1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu elektrotechniki, elektroniki i mechaniki;

2) rozpoznawać elementy i podzespoły elektryczne, elektroniczne i mechaniczne oraz maszyny i urządzenia elektryczne na podstawie wyglądu zewnętrznego oraz oznaczeń;

3) dobierać materiały stosowane w budowie maszyn i urządzeń elektrycznych;

4) wykonywać prace z zakresu ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem;

5) posługiwać się schematami ideowymi, montażowymi, rysunkami warsztatowymi oraz instrukcjami obsługi i dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) maszyn i urządzeń elektrycznych;

6) dobierać narzędzia i przyrządy do wykonywanych prac;

7) mierzyć podstawowe wielkości fizyczne, geometryczne i elektryczne;

8) wykonywać montaż mechaniczny i elektryczny maszyn i urządzeń elektrycznych;

9) sprawdzać poprawność działania maszyn i urządzeń elektrycznych;

10) dokonywać przeglądów technicznych maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych;

11) konserwować i naprawiać maszyny i urządzenia elektryczne;

12) wykonywać naprawy główne maszyn i urządzeń elektrycznych;

13) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

14) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

15) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

18) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

19) korzystać z różnych źródeł informacji;

20) planować działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie elektromechanik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywania przeglądów technicznych maszyn i urządzeń elektrycznych;

2) wykonywania montażu i demontażu podzespołów elektrycznych i mechanicznych w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

3) przeprowadzania konserwacji i napraw maszyn i urządzeń elektrycznych;

4) wykonywania napraw głównych maszyn i urządzeń elektrycznych;

5) instalowania i użytkowania maszyn i urządzeń elektrycznych.

3. Zawód elektromechanik jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) napraw elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego;

2) konserwacji i napraw urządzeń chłodniczych;

3) konserwacji i napraw dźwigów osobowych i towarowych.

1) elektrotechnika i mechanika;

2) techniki wytwarzania i naprawy;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: ELEKTROTECHNIKA I MECHANIKA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozpoznawać na schematach i rysunkach elementy mechaniczne, pneumatyczne i hydrauliczne oraz podzespoły elektryczne i elektroniczne stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

2) sporządzać szkice prostych części maszyn;

3) rozróżniać podstawowe materiały stosowane w konstrukcji maszyn i urządzeń elektrycznych;

4) interpretować podstawowe prawa z zakresu elektrotechniki i mechaniki;

5) wyjaśniać zjawiska zachodzące w polu magnetycznym i elektromagnetycznym;

6) dobierać przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości geometrycznych i elektrycznych;

7) mierzyć podstawowe wielkości geometryczne i elektryczne;

8) obliczać i szacować wartości wielkości elektrycznych w prostych obwodach prądu stałego i przemiennego;

9) analizować na podstawie schematów ideowych pracę prostych układów elektrycznych i elektronicznych;

10) łączyć na podstawie schematów układy elektryczne oraz elektroniczne;

11) mierzyć parametry podstawowych elementów elektrycznych i elektronicznych;

12) analizować na podstawie wyników pomiarów pracę prostych układów elektrycznych i elektronicznych;

13) rozpoznawać podzespoły, maszyny i urządzenia elektryczne na podstawie wyglądu zewnętrznego i oznaczeń;

14) określać funkcje podzespołów, maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie schematów ideowych;

15) rozróżniać parametry techniczne podzespołów, maszyn i urządzeń elektrycznych;

16) wykorzystywać dane zawarte na tabliczkach znamionowych maszyn i urządzeń elektrycznych;

17) dobierać długość oraz przekrój przewodów zasilających maszyny i urządzenia elektryczne, z uwzględnieniem warunków ich pracy;

18) dobierać zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych;

19) dokonywać pomiaru parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową (DTR);

20) opracowywać wyniki pomiarów z wykorzystaniem techniki komputerowej;

21) interpretować wyniki pomiarów parametrów maszyn, urządzeń oraz instalacji elektrycznych;

22) rozpoznawać rodzaje ochrony przeciwporażeniowej na schematach maszyn i urządzeń elektrycznych;

23) rozpoznawać elementy i układy sterowania stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) materiały stosowane w elektrotechnice;

3) elementy mechaniczne w urządzeniach elektrycznych;

4) elementy pneumatyczne i hydrauliczne stosowane w urządzeniach elektrycznych;

5) pomiar wielkości geometrycznych i elektrycznych;

6) obwody elektryczne prądu stałego;

7) pole elektryczne;

8) pole magnetyczne i elektromagnetyzm;

9) obwody elektryczne prądu przemiennego;

10) elementy i układy elektroniczne;

11) łączniki niskiego napięcia;

12) instalacje elektryczne zasilające i sygnalizacyjne;

13) oświetlenie elektryczne;

14) transformatory;

15) maszyny elektryczne;

16) grzejnictwo elektryczne;

17) urządzenia chłodnicze;

18) urządzenia klimatyzacyjne;

19) urządzenia dźwigowe;

20) elektryczny sprzęt gospodarstwa domowego;

21) ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach elektrycznych;

22) układy sterowania stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

23) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: TECHNIKI WYTWARZANIA I NAPRAWY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać prace z zakresu ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem;

2) rozpoznawać podzespoły, maszyny i urządzenia elektryczne na podstawie wyglądu zewnętrznego i oznaczeń na nich stosowanych;

3) wykonywać proste prace regeneracyjne zużytych części maszyn;

4) dobierać podzespoły elektryczne i mechaniczne w zależności od przewidywanych warunków pracy;

5) wykonywać montaż podzespołów mechanicznych (przekładni, łożysk, wałków, sprzęgieł, hamulców, sprężyn, dźwigni) w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

6) wykonywać montaż elementów pneumatycznych i hydraulicznych, stosowanych w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

7) wykonywać montaż mechaniczny oraz elektryczny maszyn i urządzeń elektrycznych;

8) wykonywać połączenia elektryczne na podstawie schematów ideowych oraz montażowych maszyn i urządzeń elektrycznych;

9) sprawdzać poprawność działania maszyn i urządzeń elektrycznych;

10) lokalizować uszkodzenia w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

11) dokonywać wymiany podzespołów mechanicznych (przekładni, łożysk, wałków, sprzęgieł, hamulców, sprężyn, dźwigni) i elektrycznych (styczników, przekaźników, wyłączników, układów automatyki i układów zabezpieczających) w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

12) montować i naprawiać elektryczny sprzęt gospodarstwa domowego;

13) użytkować, konserwować i naprawiać maszyny oraz urządzenia elektryczne, stosowane w zakładach przemysłowych, budownictwie, transporcie oraz handlu (silniki i prądnice elektryczne, transformatory, spawarki elektryczne, urządzenia dźwigowe, urządzenia grzejne, urządzenia chłodnicze, urządzenia klimatyzacyjne);

14) montować instalacje elektryczne zasilające i pomocnicze;

15) wykonywać okresowe przeglądy techniczne, konserwacje oraz lokalizować i usuwać drobne uszkodzenia w instalacjach elektrycznych;

16) dokonywać przeglądów technicznych maszyn i urządzeń elektrycznych;

17) interpretować normy dotyczące kontroli jakości;

18) posługiwać się schematami ideowymi, montażowymi, rysunkami warsztatowymi, instrukcjami i dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) maszyn i urządzeń elektrycznych;

19) sporządzać kalkulację kosztów wykonanych usług;

20) stosować środki ochrony przeciwpożarowej;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) ręczna i mechaniczna obróbka materiałów stosowanych w elektrotechnice;

2) montaż i demontaż podzespołów mechanicznych maszyn i urządzeń elektrycznych;

3) montaż i demontaż podzespołów elektrycznych oraz elektronicznych;

4) wykonywanie połączeń mechanicznych i elektrycznych;

5) kontrola podzespołów elektrycznych, elektronicznych i mechanicznych;

6) montaż, demontaż i naprawa elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego;

7) montaż, demontaż i naprawa maszyn elektrycznych;

8) montaż, demontaż i naprawa urządzeń elektrycznych, stosowanych w zakładach przemysłowych, budownictwie, transporcie oraz handlu;

9) montaż instalacji elektrycznych;

10) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

5) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

6) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

7) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

8) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

9) komunikować się i współpracować w zespole;

10) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

11) podejmować decyzje;

12) doskonalić umiejętności zawodowe;

13) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

4) bezpieczeństwo i higiena pracy;

5) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

6) elementy ergonomii;

7) środki ochrony indywidualnej;

8) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

9) zasady i metody komunikowania się;

10) elementy socjologii i psychologii pracy;

11) formy doskonalenia zawodowego;

12) źródła informacji zawodowej;

13) etyka.

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

1) pracownia podstaw konstrukcji maszyn i urządzeń;

2) laboratorium podstaw elektrotechniki i elektroniki;

3) laboratorium maszyn i urządzeń elektrycznych;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia podstaw konstrukcji maszyn i urządzeń powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) eksponaty i modele części maszyn;

3) próbki materiałów elektrotechnicznych;

4) elementy elektryczne i elektroniczne;

5) podzespoły elektryczne i mechaniczne;

6) zestawy do demonstracji budowy i działania podzespołów mechanicznych i elektrycznych;

7) normy PN-IEC, PN-ISO, ISO, katalogi, dokumentacje techniczne maszyn i urządzeń elektrycznych;

8) programy komputerowe do symulacji działania maszyn i urządzeń.

Laboratorium podstaw elektrotechniki i elektroniki powinno być wyposażone w:

1) minimum pięć stanowisk pomiarowych (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), zasilanych napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczonych ochroną przeciwporażeniową zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wyposażonych w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny;

2) zasilacze stabilizowane napięcia stałego 0-24 V, autotransformatory, generatory funkcyjne;

3) przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe amperomierze, woltomierze, watomierze, omomierze, mostki RLC, liczniki energii elektrycznej jednofazowe i trójfazowe, oscyloskopy o paśmie 20 MHz z sondami pomiarowymi;

4) zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych;

5) makiety (trenażery) z układami elektrycznymi i elektronicznymi przystosowanymi do badań;

6) programy komputerowe do symulacji pracy układów elektrycznych i elektronicznych oraz do obróbki wyników pomiarów.

Laboratorium maszyn i urządzeń elektrycznych powinno być wyposażone w:

1) minimum pięć stanowisk pomiarowych (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), zasilanych napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczonych ochroną przeciwporażeniową zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wyposażonych w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny;

2) autotransformatory jednofazowe i trójfazowe, indukcyjny regulator napięcia;

3) przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe amperomierze, woltomierze, watomierze, omomierze, mostek RLC, miernik cosφ, częstościomierz, miernik rezystancji izolacji, mierniki impedancji pętli zwarcia, miernik uziemień, czasomierz, mierniki prędkości obrotowej, oscyloskopy o paśmie 20 MHz z sondami pomiarowymi;

4) maszyny i urządzenia elektryczne przystosowane do badań: silniki prądu stałego (obcowzbudne, bocznikowe, szeregowe i szeregowo-bocznikowe), silniki prądu przemiennego (indukcyjne, synchroniczne i komutatorowe), prądnice prądu stałego i przemiennego, transformatory jednofazowe i trójfazowe, przekładniki prądowe i napięciowe oraz wyłączniki instalacyjne i przemysłowe, wyłączniki różnicowoprądowe, styczniki i przekaźniki, elektryczne źródła światła;

5) gotowe zestawy ćwiczeniowe elektronicznego sterowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi;

6) programy komputerowe do symulacji pracy maszyn i urządzeń elektrycznych oraz do obróbki wyników pomiarów.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska do pomiaru wielkości mechanicznych i elektrycznych;

2) stanowiska do trasowania;

3) stanowiska do obróbki ręcznej;

4) stanowiska do mechanicznej obróbki skrawaniem;

5) stanowiska do montażu podzespołów elektrycznych i elektronicznych;

6) stanowiska do montażu, demontażu oraz naprawy maszyn i urządzeń elektrycznych;

7) normy PN-IEC, PN-ISO, ISO;

8) dokumentację techniczną, dokumentację techniczno-ruchową (DTR).

Każde stanowisko powinno być wyposażone w komplet narzędzi i przyrządów pomiarowych.

Laboratoria i pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w przedsiębiorstwach.

1) czytać i szkicować proste rysunki konstrukcyjne i schematy technologiczne;

2) użytkować maszyny i urządzenia stosowane w eksploatacji ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki i wody podziemnej;

3) włączać i wyłączać odwierty eksploatacyjne oraz kontrolować proces wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego, wody, soli lub siarki;

4) prowadzić procesy wstępnego oczyszczania ropy naftowej i gazu ziemnego;

5) użytkować maszyny i urządzenia do obróbki, rekonstrukcji i likwidacji odwiertów;

6) prowadzić prace montażowe i demontażowe maszyn i urządzeń wydobywczych i przeróbczych;

7) wykonywać pomiary parametrów złożowych w odwiertach eksploatacyjnych;

8) przygotowywać odwierty do zabiegów intensyfikacji wydobycia;

9) pobierać do badań próbki ropy naftowej, gazu ziemnego, wody i siarki;

10) posługiwać się urządzeniami i przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

11) użytkować urządzenia do transportu ropy naftowej, gazu ziemnego, wody i siarki;

12) dobierać urządzenia, narzędzia i materiały do prowadzenia prac na stanowisku pracy;

13) konserwować, wykonywać proste naprawy i regulacje maszyn i urządzeń;

14) rozliczać i dokumentować dzienne wydobycie ropy naftowej, gazu ziemnego, wody i siarki;

15) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

16) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych;

17) likwidować zagrożenia na stanowisku pracy, usuwać awarie górnicze i ich skutki;

18) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

19) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

20) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

22) korzystać z różnych źródeł informacji;

23) planować działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie górnik eksploatacji otworowej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) obsługiwania maszyn i urządzeń przy eksploatacji kopalin otworami wiertniczymi;

2) prowadzenia procesów technologicznych na podstawie instrukcji stanowiskowych;

3) obsługiwania maszyn i urządzeń stosowanych przy obróbce, rekonstrukcji i likwidacji odwiertów, urządzeń do wstępnego oczyszczania ropy naftowej i gazu ziemnego;

4) obsługiwania odwiertów eksploatacyjnych;

5) wykonywania podstawowych pomiarów parametrów technicznych i technologicznych oraz gromadzenia danych z pomiarów;

6) kontrolowania prawidłowości wskazań przyrządów kontrolno-pomiarowych;

7) wykonywania montażu i demontażu, konserwacji i naprawy maszyn i urządzeń wydobywczych;

8) sporządzania raportów z wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego, wody, siarki i soli oraz wykorzystania materiałów i paliw.

3. Zawód górnik eksploatacji otworowej jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) eksploatacji i oczyszczania ropy naftowej i gazu ziemnego;

2) eksploatacji wód podziemnych;

3) eksploatacji siarki i soli otworami wiertniczymi.

