0,0026 +0,0078 +0,0133 +0,0188 +0,0240
16 -0,0310 -0,0257 -0,0204 -0,0152 -0,0100 -0,0047 +0,0006 +0,0058 +0,0110 +0,0164 +0,0220
17 -0,0330 -0,0277 -0,0224 -0,0172 -0,0120 -0,0067 -0,0014 +0,0038 +0,0090 +0,0144 +0,0200
18 -0,0350 -0,0297 -0,0244 -0,0192 -0,0140 -0,0087 -0,0034 +0,0018 +0,0073 +0,0128 +0,0180
19 -0,0364 -0,0312 -0,0260 -0,0207 -0,0154 -0,0102 -0,0050 +0,0003 +0,0056 +0,0108 +0,0160
20 -0,0384 -0,0332 -0,0280 -0,0227 -0,0174 -0,0122 -0,0070 -0,0017 +0,0036 +0,0088 +0,0140
21 -0,0404 -0,0352 -0,0300 -0,0247 -0,0194 -0,0142 -0,0090 -0,0037 +0,0016 +0,0068 +0,0120
22 -0,0424 -0,0372 -0,0320 -0,0267 -0,0214 -0,0162 -0,0110 -0,0057 -0,0004 +0,0048 +0,0100
23 -0,0440 -0,0387 -0,0334 -0,0282 -0,0232 -0,0182 -0,0130 -0,0077 -0,0024 +0,0028 +0,0080
24 -0,0460 -0,0407 -0,0354 -0,0302 -0,0250 -0,0198 -0,0150 -0,0097 -0,0044 +0,0008 +0,0060
25 -0,0472 -0,0424 -0,0374 -0,0322 -0,0270 -0,0217 -0,0164 -0,0116 -0,0064 -0,0012 +0,0040
26 -0,0494 -0,0442 -0,0390 -0,0341 -0,0290 -0,0237 -0,0184 -0,0136 -0,0084 -0,0032 +0,0020
27 -0,0514 -0,0462 -0,0410 -0,0357 -0,0307 -0,0257 -0,0204 -0,0152 -0,0102 -0,0052 0,0000
28 -0,0527 -0,0478 -0,0430 -0,0377 -0,0324 -0,0274 -0,0224 -0,0172 -0,0122 -0,0072 -0,0020
29 -0,0550 -0,0497 -0,0444 -0,0396 -0,0344 -0,0294 -0,0244 -0,0192 -0,0142 -0,0092 -0,0040
30 -0,0562 -0,0514 -0,0464 -0,0412 -0,0362 -0,0312 -0,0260 -0,0211 -0,0160 -0,0108 -0,0060

3. dla pojemności V = 1 dm3

t °C

powietrza

 Ciśnienie w hPa
940 950 960 970 980 990 1000 1010 1020 1030 1040
15 -0,0589 -0,0484 -0,0379 -0,0267 -0,0159 -0,0054 +0,0051 +0,0156 +0,0266 +0,0376 +0,0481
16 -0,0619 -0,0514 -0,0409 -0,0304 -0,0199 -0,0094 +0,0011 +0,0116 +0,0221 +0,0328 +0,0441
17 -0,0659 -0,0554 -0,0449 -0,0344 -0,0239 -0,0134 -0,0029 +0,0076 +0,0181 +0,0288 +0,0401
18 -0,0699 -0,0594 -0,0489 -0,0384 -0,0279 -0,0174 -0,0069 +0,0036 +0,0146 +0,0256 +0,0361
19 -0,0729 -0,0624 -0,0519 -0,0414 -0,0309 -0,0204 -0,0099 +0,0006 +0,0111 +0,0216 +0,0321
20 -0,0769 -0,0664 -0,0559 -0,0454 -0,0349 -0,0244 -0,0139 -0,0034 +0,0071 +0,0176 +0,0281
21 -0,0809 -0,0704 -0,0599 -0,0494 -0,0389 -0,0284 -0,0179 -0,0074 +0,0031 +0,0136 +0,0241
22 -0,0848 -0,0744 -0,0639 -0,0534 -0,0429 -0,0324 -0,0219 -0,0114 -0,0009 +0,0096 +0,0201
23 -0,0879 -0,0774 -0,0669 -0,0564 -0,0464 -0,0364 -0,0259 -0,0154 -0,0049 +0,0056 +0,0161
24 -0,0919 -0,0814 -0,0709 -0,0604 -0,0499 -0,0397 -0,0299 -0,0194 -0,0089 +0,0016 +0,0121
25 -0,0944 -0,0847 -0,0749 -0,0644 -0,0539 -0,0434 -0,0329 -0,0232 -0,0129 -0,0024 +0,0081
26 -0,0989 -0,0884 -0,0779 -0,0682 -0,0579 -0,0474 -0,0369 -0,0272 -0,0169 -0,0064 +0,0041
27 -0,1029 -0,0924 -0,0819 -0,0714 -0,0614 -0,0514 -0,0409 -0,0304 -0,0204 -0,0104 +0,0001
28 -0,1054 -0,0957 -0,0859 -0,0754 -0,0649 -0,0547 -0,0449 -0,0344 -0,0244 -0,0144 -0,0039
29 -0,1099 -0,0994 -0,0889 -0,0792 -0,0689 -0,0587 -0,0489 -0,0384 -0,0284 -0,0184 -0,0079
30 -0,1124 -0,1027 -0,0929 -0,0824 -0,0724 -0,0624 -0,0519 -0,0422 -0,0319 -0,0217 -0,0119