1) mechaniczny;

2) górniczy;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: MECHANICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać szkice części maszyn;

2) czytać dokumentację techniczną i warsztatową oraz posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

3) rozróżniać materiały niemetalowe wykorzystywane w eksploatacji maszyn i urządzeń;

4) rozróżniać rodzaje i właściwości metali i ich stopów oraz określać ich zastosowanie;

5) wykonywać podstawowe operacje w zakresie ręcznej, mechanicznej i plastycznej obróbki skrawaniem;

6) wykonywać łączenie elementów metalowych przez lutowanie oraz proste zabiegi spawania elektrycznego i gazowego;

7) wykonywać podstawowe pomiary warsztatowe;

8) rozpoznawać zjawisko korozji, określać skutki korozji oraz wykonywać typowe powłoki antykorozyjne;

9) rozróżniać podstawowe prawa statyki, kinematyki i dynamiki punktu materialnego;

10) rozróżniać typowe rodzaje obciążeń i naprężeń w elementach konstrukcyjnych maszyn i urządzeń;

11) rozróżniać rodzaje połączeń, osie, wały, łożyska, sprzęgła, hamulce, przekładnie mechaniczne oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;

12) charakteryzować elementy składowe rurociągu, metody łączenia rur, wykonywać połączenia gwintowe rur;

13) wyjaśniać pojęcia: praca, energia, moc, sprawność oraz obliczać pracę mechaniczną, moc i sprawność;

14) określać rodzaje tarcia, metody smarowania oraz wpływ tarcia na sprawność i zużycie maszyn;

15) rozróżniać układy smarowania maszyn i urządzeń;

16) klasyfikować i charakteryzować pompy oraz określać ich podstawowe parametry;

17) rozróżniać elementy napędów hydraulicznych i pneumatycznych oraz określać ich przeznaczenie;

18) wyjaśniać zasadę działania i zastosowanie napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

19) klasyfikować sprężarki oraz określać ich podstawowe parametry i zastosowanie;

20) określać na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe maszyn i urządzeń oraz ustalać przebieg ich montażu i demontażu;

21) wykonywać czynności konserwacyjne, drobne naprawy, wymianę części, montaż i demontaż maszyn i urządzeń;

22) określać źródła pozyskiwania energii elektrycznej oraz definiować podstawowe wielkości elektryczne;

23) określać parametry maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie tabliczki znamionowej;

24) klasyfikować i charakteryzować elementy obwodów prądu stałego i przemiennego, w tym elementy zabezpieczające obwody elektryczne;

25) dokonywać pomiaru napięcia, natężenia i mocy prądu elektrycznego w obwodach prądu stałego i przemiennego;

26) charakteryzować maszyny i urządzenia prądu stałego i przemiennego, włączać i wyłączać napędy elektryczne;

27) rozróżniać podstawowe elementy elektroniczne oraz podstawowe elementy układów sterowania;

28) rozróżniać podstawowe elementy automatyki przemysłowej oraz wskazywać ich zastosowanie w górnictwie otworowym;

29) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały, w zależności od wykonywanej pracy;

30) rozpoznawać stan techniczny maszyn i urządzeń;

31) przygotowywać stanowiska pracy, wydawać, przyjmować narzędzia i przyrządy, materiały i wykonane prace;

32) rozróżniać podstawowe pojęcia związane z eksploatacją maszyn i urządzeń;

33) użytkować urządzenia komputerowe wspomagające procesy technologiczne na stanowisku pracy;

34) posługiwać się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR), normami PN-ISO, ISO i korzystać z literatury technicznej;

35) stosować zalecenia Urzędu Dozoru Technicznego dotyczące bezpiecznego funkcjonowania maszyn i urządzeń;

36) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) elementy rysunku technicznego;

2) technologia i korozja metali;

3) podstawowe operacje obróbki metali;

4) metody łączenia metali;

5) podstawy mechaniki i wytrzymałości materiałów;

6) elementy maszyn i urządzeń;

7) pompy i sprężarki;

8) transport rurociągowy;

9) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;

10) elementy automatyki przemysłowej;

11) podstawy elektrotechniki i elektroniki;

12) obsługa operatorska maszyn i urządzeń;

13) montaż i demontaż maszyn i urządzeń;

14) konserwacja i naprawa maszyn i urządzeń;

15) gospodarka materiałowa;

16) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy geologiczne i górnicze.

BLOK: GÓRNICZY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) opisywać budowę geologiczną skorupy ziemskiej;

2) rozróżniać podstawowe grupy i rodzaje skał oraz określać ich podstawowe właściwości (twardość, porowatość, przepuszczalność);

3) obliczać ciśnienie górotworu i temperaturę złożową;

4) charakteryzować rodzaje i produkty wietrzenia skał;

5) wyjaśniać wpływ erozji na ukształtowanie powierzchni ziemi;

6) opisywać warunki powstawania ropy naftowej i gazu ziemnego;

7) rozpoznawać i szkicować pułapki ropno-gazowe;

8) rozróżniać elementy tektoniki (fałdy, uskoki, wysady solne);

9) określać rodzaje złóż ropno-gazowych;

10) wyjaśniać pojęcia: przekrój, profil i mapa geologiczna;

11) wyjaśniać mechanizmy krążenia wody w przyrodzie;

12) określać skład chemiczny i właściwości wód podziemnych;

13) opisywać warunki powstawania i występowania złóż siarki i soli kamiennej;

14) dokonywać podziału Polski na jednostki geologiczne i wskazywać rejony występowania złóż ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki i soli;

15) charakteryzować metody wiercenia otworów eksploatacyjnych;

16) określać rodzaje urządzeń i narzędzi stosowanych do wiercenia otworów;

17) opisywać rolę płuczki wiertniczej i wpływ jej właściwości na proces wiercenia;

18) objaśniać konstrukcję odwiertu ropno-gazowego, sposób zafiltrowania studni wierconej, konstrukcję odwiertu do eksploatacji soli i siarki metodą podziemnego wytopu siarki;

19) charakteryzować uzbrojenie wgłębne i napowierzchniowe odwiertów eksploatacyjnych;

20) określać warunki eksploatacji złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

21) określać właściwości ropy naftowej, gazu ziemnego i wody, pobierać próbki płynów złożowych do badań;

22) wykonywać podstawowe pomiary w odwiertach eksploatacyjnych (studniach);

23) obliczać wykładnik gazowy i wykładnik wodny;

24) obsługiwać odwierty samoczynne ropne, odwierty gazowe, dokonywać wymiany zwężki dławiącej oraz zwężki pomiarowej;

25) obsługiwać indywidualny żuraw pompowy, kierat pompowy, podłączać odwierty do koła kieratowego;

26) rozróżniać rodzaje pomp wgłębnych do eksploatacji ropy naftowej i wody;

27) wymieniać zużyte elementy pompy wgłębnej;

28) wyciągać i zapuszczać do odwiertu rury wydobywcze i żerdzie pompowe;

29) obsługiwać odwierty do eksploatacji soli i siarki;

30) obsługiwać pompy i sprężarki;

31) charakteryzować zabiegi intensyfikacji wydobycia ropy naftowej (szczelinowanie hydrauliczne, kwasowanie);

32) charakteryzować metody nawadniania i nagazowania złóż;

33) charakteryzować podziemne magazynowanie gazu ziemnego oraz obsługiwać odwierty i urządzenia stosowane w tym celu;

34) określać zasady magazynowania ropy naftowej, gazu ziemnego i wody, wykonywać pomiar ilości płynu w zbiornikach;

35) charakteryzować proces stabilizacji ropy naftowej;

36) charakteryzować metody odgazolinowania, osuszania, odsiarczania i odazotowania gazu ziemnego;

37) dobierać narzędzia do wykonywania obróbki odwiertów;

38) wykonywać zabiegi obróbki odwiertów eksploatacyjnych, pompowanie oczyszczające i pomiarowe studni wierconej;

39) likwidować wycieki ropne;

40) obsługiwać urządzenia do rekonstrukcji i likwidacji odwiertów eksploatacyjnych;

41) obsługiwać detektory i przyrządy pomiarowe do wykrywania obecności w powietrzu mieszaniny węglowodorów oraz gazów kwaśnych - siarkowodoru i dwutlenku węgla;

42) charakteryzować rodzaje zagrożeń występujących w czasie eksploatacji ropy naftowej i gazu ziemnego;

43) charakteryzować klasy zagrożenia erupcyjnego i kategorie zagrożenia siarkowodorowego oraz zabezpieczenia przeciwerupcyjne wylotu otworu;

44) określać wpływ czynników szkodliwych występujących podczas eksploatacji ropy naftowej i gazu ziemnego na uzbrojenie wgłębne i powierzchniowe odwiertów;

45) określać rodzaje awarii związanych z eksploatacją kopalin;

46) stosować branżowe normy;

47) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie dokumentowania wielkości wydobycia i aktualizacji robót górniczych;

48) postępować zgodnie z obowiązującymi procedurami w sytuacjach trudnych i sytuacjach zagrożenia;

49) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) budowa geologiczna skorupy ziemskiej;

2) procesy wietrzenia, erozja;

3) tektonika;

4) geologia naftowa i elementy hydrogeologii;

5) regiony geologiczne Polski;

6) metody wiercenia otworów;

7) urządzenia, narzędzia i płuczki wiertnicze;

8) konstrukcja odwiertów i studzien wierconych;

9) właściwości fizyczne kopalin;

10) energia złożowa;

11) eksploatacja samoczynna ropy naftowej i gazu ziemnego;

12) pompowanie ropy naftowej;

13) zabiegi intensyfikacji wydobycia;

14) wtórne metody eksploatacji;

15) eksploatacja wód podziemnych;

16) eksploatacja siarki i soli kamiennej;

17) obróbka, rekonstrukcja i likwidacja odwiertów;

18) czynniki szkodliwie działające na uzbrojenia wgłębne i powierzchniowe odwiertów;

19) magazynowanie, oczyszczanie i transport kopalin;

20) awarie górnicze, zapobieganie i likwidacja;

21) procedury postępowania w przypadkach awarii i sytuacjach stwarzających zagrożenia;

22) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy geologiczne i górnicze.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

5) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy geologiczne i górnicze;

6) określać podstawowe źródła zanieczyszczeń środowiska związane z wydobywaniem kopalin otworami wiertniczymi oraz wskazywać ich wpływ na człowieka i środowisko;

7) planować sposoby wykorzystania odpadów i ścieków produkcyjnych;

8) wskazywać przepisy prawa określające warunki wydobywania kopalin;

9) organizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisami ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska oraz wymaganiami ergonomii;

10) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

11) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) komunikować się i współpracować w zespole;

13) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

14) podejmować decyzje, w szczególności w sytuacjach zagrożeń;

15) postępować zgodnie z procedurami w przypadku wystąpienia zagrożeń górniczych;

16) charakteryzować organizację i zadania służb ratownictwa górniczego;

17) doskonalić umiejętności zawodowe;

18) korzystać z różnych źródeł informacji;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

4) bezpieczeństwo i higiena pracy;

5) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

6) wybrane przepisy prawa geologicznego i górniczego;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) zagrożenia występujące w środowisku pracy;

13) organizacja i zadania ratownictwa górniczego;

14) zanieczyszczenia środowiska związane z eksploatacją otworową;

15) formy doskonalenia zawodowego;

16) źródła informacji zawodowej;

17) etyka.

** Pozostałe 10 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

1) pracownia podstaw budowy maszyn i elektrotechniki;

2) pracownia wiertnictwa i górnictwa;

3) pracownia komputerowa;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia podstaw budowy maszyn i elektrotechniki powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;

4) normy PN-ISO, ISO;

5) dokumentacje techniczne, dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

6) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

7) modele maszyn i urządzeń;

8) modele części maszyn;

9) przyrządy pomiarowe i aparaturę kontrolno-pomiarową;

10) elementy obwodów elektrycznych;

11) elementy elektroniczne;

12) modele maszyn i urządzeń elektrycznych stosowanych w górnictwie otworowym;

13) elementy automatyki przemysłowej i górniczej;

14) schematy instalacji elektrycznych;

15) schematy elektryczne maszyn i urządzeń.

Pracownia wiertnictwa i górnictwa powinna być wyposażona w:

1) zestaw modeli krystalograficznych minerałów;

2) zbiór podstawowych minerałów i skał;

3) przekroje złóż i surowców mineralnych;

4) przykłady okazów skamieniałości przewodnich;

5) rdzenie wiertnicze;

6) busole i kompasy geologiczne;

7) zestaw narzędzi wiertniczych;

8) przykładowy projekt geologiczno-techniczny odwiertu;

9) modele maszyn i urządzeń do eksploatacji ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki i wód podziemnych;

10) makiety instalacji;

11) zestawy narzędzi do obsługi odwiertów i studzien wierconych;

12) schematy instalacji oraz maszyn i urządzeń;

13) próbki ropy naftowej, wody, siarki i soli kamiennej oraz produktów ropopochodnych;

14) przyrządy do pomiaru właściwości fizykochemicznych kopalin ciekłych i gazowych;

15) próbki skał ropnogazowych, wodonośnych i skał nierozpuszczalnych;

16) zbiory dokumentacji kopalnianej.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarkę, ploter;

3) oprogramowanie użytkowe;

4) programy specjalistyczne z zakresu dokumentowania wielkości wydobycia i prognozowania zagrożeń.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska do obróbki ręcznej;

2) stanowiska do obróbki mechanicznej, plastycznej, cieplnej i do spawania;

3) stanowiska kontroli jakości;

4) przyrządy pomiarowe.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, w przedsiębiorstwach górnictwa nafty i gazu, przedsiębiorstwach hydrologicznych oraz uzdrowiskowych.

1) wykonywać rysunki techniczne różnych elementów, podzespołów oraz zespołów instrumentów muzycznych;

2) posługiwać się narzędziami korektorskimi do regulacji mechanizmów instrumentów muzycznych;

3) przestrzegać podstawowych parametrów technicznych podczas korekty mechanizmów instrumentów muzycznych;

4) montować i regulować podzespoły i zespoły instrumentów muzycznych;

5) posługiwać się przyrządami pomiarowymi podczas korekty i strojenia instrumentów muzycznych;

6) wykonywać strojenie wstępne i końcowe;

7) stosować różne systemy strojenia;

8) oceniać czystość stroju instrumentu muzycznego;

9) dostosowywać dźwięczność i brzmienie instrumentu do warunków otoczenia;

10) korygować czystość i równość stroju instrumentu;

11) rozróżniać i klasyfikować instrumenty muzyczne;

12) rozróżniać części składowe instrumentów muzycznych;

13) wymieniać elementy instrumentu muzycznego;

14) naprawiać instrumenty muzyczne;

15) grać na instrumentach muzycznych;

16) czytać utwory instrumentalne;

17) rozróżniać barwę instrumentów muzycznych;

18) odróżniać metody intonacji;

19) oceniać czystość tonów;

20) stosować zasady teorii muzyki w praktyce;

21) użytkować maszyny i urządzenia stosowane w produkcji instrumentów muzycznych;

22) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

27) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

28) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

29) planować działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie korektor i stroiciel instrumentów muzycznych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) korekty instrumentów muzycznych;

2) strojenia instrumentów muzycznych;

3) utrzymania instrumentów w dobrym stanie technicznym i sprawności muzycznej;

4) oceny wykonania korekty i strojenia instrumentów muzycznych.

1) technologiczny;

2) muzyczny;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) sporządzać rysunki techniczne zgodnie z obowiązującymi normami;

2) czytać rysunki przekrojów podzespołów, zespołów i schematów instrumentów muzycznych;

3) projektować elementy i podzespoły instrumentów muzycznych;

4) sporządzać dokumentację techniczną;

5) klasyfikować materiały i surowce stosowane do produkcji instrumentów muzycznych;

6) określać wymagania techniczne dla materiałów stosowanych w produkcji;

7) posługiwać się obowiązującymi normami do oceny jakości materiałów;

8) rozpoznawać wady drewna i innych materiałów;

9) określać wilgotność drewna i materiałów drzewnych;

10) stosować mierniki do pomiarów wielkości fizycznych dotyczących korekty i strojenia instrumentów muzycznych;

11) stosować techniki wzmacniania drgań mechanicznych;

12) dobierać urządzenia i obrabiarki do procesu produkcji instrumentów muzycznych;

13) dobierać narzędzia do poszczególnych operacji technologicznych;

14) posługiwać się przyrządami pomiarowymi i narzędziami do trasowania;

15) rozróżniać podstawowe elementy, podzespoły oraz zespoły instrumentów muzycznych;

16) stosować sprawdziany i szablony podczas montażu elementów obudowy instrumentów muzycznych;

17) dobierać złącza do konstrukcji wyrobu;

18) określać rodzaj pasowania i łączenia elementów podzespołów i zespołów instrumentów muzycznych;

19) wykonywać podstawowe operacje technologiczne;

20) montować elementy instrumentu muzycznego;

21) montować mechanizmy;

22) dobierać i przygotowywać kleje i lakiery;

23) przygotować elementy instrumentów muzycznych do wykończenia powierzchni;

24) posługiwać się specjalistycznymi narzędziami korektorskimi;

25) przeprowadzać korektę wstępną instrumentu muzycznego;

26) regulować mechanizmy zgodnie z wymaganiami technicznymi;

27) synchronizować działanie mechanizmów;

28) określać wyposażenie kabin stroicielskich;

29) organizować stanowisko do korekty i strojenia instrumentów muzycznych;

30) dobierać metodę strojenia;

31) posługiwać się urządzeniami i narzędziami do strojenia;

32) dobierać urządzenia elektroniczne do strojenia wstępnego;

33) przeprowadzać strojenie wstępne instrumentów muzycznych różnymi metodami;

34) przeprowadzać operację biglowania;

35) określać pojęcie i cel intonacji;

36) oceniać czystość tonu instrumentu muzycznego;

37) sprawdzać i korygować czystość stroju poszczególnych tonów oraz równość stroju instrumentu muzycznego;

38) obliczać dudnienie w stroju równomiernie temperowanym;

39) dostosowywać dźwięczność i brzmienie instrumentu muzycznego do warunków otoczenia;

40) przeprowadzać kontrolę techniczną i artystyczną wyrobu gotowego;

41) przeprowadzać renowację, naprawę oraz konserwację starego instrumentu muzycznego;

42) sporządzać opis techniczny instrumentów wzorcowych i poddawanych renowacji;

43) wykonywać niezbędne obliczenia parametrów obejmujących współdziałanie mechanizmu instrumentu muzycznego;

44) sporządzać arkusz weryfikacyjny zatwierdzenia wzorca do produkcji próbnej;

45) oceniać jakość wyrobu pod względem estetycznym i artystycznym;

46) wymieniać uszkodzone elementy instrumentu muzycznego;

47) wykonywać konserwację instrumentu muzycznego;

48) oceniać jakość i zgodność wykonania elementów z dokumentacją;

49) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) dokumentacja techniczna;

3) materiały stosowane do produkcji instrumentów muzycznych, rodzaje, charakterystyka, wymagania techniczne;

4) zasady określania jakości materiałów stosowanych w produkcji;

5) rodzaje, wady i właściwości drewna;

6) elementy elektroakustyki;

7) obrabiarki i urządzenia do produkcji instrumentów muzycznych;

8) urządzenia specjalistyczne;

9) przyrządy pomiarowe;

10) układ tolerancji i pasowań;

11) trasowanie;

12) technologia wytwarzania instrumentów muzycznych;

13) obliczanie podstawowych parametrów technicznych instrumentu muzycznego;

14) montaż mechanizmów instrumentu muzycznego;

15) przygotowanie powierzchni elementów instrumentów muzycznych do politurowania i lakierowania;

16) wykończanie powierzchni elementów instrumentów muzycznych;

17) przyrządy i przybory do strojenia i korekty instrumentów muzycznych;

18) korekta elementów instrumentów muzycznych;

19) budowa i wyposażenie kabin stroicielskich;

20) metody strojenia instrumentów muzycznych;

21) strojenie wstępne i zasadnicze;

22) urządzenia elektroniczne do strojenia wstępnego;

23) operacja biglowania;

24) intonacja instrumentów muzycznych;

25) kontrola techniczna i artystyczna wyrobu gotowego;

26) konserwacja, renowacja i naprawa instrumentów muzycznych;

27) regulacja mechanizmów;

28) ocena jakości wyrobu;

29) warunki odbioru technicznego;

30) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: MUZYCZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać tony, dźwięki i szumy;

2) charakteryzować materiały dźwiękochłonne;

3) określać czynniki wpływające na akustykę pomieszczeń;

4) określać działanie i zastosowanie mikrofonów, głośników, wzmacniaczy i kolumn;

5) stosować elementy notacji muzycznej;

6) określać sposoby wydobywania dźwięków;

7) posługiwać się różnymi przebiegami rytmicznymi o zróżnicowaniu rytmiczno-metrycznym;

8) taktować na 2, 3, 4, 5, 6;

9) rozróżniać i zapisywać wielkości interwałowe do dwóch oktaw;

10) grać na instrumentach muzycznych z nut;

11) grać oraz zapisywać dysonanse wraz z ich rozwiązaniem;

12) śpiewać gamy majorowe i minorowe;

13) śpiewać różne wartości interwałowe;

14) rozróżniać rodzaje oraz postacie trójdźwięków i czterodźwięków;

15) stosować zasady chromatyki i enharmonii;

16) stosować technikę palcową odpowiednią dla danego instrumentu muzycznego;

17) określać tempo i rytmikę utworu muzycznego;

18) czytać a vista utwory instrumentalne;

19) określać zasady działania i zastosowania wibratora, generatora, amplifikatora;

20) klasyfikować i rozróżniać instrumenty muzyczne;

21) charakteryzować budowę poszczególnych instrumentów muzycznych;

22) określać strój muzyczny instrumentów;

23) określać skale i rejestry brzmieniowe instrumentów muzycznych;

24) określać możliwości wyrazowe instrumentów muzycznych;

25) rozróżniać słuchem barwę instrumentów muzycznych;

26) oceniać intonację instrumentu muzycznego;

27) rozpoznawać system dźwiękowy w instrumentach samobrzmiących;

28) odczytywać metryczki instrumentów muzycznych;

29) oceniać stan techniczny określonego instrumentu muzycznego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) tony, dźwięki, szumy;

2) materiały dźwiękochłonne;

3) akustyka pomieszczeń;

4) działanie i zastosowanie mikrofonów, głośników, wzmacniaczy i kolumn;

5) notacja muzyczna;

6) rytm muzyczny;

7) metrum muzyczne;

8) skale, gamy, tonacja;

9) interwały;

10) diatonika, chromatyka, enharmonia;

11) agogika i dynamika;

12) artykulacja i frazowanie;

13) akordyka, kadencja;

14) elementy dzieła muzycznego;

15) interpretacja i style muzyczne;

16) homofonia i polifonia;

17) zasady działania i zastosowania wibratora, generatora, amplifikatora;

18) klasyfikacja instrumentów muzycznych;

19) instrumenty muzyczne strunowe smyczkowe, szarpane, klawiszowe;

20) instrumenty muzyczne dęte drewniane i blaszane;

21) organy;

22) instrumenty muzyczne języczkowe;

23) instrumenty muzyczne membranowe;

24) instrumenty muzyczne samobrzmiące;

25) instrumenty muzyczne elektroniczne;

26) skale, rejestry i barwa brzmieniowa instrumentów muzycznych;

27) ocena stanu technicznego instrumentów muzycznych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw przemysłu muzycznego;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw przemysłu muzycznego;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higiena pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia elektroniki;

3) pracownia technologii;

4) pracownia akustyki;

5) pracownia instrumentoznawstwa;

6) pracownia gry na instrumencie;

7) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) modele rzutni prostokątnej i brył geometrycznych;

4) modele elementów instrumentów muzycznych;

5) zbiór norm rysunkowych;

6) elementy pasowane;

7) dokumentację konstrukcyjną.

Pracownia elektroniki powinna być wyposażona w:

1) komputer z kartą dźwięku i dostępem do Internetu;

2) generatory dźwięku;

3) przetworniki elektroakustyczne: dynamiczne, piezoelektryczne;

4) wzmacniacze Hi-Fi;

5) kolumny głośnikowe;

6) dynamiczne adaptery muzyczne do instrumentów strunowych;

7) adaptery mikrofonowe do instrumentów dętych;

8) magnetofon wielościeżkowy z możliwością miksowania dźwięku;

9) odtwarzacze elektroniczne dźwięku: CD, iPod;

10) oscyloskop z pamięcią cyfrową do podglądu elektrycznych sygnałów akustycznych;

11) miernik natężenia dźwięku: sonometr.

Pracownia technologii powinna być wyposażona w:

1) narzędzia;

2) maszyny i urządzenia do produkcji i naprawy instrumentów muzycznych;

3) materiały, galanterię, podzespoły i połączenia konstrukcyjne instrumentów muzycznych;

4) narzędzia do strojenia i korekcji instrumentów muzycznych;

5) normy PN-ISO, ISO;

6) dokumentację techniczną.

Pracownia akustyki powinna być wyposażona w:

1) zasilacze;

2) wzmacniacze;

3) tłumiki;

4) filtry;

5) korektory;

6) ograniczniki;

7) systemy nagłaśniania;

8) mikrofony;

9) głośniki;

10) kamertony;

11) oscyloskop.

Pracownia instrumentoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) instrumenty muzyczne;

2) nagrania brzmienia instrumentów muzycznych;

3) sprzęt do nagrywania i odtwarzania dźwięku.

Pracownia gry na instrumencie powinna być wyposażona w:

1) instrumenty muzyczne;

2) kolekcję utworów w zapisie nutowym;

3) nagrania utworów;

4) metronom;

5) aparaturę do odtwarzania dźwięku.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) zestawy narzędzi do obróbki ręcznej i mechanicznej;

2) przyrządy i przybory do strojenia i korekcji instrumentów muzycznych;

3) narzędzia do naprawy i renowacji instrumentów;

4) maszyny i urządzenia.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, przedsiębiorstwach produkujących instrumenty muzyczne oraz warsztatach rzemieślniczych.

1) odczytywać rysunek modelowy;

2) posługiwać się dokumentacją techniczno-technologiczną w procesie wytwarzania wyrobów odzieżowych;

3) wykonywać rysunek modelowy wyrobu odzieżowego na sylwetce podstawowej;

4) wykonywać formy i szablony elementów odzieży i rysunki ich układu na materiale odzieżowym;

5) wykonywać modelowanie konstrukcyjne i wtórne podstawowych wyrobów odzieżowych zgodnie z projektem plastycznym i aktualną linią mody;

6) dobierać materiały odzieżowe i dodatki krawieckie do podstawowych wyrobów odzieżowych, z uwzględnieniem ich funkcji użytkowych oraz zasad konserwacji;

7) obliczać zużycie materiałów odzieżowych i dodatków krawieckich dla jednostkowych sztuk wyrobów odzieżowych;

8) wykonywać kolejne etapy procesu wytwarzania podstawowych wyrobów odzieżowych;

9) stosować zasady kontroli zapewniające wysoką jakość wyrobów odzieżowych;

10) wyjaśniać zasady organizowania procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie odzieżowym i w zakładzie usługowym;

11) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

12) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

13) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

16) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) korzystać z różnych źródeł informacji;

18) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie krawiec powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) konstruowania i modelowania podstawowych wyrobów odzieżowych;

2) wykonywania rysunków układów form i szablonów na powierzchni materiałów podstawowych i pomocniczych;

3) układania w warstwy materiałów metrażowych;

4) wykrawania elementów wyrobów odzieżowych;

5) szycia indywidualnie i w zespole produkcyjnym wyrobów odzieżowych;

6) dokonywania obróbki termicznej elementów odzieży oraz odzieży gotowej z różnych materiałów.

1) surowcowo-projektowy;

2) techniczno-technologiczny;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: SUROWCOWO-PROJEKTOWY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) stosować metody identyfikacji włókien;

2) rozpoznawać włókna naturalne, włókna chemiczne, mieszanki włókiennicze oraz rozpoznawać ich właściwości;

3) wyjaśniać wpływ właściwości nitek na właściwości materiałów odzieżowych;

4) stosować metody identyfikacji materiałów odzieżowych;

5) identyfikować tkaninę na podstawie budowy;

6) wykazywać wpływ budowy tkaniny i sposobu wykończenia na jej właściwości użytkowe;

7) identyfikować dzianinę na podstawie budowy;

8) wykazywać wpływ budowy dzianiny i sposobu wykończenia na jej właściwości użytkowe;

9) identyfikować wyroby plecione;

10) identyfikować materiały odzieżowe wytwarzane różnymi technikami;

11) określać właściwości higieniczne, estetyczne, wytrzymałościowe i konfekcyjne materiałów odzieżowych;

12) dobierać materiał do wybranego asortymentu wyrobów odzieżowych;

13) określać zasady konfekcjonowania materiałów odzieżowych;

14) dobierać nici szwalnicze do materiałów odzieżowych;

15) dobierać zapięcia i podszewkę do wyrobu odzieżowego;

16) dobierać materiały usztywniające, konstrukcyjno-nośne, termoizolacyjne do materiałów i elementów odzieżowych;

17) określać zastosowanie dodatków zdobniczych;

18) określać zasady konserwacji materiałów i wyrobów odzieżowych;

19) odczytywać rysunek techniczny wyrobu odzieżowego;

20) interpretować rysunek żurnalowy;

21) wykonywać rysunek modelowy wyrobu odzieżowego na sylwetkę podstawową;

22) zestawiać kolorystycznie odzież;

23) stosować elementy strojów historycznych lub regionalnych w projektach ubiorów współczesnych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) metody badań włókien i materiałów odzieżowych;

2) rodzaje i właściwości włókien;

3) nitki odzieżowe;

4) budowa tkaniny;

5) sposoby wykończania tkanin;

6) budowa dzianiny;

7) sposoby wykończania dzianin;

8) wyroby plecione;

9) materiały odzieżowe wytwarzane różnymi technikami;

10) właściwości użytkowe materiałów odzieżowych;

11) dodatki krawieckie;

12) dobór materiałów i dodatków krawieckich do asortymentu odzieży;

13) zasady konfekcjonowania i konserwacji materiałów i wyrobów odzieżowych;

14) rysunek techniczny w projektowaniu wyrobów odzieżowych;

15) rysunek żurnalowy i modelowy wyrobów odzieżowych;

16) podstawy kolorystyki;

17) inspiracja strojami historycznymi i regionalnymi w projektowaniu ubiorów współczesnych.