4. dla pojemności V = 2 dm3

t °C powietrza Ciśnienie w hPa
940 950 960 970 980 990 1000 1010 1020 1030 1040
15 -0,1178 -0,0968 -0,0758 -0,0534 -0,0318 -0,0108 +0,0102 +0,0312 +0,0532 +0,0752 +0,0962
16 -0,1238 -0,1028 -0,0818 -0,0608 -0,0398 -0,0188 +0,0022 +0,0232 +0,0442 +0,0656 +0,0882
17 -0,1318 -0,1108 -0,0898 -0,0688 -0,0478 -0,0268 -0,0058 +0,0152 +0,0362 +0,0576 +0,0802
18 -0,1398 -0,1188 -0,0978 -0,0768 -0,0558 -0,0348 -0,0138 +0,0072 +0,0292 +0,0512 +0,0722
19 -0,1458 -0,1248 -0,1038 -0,0828 -0,0618 -0,0408 -0,0198 +0,0012 +0,0222 +0,0432 +0,0642
20 -0,1538 -0,1328 -0,1118 -0,0908 -0,0698 -0,0488 -0,0278 -0,0068 +0,0142 +0,0352 +0,0562
21 -0,1618 -0,1408 -0,1198 -0,0988 -0,0778 -0,0568 -0,0358 -0,0148 +0,0062 +0,0272 +0,0482
22 -0,1698 -0,1488 -0,1278 -0,1068 -0,0858 -0,0648 -0,0438 -0,0228 -0,0018 +0,0192 +0,0402
23 -0,1758 -0,1548 -0,1338 -0,1128 -0,0928 -0,0728 -0,0518 -0,0308 -0,0098 +0,0112 +0,0322
24 -0,1838 -0,1628 -0,1418 -0,1208 -0,0998 -0,0794 -0,0598 -0,0388 -0,0178 +0,0032 +0,0242
25 -0,1888 -0,1694 -0,1498 -0,1288 -0,1078 -0,0868 -0,0658 -0,0464 -0,0258 -0,0048 +0,0162
26 -0,1978 -0,1768 -0,1558 -0,1364 -0,1158 -0,0948 -0,0738 -0,0544 -0,0338 -0,0128 +0,0082
27 -0,2058 -0,1848 -0,1638 -0,1428 -0,1228 -0,1028 -0,0818 -0,0608 -0,0408 -0,0208 +0,0002
28 -0,2108 -0,1914 -0,1171 -0,1508 -0,1298 -0,1094 -0,0898 -0,0688 -0,0488 -0,0288 -0,0078
29 -0,2198 -0,1988 -0,1778 -0,1584 -0,1368 -0,1174 -0,0978 -0,0768 -0,0568 -0,0368 -0,0158
30 -0,2248 -0,2054 -0,1858 -0,1648 -0,1448 -0,1248 -0,1038 -0,0844 -0,0638 -0,0434 -0,0238

ZAŁĄCZNIK Nr  17

 SCHEMAT STANOWISKA POMIAROWEGO SŁUŻĄCEGO DO SPRAWDZENIA POJEMNOŚCI KOLBY I CYLINDRA METODĄ OBJĘTOŚCIOWĄ ORAZ SPOSÓB SPRAWDZENIA

1. Schemat stanowiska pomiarowego

wzór

2. Przygotowanie stanowiska pomiarowego do sprawdzenia pojemności kolby i cylindra przebiega w następujący sposób:

1) podczas doboru właściwej końcówki wypływowej oraz podczas sprawdzania naczyń instalację stanowiska pomiarowego należy odpowietrzyć oraz wypełnić całkowicie wodą;