BLOK: TECHNICZNO-TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się pojęciami z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży;

2) wykonywać pomiary antropometryczne;

3) stosować zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych;

4) stosować zasady ustalania dodatku konstrukcyjnego;

5) stosować zasady wyprowadzania linii modelowych;

6) rysować siatki konstrukcyjne podstawowych elementów wyrobów odzieżowych;

7) ustalać wielkość dodatku na szwy i podwinięcia;

8) rysować kształty elementów wyrobów odzieżowych;

9) stosować zasady modelowania wtórnego;

10) wykonywać modelowanie form wybranych wyrobów odzieżowych;

11) opracowywać dokumentację techniczno-technologiczną;

12) wykonywać szablony podstawowych elementów wyrobów odzieżowych;

13) wykonywać układ szablonów na materiale odzieżowym;

14) wykrawać elementy wyrobu odzieżowego;

15) dobierać odpowiednie maszyny i urządzenia do wytwarzania wyrobów odzieżowych;

16) obsługiwać maszyny szwalnicze;

17) stosować odpowiednie parametry obróbki termicznej;

18) stosować właściwe łączenia elementów wyrobu odzieżowego;

19) wykonywać wyroby odzieżowe zgodnie z procesem technologicznym;

20) obliczać zużycie materiałów odzieżowych i dodatków krawieckich w produkcji usługowej;

21) przeprowadzać kontrolę jakości w kolejnych fazach procesu technologicznego;

22) przeprowadzać kontrolę jakości gotowego wyrobu odzieżowego;

23) stosować zasady składowania i przechowywania materiałów i wyrobów gotowych;

24) wykonywać operacje technologiczne zgodnie z normami czasu pracy;

25) posługiwać się dokumentacją techniczno-technologiczną, normami PN-ISO, ISO, czasopismami i literaturą techniczną;

26) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) zasady konstrukcji i modelowania form odzieży;

2) pomiary antropometryczne i krawieckie;

3) budowa płaskiej siatki konstrukcyjnej;

4) dodatki konstrukcyjne;

5) dodatki na szwy i podwinięcia;

6) modelowanie form wyrobów odzieżowych;

7) dokumentacja techniczno-technologiczna;

8) rysunek techniczny odzieży;

9) zasady wykonywania szablonów podstawowych wyrobów odzieżowych;

10) układy form i szablonów na materiale odzieżowym;

11) wykrawanie elementów odzieży;

12) maszyny i urządzenia do produkcji wyrobów odzieżowych;

13) obróbka termiczna;

14) łączenie elementów odzieży;

15) proces technologiczny wytwarzania odzieży;

16) normowanie surowca w produkcji usługowej;

17) kontrola jakości;

18) przechowywanie materiałów i wyrobów odzieżowych;

19) normy czasu pracy;

20) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) formy doskonalenia zawodowego;

13) źródła informacji zawodowej;

14) etyka.

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

1) pracownia projektowania i modelowania odzieży;

2) pracownia materiałoznawstwa;

3) pracownia ćwiczeń praktycznych.

Pracownia projektowania i modelowania odzieży powinna być wyposażona w:

1) stanowiska do pracy indywidualnej wyposażone w odpowiednie oświetlenie;

2) eksponaty odzieży we fragmentach i w całości;

3) kolekcję materiałów włókienniczych;

4) zestaw dodatków konfekcyjnych i zdobniczych;

5) stelaże do eksponowania prac uczniowskich;

6) manekiny;

7) formy i szablony podstawowych wyrobów odzieżowych;

8) tabele pomiarów antropometrycznych;

9) siatki konstrukcyjne podstawowych asortymentów odzieży;

10) konstrukcje podstawowych asortymentów odzieży;

11) rysunki modelowe wyrobów;

12) żurnale i albumy.

Pracownia materiałoznawstwa odzieżowego powinna być wyposażona w:

1) mikroskopy z oprzyrządowaniem do identyfikacji włókien (jeden mikroskop dla czterech uczniów);

2) zestawy odczynników chemicznych do identyfikacji włókien;

3) lupy (jedna lupa dla dwóch uczniów);

4) normy PN-ISO, ISO dotyczące rozpoznawania włókien i wyrobów włókienniczych;

5) kolekcję wyrobów włókienniczych (tkanin, dzianin, plecionek, włóknin, przędzin, materiałów powlekanych, folii, laminatów, skór, koronek, haftów);

6) kolekcję włókien naturalnych i chemicznych;

7) kolekcję tkanin i dzianin z różnych surowców, o różnych splotach i wykończeniu;

8) kolekcję dodatków krawieckich (nici, zapięć, materiałów konstrukcyjno-nośnych, materiałów termoizolacyjnych, pasmanterii, dodatków zdobniczych);

9) katalogi nici i nitek szwalniczych.

Pracownia ćwiczeń praktycznych powinna być wyposażona w:

1) maszyny szwalnicze: stębnówki płaskie i owerloki (jedna maszyna dla dwóch uczniów);

2) przybory do szycia;

3) urządzenia do prasowania:

a) żelazko z wytwornicą pary,

b) żelazka elektryczne,

c) rękawnik,

d) poduszkę,

e) deskę igłową;

4) urządzenia do krojenia:

a) noże krojcze pionowe,

b) noże tarczowe,

c) nożyczki;

5) manekiny;

6) eksponaty odzieży we fragmentach i w całości;

7) komplet dokumentacji techniczno-technologicznej;

8) normy PN-ISO, ISO dotyczące konfekcjonowania wyrobów;

9) wzory ściegów ręcznych i maszynowych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W pracowni ćwiczeń praktycznych powinno być wydzielone stanowisko do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego i centrach kształcenia ustawicznego, przedsiębiorstwach przemysłu odzieżowego oraz przedsiębiorstwach miarowo-usługowych.

1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, technologii mechanicznej, elektrotechniki i elektroniki;

2) czytać rysunki techniczne maszynowe oraz proste schematy układów elektrycznych, elektronicznych i automatyki przemysłowej;

3) sporządzać szkice prostych części maszyn;

4) czytać i interpretować dokumentację konstrukcyjną i technologiczną;

5) posługiwać się układem tolerancji i pasowań;

6) dobierać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne wykorzystywane w budowie i naprawie mechanizmów precyzyjnych;

7) wykonywać operacje z zakresu obróbki ręcznej oraz maszynowej obróbki wiórowej;

8) stosować różne sposoby łączenia elementów;

9) dobierać narzędzia, przyrządy i urządzenia do wykonywanych prac;

10) ustalać przyczyny wadliwego funkcjonowania mechanizmów precyzyjnych;

11) dokonywać konserwacji i przeglądów technicznych maszyn i urządzeń precyzyjnych;

12) posługiwać się przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

13) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń, z wykorzystaniem metod diagnostyki technicznej;

14) opracowywać plan naprawy maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

15) wykonywać operacje montażowo-demontażowe maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych oraz napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

16) regulować i naprawiać mechanizmy precyzyjne; przyrządy pomiarowe oraz napędy hydrauliczne, pneumatyczne i elektryczne;

17) montować w urządzeniach technicznych zespoły składające się z mechanizmów precyzyjnych oraz napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

18) wykonywać rozliczenia kosztów wytwarzania i naprawy mechanizmów i urządzeń precyzyjnych;

19) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

20) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

21) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

22) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

23) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

24) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

25) korzystać z różnych źródeł informacji;

26) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik precyzyjny powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) dokonywania kontroli stanu technicznego, poprawności działania, naprawy, konserwacji oraz regulacji zespołów i mechanizmów precyzyjnych;

2) dokonywania kontroli stanu technicznego, poprawności działania, naprawy oraz regulacji i konserwacji przyrządów pomiarowych;

3) dokonywania kontroli stanu technicznego, poprawności działania, naprawy oraz regulacji i konserwacji napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych;

4) wytwarzania mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych.

3. Zawód mechanik precyzyjny jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) mechanizmów precyzyjnych;

2) sprzętu medycznego;

3) maszyn szyjących;

4) maszyn i sprzętu biurowego;

5) napędów hydraulicznych i pneumatycznych.

1) techniczne podstawy zawodu;

2) budowa i montaż urządzeń i mechanizmów precyzyjnych;

3) eksploatacja urządzeń i mechanizmów precyzyjnych;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia oraz stosować prawa i zasady mechaniki technicznej, elektrotechniki i elektroniki;

2) rozróżniać elementy składowe obwodu elektrycznego (źródła i odbiorniki) na podstawie symboli graficznych oraz wyglądu zewnętrznego;

3) obliczać wartości wielkości elektrycznych w prostych obwodach prądu stałego i przemiennego;

4) wyznaczać parametry odbiorników energii elektrycznej z wykorzystaniem danych znamionowych;

5) dobierać przyrządy pomiarowe i mierzyć podstawowe wielkości elektryczne;

6) odczytywać na schematach symbole graficzne podstawowych elementów elektrycznych i elektronicznych;

7) rozróżniać elementy instalacji elektrycznej: przewody, łączniki, osprzęt instalacyjny oraz zabezpieczenia;

8) szkicować części maszyn w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;

9) wykonywać rysunki techniczne prostych elementów mechanizmów precyzyjnych;

10) czytać dokumentację techniczno-ruchową (DTR), dokumentację konstrukcyjną i technologiczną;

11) rozróżniać części maszyn i urządzeń precyzyjnych;

12) charakteryzować właściwości materiałów konstrukcyjnych stosowanych w budowie maszyn i urządzeń precyzyjnych;

13) rozróżniać gatunki stopów Fe-C i metali nieżelaznych;

14) określać zmiany właściwości metali i ich stopów w zależności od zastosowanego rodzaju obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

15) wyjaśniać procesy technologiczne obróbki cieplnej, cieplno-chemicznej plastycznej, odlewnictwa, maszynowej obróbki wiórowej, spajania;

16) określać z norm i rysunku oraz obliczać tolerancje i pasowania;

17) wykonywać podstawowe pomiary wielkości geometrycznych;

18) charakteryzować podstawowe prace z zakresu ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem;

19) wyjaśniać techniki łączenia elementów metalowych i niemetalowych;

20) wykonywać operacje z zakresu obróbki ręcznej, maszynowej obróbki wiórowej i obróbki cieplnej;

21) wykonywać złącza spajane: spawane, zgrzewane, lutowane i klejone;

22) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie edycji tekstu, arkusza kalkulacyjnego oraz wspomagania projektowania;

23) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) prąd elektryczny, pole magnetyczne i elektromagnetyzm;

2) obwody elektryczne prądu stałego i przemiennego;

3) podstawy miernictwa elektrycznego;

4) maszyny elektryczne;

5) instalacje elektryczne;

6) podstawy elektroniki i automatyki;

7) zasady tworzenia rysunku technicznego;

8) szkicowanie elementów w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;

9) zasady wykonywania widoków i przekrojów wraz z wymiarowaniem;

10) uproszczenia rysunkowe;

11) sposoby oznaczania chropowatości, tolerancji wymiarów, pasowań, tolerancji kształtu i położenia, rodzaju obróbki powierzchni;

12) rysunki wykonawcze i złożeniowe;

13) materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w budowie maszyn i urządzeń precyzyjnych;

14) podstawowe pojęcia mechaniki: siła, tarcie, moment siły, siły bezwładności, drgania mechaniczne, energia, praca, moc, sprawność;

15) podstawowe pomiary warsztatowe;

16) tolerancje, pasowania i chropowatość powierzchni;

17) podstawowe prace i narzędzia do obróbki ręcznej;

18) podstawy obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

19) obróbka plastyczna;

20) odlewnictwo;

21) techniki łączenia metali i niemetali: lutowanie, spawanie, zgrzewanie, klejenie;

22) sposoby mechanicznej obróbki skrawaniem: toczenie, frezowanie, wiercenie, gwintowanie, szlifowanie;

23) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: BUDOWA I MONTAŻ URZĄDZEŃ I MECHANIZMÓW PRECYZYJNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu maszynoznawstwa i technologii mechanicznej;

2) klasyfikować mechanizmy precyzyjne;

3) charakteryzować połączenia nitowe, zgrzewane, lutowane i spawane;

4) charakteryzować połączenia gwintowe, wpustowe, kształtowe;

5) wyjaśniać budowę, zasadę działania i przeznaczenie maszyn, urządzeń i mechanizmów precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

6) określać na podstawie dokumentacji technicznej (rysunki złożeniowe i zespołowe) elementy składowe maszyn, urządzeń i mechanizmów precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych oraz ustalać ich działanie;

7) charakteryzować podstawowe metody montażu oraz operacje i czynności montażowe i demontażowe;

8) planować przebieg procesu montażu i demontażu maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

9) dobierać narzędzia, przyrządy i urządzenia użytkowane w procesie montażu;

10) przeprowadzać montaż łożysk, wałów i osi;

11) przeprowadzać montaż i demontaż maszyn, urządzeń i mechanizmów precyzyjnych;

12) przeprowadzać montaż i demontaż przyrządów pomiarowych;

13) przeprowadzać montaż i demontaż napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

14) sprawdzać jakość maszyn i urządzeń precyzyjnych po montażu;

15) posługiwać się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR), dokumentacją techniczną i montażową maszyn i urządzeń precyzyjnych, normami PN-ISO, ISO, literaturą techniczną;

16) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) charakterystyka produkcji urządzeń technicznych;

2) podział mechanizmów precyzyjnych;

3) mechanizmy i elementy maszyn precyzyjnych;

4) połączenia rozłączne i nierozłączne;

5) budowa i zasada działania typowych maszyn i urządzeń precyzyjnych;

6) przyrządy pomiarowe;

7) napędy hydrauliczne, pneumatyczne i elektryczne;

8) ogólne zasady projektowania procesów technologicznych montażu;

9) technologia montażu połączeń rozłącznych i nierozłącznych;

10) technologia montażu i demontażu mechanizmów precyzyjnych;

11) technologia montażu i demontażu układów hydraulicznych i pneumatycznych;

12) kontrola jakości maszyn i urządzeń precyzyjnych po montażu;

13) mechanizacja i automatyzacja montażu;

14) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ I MECHANIZMÓW PRECYZYJNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu eksploatacji obiektów technicznych;

2) rozróżniać procesy eksploatacyjne maszyn i urządzeń precyzyjnych: użytkowanie, obsługiwanie, zasilanie;

3) charakteryzować warunki techniczne użytkowania maszyn i urządzeń precyzyjnych;

4) przygotowywać do pracy maszyny i urządzenia precyzyjne;

5) wyjaśniać zależność między tarciem a smarowaniem;

6) rozróżniać i charakteryzować podstawowe rodzaje materiałów eksploatacyjnych: oleje, smary, ciecze chłodząco-smarujące, paliwa;

7) wyjaśniać zjawisko korozji oraz rozpoznawać rodzaje korozji;

8) rozróżniać podstawowe metody zabezpieczania metali przed korozją;

9) nakładać powłoki ochronne;

10) charakteryzować procesy zużyciowo-starzeniowe;

11) charakteryzować czynniki mające wpływ na uszkodzenia urządzeń mechanicznych;

12) rozróżniać metody diagnostyczne;

13) diagnozować uszkodzenia maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

14) rozróżniać i charakteryzować rodzaje obsługi technicznej;

15) dobierać narzędzia, przyrządy i urządzenia użytkowane w procesie naprawy i regulacji;

16) posługiwać się dokumentacją obsługowo-naprawczą;

17) wykonywać naprawę, konserwację i regulację maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

18) sprawdzać jakość prac obsługowo-naprawczych;

19) przygotowywać maszyny i urządzenia precyzyjne do przechowywania i transportu;

20) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie diagnostyki maszyn i urządzeń precyzyjnych;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia eksploatacji urządzeń technicznych;

2) fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń precyzyjnych;

3) korozja metali i zabezpieczenie przed korozją;

4) materiały eksploatacyjne;

5) tarcie i smarowanie w mechanizmach precyzyjnych;

6) zużycie części maszyn i ocena stanu technicznego;

7) diagnostyka techniczna maszyn i urządzeń precyzyjnych;

8) organizacja prac naprawczych;

9) zasady naprawy obiektów technicznych;

10) proces technologiczny naprawy maszyn;

11) mycie i czyszczenie maszyn oraz elementów maszynowych;

12) technologia zabezpieczania powierzchni maszyn i urządzeń precyzyjnych;

13) konserwacja mechanizmów precyzyjnych;

14) demontaż maszyn i urządzeń przeznaczonych do naprawy;

15) weryfikacja części;

16) metody regeneracji elementów mechanizmów precyzyjnych;

17) naprawa, konserwacja i regulacja maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

18) przygotowanie części maszyn naprawianych do montażu;

19) kontrola maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych po naprawie;

20) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) formy doskonalenia zawodowego;

13) źródła informacji zawodowej;

14) etyka.

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia elektrotechniki i elektroniki;

3) pracownia komputerowa;

4) pracownia budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń precyzyjnych;

5) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

4) eksponaty i modele części maszyn precyzyjnych;

5) modele maszyn i urządzeń precyzyjnych;

6) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne;

7) normy PN-ISO, ISO;

8) katalogi typowych części maszyn, podzespołów i zespołów maszyn i urządzeń precyzyjnych.

Pracownia elektrotechniki i elektroniki powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) elementy obwodów elektrycznych;

3) silniki, prądnicę, transformator;

4) próbki przewodów i kabli elektrycznych;

5) wyłączniki instalacyjne, bezpieczniki, styczniki, przekaźniki;

6) elementy elektroniczne;

7) elementy mechaniczne przyrządów elektrycznych i elektronicznych;

8) modele instalacji;

9) normy PN-ISO, ISO;

10) katalogi maszyn i urządzeń elektrycznych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) drukarki;

3) oprogramowanie użytkowe;

4) programy do wspomagania projektowania typu CAD.

Pracownia budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń precyzyjnych powinna być wyposażona w:

1) próbki materiałów niemetalowych, metali i stopów, metali i stopów z objawami różnych zniszczeń korozyjnych, metali i stopów z powłokami ochronnymi;

2) elementy mechanizmów precyzyjnych;

3) modele mechanizmów precyzyjnych;

4) modele łożyskowania i łożysk urządzeń precyzyjnych;

5) modele maszyn i urządzeń precyzyjnych oraz napędów pneumatycznych i hydraulicznych;

6) narzędzia, przyrządy i urządzenia stosowane w pracach montażowych;

7) urządzenia i przyrządy do naprawy mechanizmów precyzyjnych;

8) elektronarzędzia;

9) przyrządy pomiarowe;

10) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;

11) elementy mechanizmów precyzyjnych z typowymi uszkodzeniami;

12) dokumentację procesów technologicznych montażu oraz naprawy maszyn, urządzeń i mechanizmów precyzyjnych;

13) dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

14) normy PN-ISO, ISO;

15) katalogi mechanizmów precyzyjnych;

16) katalogi elementów mechanizmów precyzyjnych.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) narzędzia do trasowania;

3) wiertarki ręczne, lutownice;

4) środki chłodzące, luty, topniki, kleje, spoiwa, elektrody;

5) narzędzia i przyrządy o małych gabarytach do obróbki ręcznej;

6) narzędzia i przyrządy do mechanicznej obróbki skrawaniem, montażu i spawania;

7) urządzenia do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

8) narzędzia, zespoły, podzespoły, elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;

9) obrabiarki o małych gabarytach;

10) dokumentację warsztatową, dokumentację techniczną, dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

11) katalog narzędzi.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w przedsiębiorstwach.

1) określać przyrodnicze i gospodarcze znaczenie chowu i hodowli pszczół;

2) oceniać warunki przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne produkcji rolniczej, ze szczególnym uwzględnieniem produkcji pszczelarskiej;

3) organizować i prowadzić pasiekę, stosując odpowiednie technologie w zależności od bazy pożytkowej, prowadzonej gospodarki pasiecznej, wielkości produkcji i potrzeb konsumentów;

4) wyposażać pasiekę oraz obsługiwać podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w produkcji pszczelarskiej;

5) pozyskiwać, konserwować i przechowywać produkty pszczele;

6) przygotowywać produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami i prowadzić ich sprzedaż;

7) planować, organizować i wykonywać zabiegi składające się na wychów matek pszczelich i tworzenie odkładów;

8) rozpoznawać, zapobiegać i zwalczać stany anormalne w rodzinie pszczelej, choroby pszczół i szkodniki produktów pszczelich;

9) planować, organizować i wykonywać zabiegi składające się na technologie produkcji roślinnej;

10) planować, organizować i wykonywać zabiegi składające się na technologie produkcji zwierzęcej;

11) stosować rachunek ekonomiczny w działalności gospodarczej;

12) prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T;

13) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

14) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów bezpieczeństwa żywności i żywienia;

15) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

18) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

19) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa rolniczego;

20) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie pszczelarz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) chowu i hodowli pszczół;

2) produkcji miodu i innych produktów pszczelich;

3) marketingu i sprzedaży produktów i usług.

1) produkcja pszczelarska;

2) techniczno-rolniczy;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PRODUKCJA PSZCZELARSKA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać znaczenie pszczół w zapylaniu roślin owadopylnych;

2) rozróżniać i charakteryzować rasy pszczół;

3) określać budowę morfologiczną i anatomiczną oraz procesy fizjologiczne pszczół;

4) oceniać wartość użytkową i hodowlaną pszczół oraz prowadzić ich dobór i selekcję;

5) oceniać zachowanie pszczół i rozwój rodziny pszczelej;

6) charakteryzować surowce zbierane przez pszczoły;

7) rozpoznawać podstawowe rośliny miododajne;

8) szacować zasoby bazy pożytkowej danej okolicy;

9) określać i zaspokajać potrzeby pokarmowe rodzin pszczelich;

10) planować i urządzać pasieczysko i pracownię pszczelarską;

11) kierować rozwojem rodzin pszczelich w sezonie pasiecznym;

12) przeprowadzać miodobranie;

13) kontrolować i zapobiegać nastrojowi rojowemu;

14) przeprowadzać rozmnażanie rodzin pszczelich;

15) prowadzić gospodarkę wędrowną pszczół;

16) organizować i prowadzić wychów matek pszczelich;

17) przeprowadzać wymianę matek pszczelich;

18) organizować i prowadzić pozyskiwanie miodu, pyłku, wosku, mleczka, propolisu i pierzgi oraz jadu pszczelego;

19) rozpoznawać, zapobiegać i zwalczać choroby pszczół i szkodniki produktów pszczelich;

20) rozróżniać i charakteryzować produkty pszczele;

21) oceniać produkty pszczele i określać ich zafałszowania;

22) przechowywać i przygotowywać produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami oraz prowadzić ich sprzedaż;

23) przestrzegać przepisów Inspekcji Weterynaryjnej dotyczących ochrony zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów bezpieczeństwa żywności i żywienia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarcze znaczenie chowu i hodowli pszczół;

2) systematyka pszczół;

3) anatomia, morfologia i fizjologia pszczół;

4) ocena wartości użytkowej i hodowlanej pszczół;

5) biologia rodziny pszczelej;

6) surowce zbierane przez pszczoły;

7) rośliny miododajne;

8) pożytki pszczele;

9) żywienie pszczół;

10) zakładanie pasieki;

11) prace pasieczne w sezonie;

12) miodobranie;

13) nastrój rojowy w gospodarce pasiecznej;

14) rozmnażanie rodzin pszczelich;

15) gospodarka wędrowna pszczół;

16) wychów matek pszczelich;

17) wymiana matek pszczelich;

18) intensyfikacja produkcji pasiecznej;

19) choroby pszczół i szkodniki produktów pszczelich;

20) produkty pszczele;

21) ocena jakości produktów pszczelich;

22) konfekcja i sprzedaż produktów pszczelich;

23) przepisy prawa dotyczące produkcji pszczelarskiej;

24) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy bezpieczeństwa żywności i żywienia.

BLOK: TECHNICZNO-ROLNICZY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować surowce i materiały stosowane do budowy narzędzi, sprzętu i urządzeń rolniczych, w tym pasiecznych;

2) przygotowywać do pracy, obsługiwać i konserwować podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w produkcji rolniczej;

3) czytać rysunki techniczne;

4) wyjaśniać zasady działania silników spalinowych, urządzeń elektrycznych i niekonwencjonalnych źródeł energii stosowanych w rolnictwie;

5) identyfikować części maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji pasiecznej;

6) przygotowywać do pracy i obsługiwać maszyny i urządzenia do produkcji pasiecznej;

7) posługiwać się narzędziami i sprzętem do produkcji pasiecznej;

8) konserwować i naprawiać maszyny, urządzenia, narzędzia i sprzęt do produkcji pasiecznej;

9) wykonywać, konserwować i naprawiać ule;

10) organizować i wykonywać zabiegi w wybranych technologiach produkcji roślinnej;

11) organizować i wykonywać zabiegi w wybranych technologiach produkcji zwierzęcej;

12) planować, organizować i stosować ekologiczne metody produkcji rolniczej;

13) wykonywać podstawowe prace z wykorzystaniem maszyn rolniczych;

14) charakteryzować czynniki siedliska i określać ich wpływ na wegetację roślin;

15) opracowywać zmianowanie roślin dla różnych warunków siedliskowych;

16) zbierać, przechowywać i przygotowywać do sprzedaży produkty rolnicze zgodnie z obowiązującymi normami;

17) prowadzić sprzedaż produktów rolniczych;

18) zapobiegać zagrożeniom wynikającym z niewłaściwej gospodarki wodno-ściekowej;

19) określać znaczenie higieny w produkcji rolniczej;

20) przestrzegać obowiązujących przepisów dotyczących produkcji roślinnej i zwierzęcej;

21) prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T;

22) przestrzegać obowiązujących przepisów ruchu drogowego;

23) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów bezpieczeństwa żywności i żywienia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) surowce i materiały do budowy sprzętu, maszyn i urządzeń rolniczych, w tym pasiecznych;

2) podstawy rysunku technicznego;

3) obsługa i konserwacja podstawowych maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji rolniczej;

4) urządzenia energetyczne;

5) maszyny i urządzenia stosowane w produkcji pasiecznej;

6) konserwacja i naprawa sprzętu pasiecznego;

7) ule, sprzęt i budowle pasieczne;

8) wybrane technologie produkcji roślinnej;

9) wybrane technologie produkcji zwierzęcej;

10) rolnictwo ekologiczne;

11) czynniki siedliska;

12) podstawy zmianowania;

13) zbiór i przechowywanie produktów rolnych;

14) gospodarka wodno-ściekowa w produkcji pasiecznej;

15) higiena w produkcji rolniczej;

16) technika kierowania ciągnikiem rolniczym;

17) przepisy ruchu drogowego;

18) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy bezpieczeństwa żywności i żywienia.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) określać procesy integracyjne w agrobiznesie;

6) charakteryzować podstawowe czynniki produkcji w rolnictwie, ze szczególnym uwzględnieniem pszczelarstwa;

7) rozróżniać i charakteryzować przedsiębiorstwa związane z produkcją pszczelarską;

8) prowadzić własną działalność gospodarczą związaną z produkcją pszczelarską i rolniczą;

9) kalkulować koszty i opłacalność działalności produkcyjnej;

10) prowadzić uproszczone formy ewidencji przychodów i rozchodów;

11) rozróżniać i obliczać podatki w rolnictwie;

12) obliczać dochód rolniczy;

13) korzystać z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa;

14) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa rolniczego;

15) korzystać z dotacji dla rolnictwa Unii Europejskiej;

16) stosować strategie marketingowe;

17) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

18) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy bezpieczeństwa żywności i żywienia;

19) stosować przepisy prawa dotyczące produkcji pszczelarskiej;

20) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

21) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) komunikować się i współpracować w zespole;

24) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

25) podejmować decyzje;

26) doskonalić umiejętności zawodowe;

27) korzystać z różnych źródeł informacji;

28) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) procesy integracyjne w agrobiznesie;

3) instytucje agrobiznesu;

4) doradztwo rolnicze;

5) czynniki produkcji w rolnictwie;

6) przedsiębiorstwa związane z produkcją pszczelarską;

7) organizacja produkcji i pracy;

8) dokumentacja działalności gospodarczej;

9) rachunek ekonomiczny;

10) uproszczone formy rachunkowości;

11) podatek w rolnictwie;

12) dochód rolniczy;

13) fundusze strukturalne;

14) marketing w pszczelarstwie;

15) przepisy prawa dotyczące produkcji pszczelarskiej;

16) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej związanej z produkcją pszczelarską i rolniczą;

17) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

18) bezpieczeństwo i higiena pracy;

19) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

20) elementy ergonomii;

21) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

22) zasady i metody komunikowania się;

23) elementy socjologii i psychologii pracy;

24) formy doskonalenia zawodowego;

25) źródła informacji zawodowej;

26) etyka.

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

1) pracownia gospodarki pasiecznej;

2) pracownia produkcji rolniczej;

3) pracownia techniczna;

4) pracownia ekonomiczna.

Pracownia gospodarki pasiecznej powinna składać się z:

1) pasieczyska z minimum 30 pniami (rodzinami pszczelimi) i kompletnym wyposażeniem pasieczyska;

2) pomieszczenia z ujęciem wody do prac ogólnopasiecznych;

3) pomieszczeń do przechowywania produktów pasiecznych, wirowania i konfekcji miodu, wytopu i klarowania wosku.

Pracownia gospodarki pasiecznej powinna być wyposażona w:

1) sprzęt do obsługi rodzin pszczelich:

a) odzież ochronną,

b) dłuta pasieczne, podkurzacze, szczotki,

c) transportówki, podkarmiaczki, klateczki na matki, przegonki,

d) węzę, drut do ramek;

2) sprzęt do wychowu matek pszczelich;

3) sprzęt do wirowania i konfekcji miodu, wytopu i klarowania wosku:

a) miodarkę, odsklepiacz i wanienkę do odsklepiania plastrów,

b) cedzidła do miodu, odstojniki i naczynia na miód,

c) wtapiacz do węzy, topiarkę do wosku, klarowniki do wosku;

4) sprzęt do pozyskiwania pyłku, propolisu, mleczka i jadu pszczelego;

5) cukier, miód, wosk;

6) sprzęt i środki do utrzymania czystości;

7) środki ochrony indywidualnej;

8) apteczkę.

Pracownia produkcji rolniczej powinna być wyposażona w:

1) okazy roślin;

2) atlasy roślin, zwierząt, chorób roślin i zwierząt, chwastów i szkodników;

3) przekroje, modele i atrapy zwierząt gospodarskich;

4) przykładowe karty technologiczne;

5) próbki nasion, pasz, nawozów i środków ochrony roślin.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) maszyny i pojazdy stosowane w produkcji rolniczej;

2) przekroje i modele maszyn, pojazdów oraz ich części;

3) maszyny, urządzenia, narzędzia i sprzęt do produkcji pasiecznej;

4) instrukcje obsługi maszyn i pojazdów;

5) budowle i sprzęt pasieczny;

6) modele uli i pasieczyska;

7) próbki materiałów do wyrobu i konserwacji uli.

Pracownia ekonomiczna powinna być wyposażona w:

1) Kodeks pracy oraz wybrane przepisy prawa gospodarczego i finansowego;

2) komputerowe programy użytkowe w wersji szkoleniowej;

3) dokumenty księgowe;

4) telefon, faks, kalkulatory;

5) materiały biurowe.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach szkolnych, pasiece, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego i centrach kształcenia ustawicznego, u pracodawców oraz w indywidualnych gospodarstwach rolnych z działem pszczelarskim lub w gospodarstwach pszczelarskich.