2) na stanowisku pomiarowym:

a) należy otworzyć zawory (2) i (3), tak aby woda z butli (1) wpłynęła do wzorca objętości (4);

b) należy po całkowitym napełnieniu wzorca objętości (4) wodą zamknąć zawór (3) w chwili, gdy woda przepływa przez jego górną krawędź - nadmiar wody należy odprowadzić do butli (5);

c) należy otworzyć zawór (6), tak aby woda wypłynęła z wzorca objętości do sprawdzanego przyrządu pomiarowego (8);

d) wypływ powinien nastąpić przez końcówkę wypływową (7), której średnicę wewnętrzną dobiera się tak, aby przy całkowicie otwartym zaworze (6) czas opróżniania wzorca objętości nie różnił się od czasu podanego na nim nie więcej niż:

- 2 s - dla czasu wypływu do 25 s,

- 3 s - dla czasu wypływu od 25 s do 60 s,

- 4 s - dla czasu wypływu powyżej 60 s.

3. Sprawdzając pojemność kolby, należy:

1) wypełnić całkowicie wodą destylowaną instalację stanowiska pomiarowego, z wzorcem objętości I rzędu (4) włącznie;

2) wprowadzić końcówkę wypływową (7) do szyjki kolby tak, aby dolna jej krawędź znalazła się nie więcej niż 5 do 10 mm nad kreską ograniczającą pojemność kolby;

3) otworzyć zawór (6);

4) przymknąć zawór (6) w chwili, gdy najniższy punkt menisku wody w szyjce sprawdzanej kolby zbliży się do płaszczyzny wyznaczonej przez kreskę na odległość nie większą niż 5 do 8 mm;

5) zamykając zawór (6), doprowadzić najniższy punkt menisku wody w szyjce kolby w czasie nie większym niż 3 do 5 sekund do płaszczyzny wyznaczonej przez kreskę;

6) skontrolować, czy najniższy punkt menisku wody w rurce wypływowej wzorca objętości I rzędu znajduje się w granicach wyznaczonych przez kreski naniesione na tym wzorcu, wyznaczające błędy graniczne dopuszczalne sprawdzanej kolby.

4. Sprawdzając pojemność cylindra, należy:

1) wypełnić całkowicie wodą destylowaną instalację stanowiska pomiarowego, z wzorcem objętości II rzędu (4) włącznie;

2) wprowadzić końcówkę wypływową (7) do cylindra pomiarowego tak, aby dolna jej krawędź znalazła się w odległości nie większej niż 5 do 10 mm nad daną kreską ograniczającą sprawdzaną pojemność cylindra;

3) otworzyć zawór (6);

4) przymknąć zawór (6) w chwili, gdy najniższy punkt menisku wody w rurce wypływowej wzorca objętości II rzędu zbliży się do płaszczyzny wyznaczonej przez kreskę ograniczającą pojemność nominalną wzorca objętości nie więcej niż 10 do 20 mm;

5) zamykając zawór (6), doprowadzić najniższy punkt menisku wody we wzorcu objętości II rzędu w czasie nie większym niż 3 do 5 sekund do płaszczyzny wyznaczonej przez kreskę;

6) skontrolować, czy błąd sprawdzanej pojemności mieści się w granicach dopuszczalnych błędów sprawdzanego cylindra;

7) w przypadku, gdy menisk wody w sprawdzanym cylindrze ustawi się poza zakresem podziałki - od kreski wyznaczającej całkowitą jego pojemność odmierzyć długość działki elementarnej i ocenić, czy błąd pojemności sprawdzanego cylindra nie przekracza granic błędów dopuszczalnych (pół działki elementarnej).

1 Minister Gospodarki kieruje działem administracji rządowej - gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki (Dz. U. Nr 131, poz. 909).
2 Niniejsze rozporządzenie zostało notyfikowane Komisji Europejskiej w dniu 20 stycznia 2006 r., pod numerem 2006/0029/PL, zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), które wdraża dyrektywę 98/34/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającą procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych (Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 20, str. 337).
3 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 163, poz. 1362 i Nr 180, poz. 1494 oraz z 2006 r. Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1834.

Zmiany w prawie

Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów
Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.2007.92.614
Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Wymagania, którym powinny odpowiadać szklane przyrządy pomiarowe, oraz szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów.
Data aktu: 16/04/2007
Data ogłoszenia: 25/05/2007
Data wejścia w życie: 09/06/2007