1) czytać i wykonywać rysunki konstrukcyjne, technologiczne oraz schematy technologiczne i układy kinematyczne;

2) czytać schematy podstawowych układów elektrycznych, elektronicznych i automatyki przemysłowej;

3) czytać mapy górniczo-geologiczne, wykonywać przekroje i profile geologiczne otworów wiertniczych;

4) oceniać wpływ warunków geologicznych na powstawanie i występowanie złóż ropy naftowej, gazu ziemnego, wody, siarki i soli, a także na migracje ropy naftowej, gazu ziemnego i wody w skorupie ziemskiej;

5) obsługiwać odwierty eksploatacyjne ropy naftowej, gazu ziemnego, wód podziemnych i siarki;

6) dobierać narzędzia i urządzenia do rodzaju wykonywanych prac;

7) obsługiwać maszyny i urządzenia: wydobywcze do eksploatacji kopalin otworami wiertniczymi, do obróbki i rekonstrukcji odwiertów oraz do wstępnego oczyszczania ropy naftowej i gazu ziemnego;

8) obsługiwać urządzenia do tłoczenia cieczy i gazu ziemnego;

9) określać metody wiercenia otworów eksploatacyjnych ropy naftowej i gazu ziemnego oraz metody wiercenia studzien;

10) charakteryzować konstrukcję odwiertów ropno-gazowych, studzien wierconych oraz odwiertów do eksploatacji soli i siarki;

11) przygotowywać odwierty i wykonywać pomiary parametrów złożowych;

12) pobierać próbki ropy naftowej, gazu ziemnego i wód do badań laboratoryjnych;

13) wykonywać badania laboratoryjne i interpretować ich wyniki;

14) określać wpływ parametrów złożowych na właściwości płynów złożowych;

15) posługiwać się aparaturą i przyrządami pomiarowymi zgodnie z instrukcją;

16) opracowywać wyniki badań i pomiarów oraz określać optymalne parametry wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

17) określać wpływ sposobu i technologii wiercenia otworów na uszkodzenie strefy przyodwiertowej;

18) podejmować decyzje o przeprowadzaniu zabiegów intensyfikacji wydobycia, oczyszczania rur wydobywczych, wykonywania rekonstrukcji odwiertu;

19) obliczać parametry techniczne pracy maszyn i urządzeń wydobywczych;

20) oceniać zużycie maszyn i urządzeń, przeprowadzać konserwacje i drobne naprawy sprzętu;

21) rozliczać oraz dokumentować dzienne, miesięczne i roczne wydobycie kopalin;

22) prowadzić dokumentację produkcyjną;

23) przewidywać i likwidować zagrożenia i awarie górnicze;

24) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

25) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

26) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych;

27) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

28) kierować zespołem pracowników;

29) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

30) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

31) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

32) planować działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik górnictwa otworowego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowania pracy zespołu pracowników wykonujących zadania na określonym odcinku pracy lub w cyklu technologicznym;

2) kierowania przebiegiem procesu technologicznego;

3) prowadzenia procesów technologicznych;

4) sprawdzania i oceniania stanu technicznego maszyn i urządzeń;

5) prowadzenia eksploatacji złóż surowców, gospodarki paliwami i energią;

6) nadzorowania lub wykonywania czynności związanych z konserwacją i naprawą sprzętu;

7) ustalania optymalnych warunków i parametrów wydobycia kopalin otworami wiertniczymi;

8) oceniania charakteru i stopnia zagrożenia środowiska naturalnego i życia pracowników wynikających z prowadzenia prac górniczych;

9) prowadzenia bieżącej dokumentacji rozliczeniowej zużytych surowców, materiałów i godzin pracy maszyn i urządzeń górniczych;

10) prowadzenia bieżącej dokumentacji dotyczącej podległego personelu: organizacji pracy, zakresów czynności, obliczania wydajności i wykorzystania czasu pracy.

3. Zawód technik górnictwa otworowego jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby rynku pracy i zainteresowania ucznia. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) eksploatacji i oczyszczania gazu ziemnego;

2) stosowania wtórnych metod i zabiegów intensyfikacji wydobycia ropy naftowej;

3) podziemnego magazynowania gazu ziemnego;

4) eksploatacji wód mineralnych i leczniczych;

5) eksploatacji siarki metodą otworową;

6) wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego spod dna morskiego.

1) mechaniczny;

2) wydobywczy;

3) geologiczny;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: MECHANICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać szkice części maszyn;

2) wykonywać rysunki techniczne części maszyn zgodnie z obowiązującymi normami;

3) czytać dokumentację techniczno-ruchową (DTR), dokumentację techniczną, warsztatową, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

4) rozróżniać materiały niemetalowe wykorzystywane w eksploatacji maszyn i urządzeń górniczych;

5) rozróżniać gatunki, właściwości i zastosowanie stopów Fe-C oraz metali nieżelaznych i ich stopów;

6) rozróżniać podstawowe operacje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz wskazywać ich wpływ na strukturę i właściwości stopów;

7) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz wskazywać sposoby ochrony powierzchni metali przed korozją w procesach eksploatacji;

8) wyznaczać warunki równowagi punktu materialnego i ciała sztywnego;

9) wyznaczać siłę i moment tarcia;

10) wyznaczać środek ciężkości figury płaskiej;

11) rozróżniać rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów oraz obliczać prędkość obwodową, kątową i obrotową;

12) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe (rozciąganie, ściskanie, zginanie ze skręcaniem);

13) rozróżniać konstrukcje i zasady działania: połączeń, osi, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców i mechanizmów oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;

14) charakteryzować elementy składowe rurociągu i metody łączenia rur oraz obliczać połączenia kołnierzowe rurociągów;

15) klasyfikować i charakteryzować pompy oraz obliczać ich podstawowe parametry;

16) wyjaśniać budowę i zasadę działania napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

17) klasyfikować sprężarki i wentylatory, określać ich podstawowe parametry i zastosowanie;

18) określać na podstawie dokumentacji technicznej (rysunki złożeniowe) elementy składowe maszyny i urządzenia oraz ustalać ich działanie;

19) wykonywać projekty elementów maszyn oraz uzasadniać poprawność przedstawionych rozwiązań;

20) planować przebieg procesu montażu i demontażu maszyn i urządzeń;

21) klasyfikować i charakteryzować elementy obwodów prądu stałego i przemiennego;

22) obliczać proste obwody elektryczne oraz analizować schematy elektryczne;

23) klasyfikować i charakteryzować elementy półprzewodnikowe (diody, tranzystory, tyrystory, układy scalone);

24) analizować schematy podstawowych układów elektronicznych;

25) charakteryzować maszyny i urządzenia prądu stałego i przemiennego;

26) dobierać przyrządy pomiarowe i dokonywać pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych w obwodach prądu stałego i przemiennego;

27) identyfikować elementy zabezpieczające obwody elektryczne;

28) charakteryzować systemy automatycznego sterowania w procesie wiercenia otworów, eksploatacji samoczynnej, oczyszczania gazu ziemnego;

29) rozróżniać urządzenia pomiarowe i regulacyjne w obwodach automatyki;

30) rozróżniać systemy olinowania oraz określać zasady doboru lin i wielokrążków w maszynach górniczych;

31) klasyfikować oraz charakteryzować maszyny i urządzenia stosowane w procesach wiercenia otworów i eksploatacji kopalin, obróbki, rekonstrukcji i likwidacji odwiertów eksploatacyjnych;

32) wykonywać pomiary: temperatury, gęstości, ciśnienia, lepkości, masy i objętości;

33) wykonywać podstawowe pomiary warsztatowe;

34) wykonywać podstawowe operacje ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem oraz dobierać parametry obróbki, narzędzia i oprzyrządowanie;

35) lutować oraz wykonywać podstawowe operacje spawania elektrycznego i gazowego (pod nadzorem);

36) wykonywać czynności konserwacyjne, drobne naprawy, wymiany części, montaż, demontaż, regulację poszczególnych zespołów i całego urządzenia;

37) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały w zależności od wykonywanej pracy;

38) wydawać, przyjmować i ewidencjonować narzędzia, przyrządy, materiały i wykonane prace;

39) rozróżniać podstawowe pojęcia związane z eksploatacją maszyn i urządzeń;

40) określać podstawowe pojęcia i wskaźniki niezawodności i trwałości maszyn i urządzeń;

41) charakteryzować zużycie maszyn i urządzeń oraz metody zapobiegające nadmiernemu zużyciu;

42) rozpoznawać i oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń wiertniczych i eksploatacyjnych;

43) określać zakres prac wykonywanych podczas przeglądu technicznego i napraw;

44) charakteryzować gospodarkę materiałową w zakładach górnictwa naftowego i gazownictwa;

45) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie wspomagania projektowania, eksploatacji środków trwałych, regulacji procesów technologicznych;

46) posługiwać się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR), normami PN-ISO, ISO, normami branżowymi i literaturą techniczną;

47) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz dozoru technicznego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) materiałoznawstwo;

3) tolerancje, pasowania i chropowatość powierzchni;

4) mechanika techniczna;

5) wytrzymałość materiałów;

6) części maszyn;

7) montaż i demontaż;

8) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;

9) pompy, sprężarki, wentylatory;

10) ręczna i mechaniczna obróbka skrawaniem;

11) spajanie metali;

12) podstawy elektrotechniki;

13) podstawy elektroniki;

14) podstawy miernictwa elektrycznego;

15) maszyny elektryczne;

16) układy i elementy automatycznej regulacji;

17) układy zasilania, sterowania, zabezpieczenia i sygnalizacji;

18) maszyny i urządzenia wiertnicze;

19) uzbrojenie odwiertów eksploatacyjnych;

20) maszyny i urządzenia do eksploatacji otworowej;

21) maszyny i urządzenia do obróbki, rekonstrukcji odwiertów oraz do zabiegów intensyfikacji wydobycia;

22) automatyzacja w procesach wiertniczych i eksploatacyjnych;

23) niezawodność i trwałość maszyn i urządzeń;

24) stan techniczny maszyn i urządzeń;

25) użytkowanie i obsługa techniczna maszyn i urządzeń;

26) gospodarka materiałowa i energetyczna;

27) organizacja, zarządzanie i ekonomika eksploatacji maszyn i urządzeń;

28) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy;

29) przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

30) przepisy dozoru technicznego.

BLOK: WYDOBYWCZY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować metody wiercenia otworów eksploatacyjnych;

2) dobierać płuczki wiertnicze oraz wykonywać pomiary i regulację ich parametrów;

3) objaśniać konstrukcję odwiertu i dna odwiertu eksploatacyjnego ropy naftowej i gazu ziemnego;

4) objaśniać konstrukcję i sposób zafiltrowania studni wierconej;

5) objaśniać konstrukcję otworu do eksploatacji siarki metodą PWS;

6) określać wpływ technologii wiercenia i parametrów płuczki wiertniczej na przepuszczalność strefy przyodwiertowej;

7) obliczać ciśnienie złożowe i określać wielkość przeciwciśnienia płuczki wiertniczej na złoże w czasie dowiercania;

8) charakteryzować uzbrojenie wgłębne i napowierzchniowe odwiertów eksploatacyjnych;

9) określać wpływ czynników szkodliwych występujących podczas eksploatacji ropy naftowej i gazu ziemnego na uzbrojenie wgłębne i napowierzchniowe odwiertów;

10) określać warunki produkowania złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

11) pobierać próbki i wykonywać pomiary podstawowych właściwości ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

12) obliczać: współczynnik sczerpania złoża, gęstość względną gazu ziemnego, opory przepływu ropy naftowej, gazu ziemnego i wody w złożu oraz współczynnik filtracji;

13) obliczać wydajność odwiertu ropno-gazowego i studni wierconej, wielkość depresji oraz promień zasięgu odwiertu (studni);

14) określać wpływ sposobu udostępniania złoża na wydajność odwiertu;

15) określać wpływ warunków złożowych na właściwości ropy naftowej, gazu ziemnego i wody oraz obliczać ciśnienie i temperaturę złożową;

16) określać właściwości złoża na podstawie przeprowadzonych badań laboratoryjnych ropy naftowej;

17) wykonywać podstawowe pomiary w odwiertach eksploatacyjnych (studniach) oraz interpretować ich wyniki;

18) określać potencjalne i optymalne wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego z odwiertu;

19) przeliczać ilość wydobywanego gazu ziemnego na warunki normalne oraz obliczać wykładnik gazowy i wodny;

20) dobierać średnicę i długość rur wydobywczych do eksploatacji samoczynnej;

21) dobierać średnicę zwężki produkcyjnej do eksploatacji samoczynnej ropy naftowej i gazu ziemnego;

22) charakteryzować rodzaje oraz obliczać wydajność żerdziowych pomp wgłębnych;

23) wykonywać projekty pompowania ropy naftowej z użyciem tłokowych pomp wgłębnych;

24) ustalać harmonogram pracy układu kieratowego;

25) projektować wydobycie ropy naftowej i wody z użyciem gazodźwigu;

26) wykonywać prosty projekt szczelinowania hydraulicznego i kwasowania odwiertu;

27) określać sposób nawodnienia i nagazowania złóż ropy naftowej oraz obliczać chłonność odwiertów zasilających przy nawadnianiu i nagazowaniu złóż;

28) charakteryzować proces technologiczny podziemnego wytopu siarki oraz uzasadniać jego parametry;

29) określać sposób ługowania pokładów soli kamiennej z wykorzystaniem otworów wiertniczych;

30) wykonywać prosty projekt likwidacji odwiertu eksploatacyjnego;

31) charakteryzować sposoby i określać zasady magazynowania ropy naftowej, gazu ziemnego, wody, gazoliny oraz wykonywać pomiary i obliczenia ilości cieczy w zbiornikach;

32) charakteryzować metody wstępnego oczyszczania ropy naftowej, odgazolinowania, osuszania, odsiarczania i odazotowania gazu ziemnego;

33) charakteryzować proces destylacji ropy naftowej i produkty tego procesu;

34) dobierać narzędzia wiertnicze i określać podstawowe parametry wiercenia;

35) przeprowadzać pomiary wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego oraz wykonywać pompowanie oczyszczające i pomiarowe studni wierconej;

36) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki odwiertów eksploatacyjnych ropy naftowej;

37) sporządzać dzienne i miesięczne raporty produkcyjne wydobycia oraz raporty z nawadniania i nagazowania;

38) przewidywać zagrożenia występujące podczas wiercenia otworów i eksploatacji otworami;

39) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych;

40) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie projektowania procesów wydobywczych, dokumentowania wielkości wydobycia, sporządzania statystyk;

41) przygotowywać stanowisko pracy, oceniać prawidłowość prowadzonych prac, podejmować decyzje w sytuacjach trudnych i w sytuacjach zagrożenia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) metody wiercenia otworów;

2) narzędzia wiertnicze;

3) płuczki wiertnicze;

4) technologia wiercenia otworów;

5) konstrukcje otworów - rurowanie i cementowanie;

6) metody odwiercania, udostępnianie złoża, próbna eksploatacja;

7) właściwości fizyczne kopalin;

8) energia złożowa a wydajność odwiertów;

9) pomiary wgłębne i pomiary wydobycia;

10) eksploatacja samoczynna ropy naftowej i gazu ziemnego;

11) pompowanie ropy naftowej;

12) gazodźwig i inne metody eksploatacji;

13) zabiegi intensyfikacji wydobycia ropy naftowej;

14) wtórne metody eksploatacji ropy naftowej;

15) eksploatacja wód podziemnych;

16) eksploatacja siarki i soli;

17) uzbrojenie wgłębne i napowierzchniowe odwiertów;

18) obróbka odwiertów eksploatacyjnych;

19) rekonstrukcja i likwidacja odwiertów;

20) magazynowanie i transport kopalin;

21) stabilizacja i destylacja ropy naftowej;

22) oczyszczanie gazu ziemnego;

23) dokumentacja wydobywcza;

24) zagrożenia występujące podczas wiercenia otworów i eksploatacji otworami;

25) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy;

26) przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

27) przepisy geologiczne i górnicze.

BLOK: GEOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać budowę geologiczną ziemi oraz określać skład pierwiastkowy skorupy ziemskiej;

2) rozróżniać najważniejsze minerały skałotwórcze oraz badać ich podstawowe właściwości;

3) rozróżniać poszczególne grupy i rodzaje skał oraz określać ich skład mineralogiczny;

4) określać strukturę i teksturę skał;

5) badać właściwości skał osadowych (twardość, porowatość, uziarnienie, przepuszczalność, wodochłonność) oraz analizować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski;

6) określać wpływ zalegania skał na ich właściwości fizyczne oraz obliczać ciśnienie górotworu i temperaturę złożową w zależności od głębokości zalegania;

7) charakteryzować produkty wietrzenia oraz uzasadniać wpływ procesu wietrzenia skał na krążenie pierwiastków w przyrodzie;

8) wyjaśniać wpływ erozji na ukształtowanie powierzchni ziemi oraz warunki transportu i akumulacji materiału skalnego;

9) określać warunki sedymentacji osadów w środowisku wodnym (morskim), z uwzględnieniem powstawania węglowodorów;

10) określać warunki powstawania ropy naftowej i gazu ziemnego oraz warunki i kierunki ich migracji;

11) rozpoznawać i szkicować pułapki ropno-gazowe;

12) rozróżniać elementy tektoniki (fałdy, uskoki, wysady solne);

13) rozpoznawać na mapach i przekrojach geologicznych typy i rodzaje złóż ropno-gazowych;

14) wyznaczać bieg i upad warstw;

15) sporządzać przekroje geologiczne złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i wody na podstawie danych uzyskanych z wierceń;

16) wykonywać profile geologiczne otworów wiertniczych z wykorzystaniem umownych oznaczeń skał;

17) czytać mapy geologiczne;

18) oceniać w przybliżeniu wiek utworów (skał) na podstawie skamieniałości przewodnich;

19) określać warunki powstawania i występowania złóż siarki i soli kamiennej;

20) określać skład chemiczny i właściwości fizyczne wód podziemnych oraz wyznaczać ich kierunek i prędkość przepływu na podstawie danych z otworów piezometrycznych;

21) wyjaśniać mechanizm krążenia wody w skorupie ziemskiej oraz interpretować podstawowe prawa ruchu wód podziemnych;

22) oceniać zasoby wód podziemnych Polski, zasoby wód mineralnych i leczniczych;

23) dokonywać podziału Polski na jednostki geologiczne i wskazywać rejony występowania złóż ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki i soli oraz główne regiony hydrogeologiczne;

24) wskazywać rejony występowania surowców mineralnych na obszarze Polski;

25) sporządzać opis rdzenia wiertniczego;

26) wskazywać możliwości wykorzystania geofizyki wiertniczej do ustalania litologii przewiercanych warstw oraz wykrywania warstw ropno-gazowych i wyznaczania mineralizacji wody złożowej;

27) posługiwać się dokumentacją geologiczną.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) budowa ziemi;

2) mineralogia;

3) petrografia;

4) procesy wietrzenia skał;

5) erozja, działalność wód płynących;

6) sedymentacja;

7) tektonika;

8) geologia naftowa;

9) geologia historyczna;

10) hydrogeologia;

11) regiony geologiczne Polski;

12) złoża surowców mineralnych Polski;

13) elementy geofizyki wiertniczej;

14) dokumentacja geologiczna.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżnić formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

4) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

5) określać podstawowe awarie występujące w czasie prac wiertniczych przy eksploatacji surowców otworami wiertniczymi;

6) określać podstawowe zagrożenia dla środowiska naturalnego związane z wierceniem otworów ropno-gazowych, a także z eksploatacją, magazynowaniem i transportem ropy naftowej i produktów ropopochodnych;

7) używać sprzętu ochrony indywidualnej zależnie od warunków wykonywanej pracy i występującego zagrożenia;

8) określać przepisy prawa warunkujące prowadzenie prac geologicznych i wydobywczych surowców mineralnych;

9) charakteryzować pojęcie obszaru, terenu i zakładu górniczego oraz warunki ich wyznaczania i tworzenia;

10) określać warunki prowadzenia ruchu zakładu górniczego oraz zasady jego likwidacji;

11) określać zasady ustalania opłat za wydobywanie kopalin, a także ustalania kar za nieprzestrzeganie przepisów prawa w tym zakresie;

12) określać uprawnienia organów nadzoru górniczego;

13) określać wymagane kwalifikacje osób ruchu zakładu górniczego oraz osób kierujących pracami górniczymi;

14) określać sposoby likwidacji szkód związanych z wierceniem i eksploatacją kopalin otworami wiertniczymi zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;

15) wyjaśniać zasady zarządzania jakością;

16) wskazywać przepisy prawa określające warunki wydobywania kopalin;

17) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

18) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy geologiczne i górnicze;

19) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

20) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

22) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

23) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

24) prowadzić negocjacje;

25) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

26) podejmować decyzje;

27) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

28) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

29) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) metody poszukiwania pracy;

4) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

5) organizacja ochrony pracy w górnictwie;

6) ochrona indywidualna stosowana w górnictwie;

7) przepisy dotyczące zagrożeń naturalnych w kopalniach ropy naftowej i gazu ziemnego;

8) ratownictwo górnicze;

9) zasady zarządzania jakością;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) wybrane zagadnienia prawa geologicznego i górniczego;

15) elementy ergonomii;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higiena pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

22) formy doskonalenia zawodowego;

23) etyka.

** Pozostałe 11 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

1) pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń;

2) pracownia geologiczna;

3) pracownia wiertnictwa i eksploatacji otworowej;

4) pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

5) pracownia komputerowa;

6) pracownia techniczna;

7) warsztaty szkolne.

Pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;

4) normy PN-ISO, ISO;

5) dokumentacje techniczne, dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

6) modele: rzutni, brył geometrycznych, części maszyn z przekrojami, sprzęgieł, hamulców, przekładni mechanicznych, mechanizmów;

7) modele układów hydraulicznych maszyn i urządzeń;

8) modele części maszyn z połączeniami kształtowymi;

9) elementy maszyn: połączenia, wały, osie, łożyska, sprężyny;

10) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;

11) przyrządy pomiarowe;

12) elementy pasowane, wzorce chropowatości;

13) narzędzia do mechanicznej obróbki skrawaniem;

14) narzędzia i przyrządy montażowe i demontażowe;

15) katalog łożysk tocznych.

Pracownia geologiczna powinna być wyposażona w:

1) zestaw modeli krystalograficznych;

2) zbiór minerałów i skał;

3) rdzenie wiertnicze;

4) zestaw profili glebowych i geologicznych;

5) okazy skamieniałości przewodnich;

6) mikroskop polaryzacyjny;

7) busole i kompasy geologiczne;

8) mapy fizyczne i geologiczne;

9) tabele stratygraficzne;

10) przekroje geologiczne jednostek geologicznych Polski;

11) przekroje i mapy geologiczne złóż surowców mineralnych;

12) schematy aparatury geofizycznej i krzywe profilowań geofizycznych;

13) katalogi, atlasy, kopie dokumentacji geologicznej.

Pracownia wiertnictwa i eksploatacji otworowej powinna być wyposażona w:

1) zestaw narzędzi wiertniczych;

2) okazy skał, rdzeni wiertniczych;

3) materiały do sporządzania płuczek i zaczynów cementowych;

4) materiały do regulacji właściwości płuczek i zaczynów cementowych;

5) przyrządy do pomiaru właściwości płuczek i zaczynu cementowego;

6) projekt geologiczno-techniczny odwiertu;

7) modele maszyn i urządzeń eksploatacyjnych;

8) makiety instalacji;

9) próbki ropy naftowej, wody, siarki i soli oraz produktów ropopochodnych;

10) próbki skał ropnogazowych i skał nieprzepuszczalnych;

11) przyrządy do badania właściwości ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

12) dokumentacje techniczne i instrukcje obsługi maszyn i urządzeń górniczych;

13) katalogi, normy techniczne.

Pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) próbki materiałów: przewodzących, elektroizolacyjnych, magnetycznych, konstrukcyjnych;

3) próbki przewodów elektrycznych;

4) elementy urządzeń grzejnych;

5) elementy układów automatyki górniczej;

6) zestawy łączników instalacyjnych;

7) typowe zabezpieczenia przed skutkami zwarć i przeciążeń;

8) modele: elektrochemiczne źródła prądu, silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego, prądnice, proste instalacje elektryczne, stabilizatory napięcia;

9) proste układy elektroniczne (prostowniki, wzmacniacze);

10) modele prostych układów automatycznej regulacji;

11) elementy logiczne typu: OR, NOR, AND, NAND, EXOR;

12) schematy blokowe i ideowe typowych układów automatyki górniczej;

13) plansze z symbolami graficznymi elementów automatyki górniczej (elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych);

14) katalogi elementów automatyki górniczej;

15) normy PN-ISO, ISO.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki i ploter;

3) oprogramowanie użytkowe;

4) programy do wspomagania projektowania;

5) programy specjalistyczne z zakresu projektowania procesów wydobywczych, eksploatacji środków trwałych, regulacji procesów technologicznych, dokumentowania wielkości wydobycia, prognozowania zagrożeń, sporządzania statystyki.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) przyrządy do pomiaru temperatury, ciśnienia, czasu (stoper), wagi laboratoryjne;

2) szkło laboratoryjne: menzurki, zlewki, kolby destylacyjne, chłodnice Liebiga;

3) przyrządy do pomiaru gęstości ropy naftowej (areometry, termoareometry, piknometry);

4) lepkościomierz Englera;

5) przyrządy do pomiaru napięcia powierzchniowego cieczy;

6) kalorymetr do oznaczania wartości opałowej gazu ziemnego;

7) wirówkę do oznaczania zanieczyszczeń w ropie naftowej;

8) suszarkę;

9) wstrząsarkę sitową;

10) zestaw laboratoryjny do badania przepuszczalności skał;

11) zestaw do badania filtracji cieczy przez ośrodek porowaty;

12) materiały do sporządzania płuczek wiertniczych i zaczynów cementowych;

13) mieszadło elektryczne;

14) przyrządy do badania właściwości płuczki wiertniczej: waga Baroid, prasa filtracyjna, lepkościomierze, szirometr;

15) materiały do zmiany i regulacji właściwości płuczek wiertniczych;

16) aparat Vicata;

17) przyrząd do badania rozlewności zaczynu cementowego;

18) formy do sporządzania belek cementowych;

19) aparat Michaelisa;

20) prasę hydrauliczną;

21) destylarkę.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska: ślusarskie, stolarsko-ciesielskie, do obróbki mechanicznej, do kucia ręcznego;

2) stanowiska do lutowania;

3) stanowiska do montażu układów elektrycznych i elektronicznych;

4) stanowiska do montażu instalacji elektrycznych;

5) dokumentację warsztatową;

6) dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

7) normy PN-ISO, ISO.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, przedsiębiorstwach górnictwa nafty i gazu ziemnego oraz przedsiębiorstwach hydrologicznych i uzdrowiskowych.

1) posługiwać się systemami operacyjnymi;

2) pracować w różnych rodzajach sieci komputerowych;

3) obsługiwać urządzenia wykorzystywane w sieciach komputerowych;

4) projektować i wykonywać sieć komputerową;

5) wykorzystywać wiedzę z zakresu budowy i działania systemów operacyjnych do pracy z różnymi komputerami, rodzajami systemów operacyjnych oraz sieci;

6) posługiwać się typowym oprogramowaniem użytkowym i narzędziowym;

7) dobierać konfiguracje sprzętu i oprogramowania dla podstawowych zastosowań zawodowych;

8) posługiwać się językami obsługi wybranych rodzajów baz danych, w tym językiem SQL;

9) zakładać i utrzymywać bazy danych;

10) administrować bazami danych i nadzorować ich pracę;

11) projektować bazy danych;

12) dobierać oprogramowanie do obsługi baz danych;

13) programować w wybranych językach (Pascal, C++, Java), w środowisku graficznym i tekstowym;

14) stosować inny powszechnie używany język programowania;

15) stosować metody programowania i doboru algorytmów;

16) wykorzystywać komputery do wykonywanych zadań zawodowych;

17) wykonywać rozliczenia kosztów wyrobów i usług;

18) posługiwać się dokumentacją techniczną;

19) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

23) kierować zespołem pracowników;

24) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

25) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

26) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

27) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik informatyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) programowania komputerów;

2) posługiwania się oprogramowaniem użytkowym i narzędziowym;

3) projektowania, zakładania, administrowania oraz nadzorowania baz danych;

4) dobierania konfiguracji sprzętu i oprogramowania do określonych zastosowań;

5) administrowania i nadzorowania pracy systemów operacyjnych oraz urządzeń i sieci komputerowych.

3. Zawód technik informatyk jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) systemów zarządzania bazami danych;

2) komputerowego wspomagania projektowania;

3) grafiki komputerowej;

4) technik multimedialnych;

5) eksploatacji sprzętu komputerowego;

6) administrowania sieciowymi systemami operacyjnymi;

7) aplikacji internetowych.

1) systemy komputerowe;

2) programy użytkowe;

3) techniki programowania;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: SYSTEMY KOMPUTEROWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać działanie poszczególnych bloków systemu komputerowego;

2) charakteryzować funkcję i zastosowanie poszczególnych elementów jednostki centralnej;

3) zapisywać informację na różnych nośnikach;

4) charakteryzować standardy wyświetlania informacji;

5) wyjaśniać budowę, działanie oraz konfigurowanie urządzeń peryferyjnych;

6) rozbudowywać i doskonalić obsługiwany system komputerowy;

7) eksploatować powierzony sprzęt zgodnie z obowiązującymi zasadami;

8) interpretować parametry katalogowe urządzeń techniki komputerowej;

9) posługiwać się różnymi systemami operacyjnymi;

10) instalować systemy operacyjne;

11) uruchamiać aplikacje dla właściwych systemów operacyjnych;

12) charakteryzować podstawowe standardy lokalnych sieci komputerowych;

13) administrować siecią lokalną;

14) projektować i wykonywać sieć komputerową;

15) stosować system zabezpieczeń;

16) korzystać z zasobów ogólnoświatowej sieci komputerowej Internet i poczty elektronicznej;

17) stosować zasady bezpiecznego posługiwania się sprzętem komputerowym.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) architektura systemu komputerowego;

2) płyty główne, konfigurowanie płyty;

3) architektura mikroprocesorów;

4) pamięci dyskowe, montaż i konfigurowanie;

5) karty graficzne, montaż i konfigurowanie;

6) urządzenia zewnętrzne, instalacja i konfigurowanie;

7) urządzenia multimedialne, montaż i uruchamianie;

8) budowa systemu operacyjnego na przykładzie WINDOWS/DOS/LINUX;

9) polecenia systemu operacyjnego;

10) programy narzędziowe, eksploatacja systemu komputerowego;

11) system operacyjny wielodostępny, wielozadaniowy;

12) sieci komputerowe, montaż i konfigurowanie;

13) protokół TCP/IP;

14) rozległe sieci komputerowe;

15) administrowanie siecią komputerową;

16) programy wspomagające pracę z komputerem;

17) bezpieczeństwo danych w sieciach komputerowych, ochrona antywirusowa;

18) Internet;

19) bezpieczeństwo i higiena pracy z zestawami komputerowymi.

BLOK: PROGRAMY UŻYTKOWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) tworzyć i formatować dokumenty tekstowe;

2) wykorzystywać elementy graficzne w dokumencie tekstowym;

3) weryfikować pisownię;

4) tworzyć grafikę rastrową;

5) tworzyć grafikę wektorową;

6) zmieniać atrybuty i modyfikować obiekty graficzne;

7) importować i eksportować grafikę;

8) skanować obrazy;

9) tworzyć arkusz obliczeniowy z wykorzystaniem funkcji matematycznych, statystycznych i finansowych;

10) przedstawiać wyniki obliczeń w postaci graficznej;

11) wykorzystywać dane arkusza do tworzenia bazy danych;

12) przenosić i formatować arkusz kalkulacyjny;

13) zakładać bazy danych;

14) tworzyć formularze i zapytania do przetwarzania danych;

15) tworzyć raporty z wykorzystaniem grafiki;

16) korzystać z języka SQL;

17) stosować ochronę baz danych;

18) drukować utworzone dokumenty i obrazy;

19) przetwarzać komputerowo obraz wideo;

20) przetwarzać komputerowo dźwięk;

21) użytkować publikacje elektroniczne;

22) wykorzystywać programy multimedialne;

23) posługiwać się dokumentacją oprogramowania.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) komputerowa edycja tekstu;

2) konwersja dokumentów tekstowych;

3) rodzaje grafiki;

4) modele barw;

5) sposoby drukowania obrazów;

6) cyfrowy zapis obrazu;

7) arkusz kalkulacyjny;

8) formuły i funkcje w arkuszach kalkulacyjnych;

9) makroinstrukcje w arkuszach kalkulacyjnych;

10) bazy danych;

11) formuły i funkcje w bazach danych;

12) makroinstrukcje w bazach danych;

13) import i eksport danych;

14) język programowania SQL;

15) mechanizmy ochrony danych;

16) cyfrowy zapis dźwięku;

17) cyfrowy zapis sekwencji wideo;

18) programy multimedialne, publikacje elektroniczne;

19) dokumentacja oprogramowania.

BLOK: TECHNIKI PROGRAMOWANIA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) stosować zasady programowania strukturalnego i obiektowego;

2) wykorzystywać środowisko programowe języka, w szczególności edytor, kompilator i debugger;

3) wykorzystywać wbudowane typy danych oraz konstruować własne struktury danych;

4) stosować instrukcje, funkcje i procedury danego języka;

5) tworzyć własne funkcje, procedury, obiekty, moduły i pakiety;

6) stosować język algebraiczny macierzy i wektorów do opisu przekształceń geometrycznych;

7) stosować ciągi i szeregi liczbowe, funkcje, pochodną funkcji;

8) stosować wybrane metody przybliżonego rozwiązywania równań;

9) oceniać wpływ błędu danych na wynik działań arytmetycznych;

10) projektować programy umożliwiające gromadzenie, przetwarzanie oraz prezentowanie danych statystycznych;

11) stosować narzędzia informatyczne do zbierania, porządkowania, przetwarzania i prezentowania danych statystycznych;

12) stosować metodologię programowania w danym języku;

13) odczytywać i opisywać działanie programów napisanych w danym języku programowania;

14) pisać kody źródłowe do przetwarzania informacji w środowisku WINDOWS, LINUX;

15) kompilować i uruchamiać kody źródłowe;

16) testować i modyfikować działający program;

17) optymalizować działanie projektowanego programu;

18) dokumentować napisany program;

19) współpracować w zespole realizującym złożone programy przetwarzania danych;

20) korzystać z podręczników i dokumentacji języków programowania;

21) posługiwać się samodzielnie opanowanym, nowym językiem programowania.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia dotyczące technik programowania;

2) podstawy algorytmizacji problemów i zapisu algorytmów;

3) programowanie strukturalne;

4) programowanie obiektowe;

5) typy danych i zmiennych;

6) operatory i wyrażenia;

7) instrukcje proste i strukturalne;

8) funkcje, procedury, moduły, pakiety;

9) algebra liniowa;

10) ciągi i szeregi liczbowe;

11) funkcje, ich właściwości i wykresy, pochodna funkcji;

12) metody rachunku przybliżonego;

13) elementy statystyki i ocena danych statystycznych;

14) struktury dynamiczne;

15) obiekty i metody;

16) hermetyzacja danych;

17) dziedziczenie i polimorfizm;

18) zarządzanie pamięcią;

19) przeznaczenie i własności apletów;

20) zasady tworzenia apletów;

21) biblioteki oprogramowania;

22) operacje wejścia-wyjścia;

23) programowanie grafiki komputerowej;

24) struktura programu w Pascalu;

25) struktura programu w C++, JAVA;

26) analiza programu w danym języku;

27) zasady projektowania programu w danym języku;

28) edytor środowiska programistycznego;

29) kompilator wewnętrzny i zewnętrzny, zasady kompilacji programu;

30) debugger, zasady uruchamiania i testowania programów;

31) osadzanie programu na danej platformie DOS, WINDOWS, LINUX;

32) niezawodność programu;

33) optymalizacja programu;

34) zasady programowania współbieżnego;

35) zasady projektowania złożonych programów przetwarzania danych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) prowadzić negocjacje;

16) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

17) podejmować decyzje;

18) formułować i rozumieć pisemne oraz ustne wypowiedzi w języku angielskim związane z realizacją zadań zawodowych;

19) rozróżniać angielskie nazwy części komputera i korzystać z dokumentacji technicznej napisanej w języku angielskim;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

16) zasady i metody komunikowania się;

17) elementy socjologii i psychologii pracy;

18) język angielski w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku angielskim;

20) formy doskonalenia zawodowego;

21) etyka.

^** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

Liczba pracowni zależy od liczby uczniów kształconych w zawodzie.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) jeden komputer sieciowy serwer:

a) IBM PC Pentium IV min. 2,4 GHz, min. 512 MB RAM, min. HDD 120 GB,

b) FDD 3,5", DVD-R/RW, kartę graficzną 256 MB, monitor kolorowy 17",

c) mysz i klawiaturę, multimedia, kartę sieciową;

2) komputery (jeden komputer dla jednego ucznia) - 16 sztuk + jeden komputer dla nauczyciela:

a) IBM PC Pentium Celeron 2,4 GHz, min. 256 MB RAM, HDD 40 GB,

b) FDD 3,5", CD/DVD-R, kartę graficzną 128 MB, monitor kolorowy 17",

c) mysz i klawiaturę, multimedia, kartę sieciową;

3) drukarkę laserową;

4) drukarkę atramentową;

5) skaner A4 stacjonarny;

6) urządzenie do archiwizowania danych streamer;

7) projektor multimedialny podłączony do komputera nauczycielskiego;

8) urządzenia sieciowe typu router;

9) serwery innych systemów operacyjnych;

10) oprogramowanie licencjonowane na każde stanowisko:

a) systemy operacyjne pojedynczego komputera: WINDOWS, LINUX, DOS,

b) sieciowy system operacyjny na serwery WINDOWS, LINUX, NOVELL,

c) Pascal,

d) C++,

e) system zarządzania bazami danych,

f) pakiet oprogramowania: edytor tekstu, edytor graficzny, arkusz kalkulacyjny,

g) pakiet oprogramowania narzędziowego,

h) stale aktualizowane oprogramowanie antywirusowe,

i) oprogramowanie wspomagające naukę innych przedmiotów.

Wskazane jest, aby w wyposażeniu szkoły znajdowały się odpowiednie serwery, które powinny być umieszczone w pracowniach komputerowych, ponieważ uczniowie powinni poznać różne systemy operacyjne oraz oprogramowanie działające pod ich kontrolą. Komputery znajdujące się w pracowniach powinny być połączone w sieć, z możliwością dostępu do Internetu oraz innych serwerów znajdujących się w szkole. Zaleca się, aby stanowiska komputerowe były wielosystemowe.

Powyższe wyposażenie podane jest jako przykład; szybki rozwój technologii komputerowych powoduje konieczność częstej modyfikacji wyposażenia pracowni.

Pracownia komputerowa powinna składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w instytucjach i przedsiębiorstwach zajmujących się instalowaniem, eksploatacją, modernizacją, konserwacją sprzętu i oprogramowania komputerowego oraz obsługą baz danych.

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii, rachunkowości, prawa, statystyki i sprawozdawczości;

2) korzystać z różnych źródeł informacji ekonomiczno-prawnej;

3) organizować pracę własną i pracę niewielkich zespołów ludzkich, zgodnie z zasadami organizacji pracy;

4) sporządzać protokoły, sprawozdania, notatki służbowe oraz redagować pisma;

5) prowadzić korespondencję w sprawach osobowych, finansowych i handlowych;

6) użytkować typowe maszyny i urządzenia biurowe;

7) wykorzystywać wybrane programy komputerowe: finansowo-księgowe, kadrowo-płacowe, statystyczne, finansowo-ekonomiczne;

8) gromadzić i przygotowywać informacje niezbędne w zarządzaniu;

9) korzystać z opracowań statystycznych i innych źródeł danych;

10) opracowywać i prezentować materiał statystyczny;

11) szacować i weryfikować wyniki obliczeń;

12) prowadzić sprawy dotyczące współpracy przedsiębiorstwa z instytucjami finansowymi, organami administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz z podmiotami krajowymi i zagranicznymi;

13) obliczać i odprowadzać podatki;

14) prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz ewidencję przychodów;

15) prowadzić negocjacje biznesowe;

16) sporządzać plan działania małego przedsiębiorstwa (biznesplan), w tym plan finansowy;

17) przeprowadzać analizę ekonomiczną przedsiębiorstwa, w tym analizę finansową, z wykorzystaniem podstawowych wskaźników;

18) posługiwać się rachunkiem procentowym, odsetkowym i dyskontowym;

19) wykorzystywać w praktyce znajomość podstawowych zagadnień ekonomicznych dotyczących systemu finansowego państwa i jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorstw i instytucji finansowych, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej, funduszów celowych oraz teorii pieniądza i funkcjonowania międzynarodowych instytucji finansowych;

20) organizować i prowadzić rachunkowość w jednostkach gospodarczych, instytucjach finansowych, zakładach ubezpieczeń społecznych i jednostkach samorządu terytorialnego;

21) sporządzać, dekretować, kontrolować i przechowywać dokumenty księgowe;

22) poprawiać błędy księgowe w dokumentach oraz na kontach księgowych;

23) interpretować zapisy księgowe w różnych formach;

24) sporządzać podstawowe sprawozdanie finansowe (bilans, rachunek zysków i strat, informacja dodatkowa, rachunek przepływów pieniężnych, zestawienie zmian w kapitale własnym), zestawienia obrotów i sald oraz dokonywać ich analizy;

25) posługiwać się podstawowymi narzędziami rachunkowości zarządczej;

26) wykorzystywać nowoczesne metody techniki rachunkowości, w tym rachunkowość informatyczną;

27) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

28) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

29) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

30) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

31) kierować zespołem pracowników;

32) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

33) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

34) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

35) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik rachunkowości powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) prowadzenia rachunkowości;

2) dokonywania rozliczeń finansowych;

3) dokonywania kontroli dokumentów księgowych oraz poprawiania błędów księgowych w dokumentach i na kontach księgowych;

4) sporządzania oraz przygotowywania do weryfikacji sprawozdania finansowego;

5) przechowywania dokumentacji księgowej;

6) nadzorowania terminowej spłaty zobowiązań i ściągania należności i roszczeń;

7) wykonywania czynności planistycznych i analitycznych.

1) przedsiębiorstwo;

2) finanse;

3) rachunkowość;

4) ekonomiczno-prawny;

5) informacja w przedsiębiorstwie.

BLOK: PRZEDSIĘBIORSTWO

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się pojęciami z zakresu funkcjonowania przedsiębiorstw;

2) rozróżniać prawne formy funkcjonowania przedsiębiorstw;

3) określać zasady funkcjonowania przedsiębiorstw;

4) organizować i oceniać własną pracę;

5) stosować zasady organizacji pracy;

6) rozróżniać metody i zasady zarządzania;

7) prowadzić negocjacje biznesowe;

8) stosować różne formy marketingu;

9) liczyć i szacować wyniki, ze szczególnym uwzględnieniem odsetek i dyskonta;

10) korzystać z przepisów ustawy o rachunkowości i innych aktów prawnych dotyczących działalności gospodarczej;

11) wykonywać czynności niezbędne do uruchomienia działalności gospodarczej na własny rachunek.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) prawne formy jednostek gospodarczych;

2) cele i obszary działalności przedsiębiorstw;

3) czynniki wytwórcze przedsiębiorstwa;

4) współpraca przedsiębiorstwa z otoczeniem społeczno-ekonomicznym;

5) marketing;

6) organizacja i zarządzanie przedsiębiorstw;

7) działalność gospodarcza na własny rachunek.

BLOK: FINANSE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu finansów;

2) wykazywać różnice między finansami prywatnymi i publicznymi;

3) rozróżniać funkcje i rodzaje pieniądza;

4) wyjaśniać zasady kreacji pieniądza bankowego;

5) rozpoznawać rodzaje strumieni pieniężnych;

6) rozróżniać pojęcia: gospodarka finansowa, polityka finansowa, system finansowy;

7) charakteryzować zadania aparatu finansowego;

8) charakteryzować poszczególne elementy majątku przedsiębiorstwa;

9) obliczać opłacalność korzystania z różnych źródeł finansowania;

10) określać czynniki wpływające na wielkość przychodów ze sprzedaży;

11) dokonywać klasyfikacji kosztów;

12) obliczać wynik finansowy przedsiębiorstwa;

13) analizować sytuację finansową przedsiębiorstwa na podstawie wybranych wskaźników;

14) wyjaśniać rolę i funkcje budżetu państwa;

15) przedstawiać zasady wykonywania i kontroli budżetu;

16) klasyfikować i rozróżniać dochody budżetowe;

17) klasyfikować wydatki budżetowe;

18) obliczać i analizować aktualną strukturę wydatków budżetowych;

19) klasyfikować podatki;

20) obliczać należności podatkowe;

21) rozliczać się z urzędem skarbowym (prowadzić księgi i ewidencje podatkowe, wypełniać formularze: PIT, CIT, VAT);

22) rozpoznawać aktualny system podatkowy;

23) klasyfikować dochody jednostek samorządu terytorialnego;

24) rozróżniać filary systemu emerytalnego;

25) dokonywać racjonalnego wyboru funduszu emerytalnego;

26) obliczać wysokość składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne;

27) rozróżniać rodzaje operacji bankowych;

28) rozróżniać instrumenty oddziaływania Narodowego Banku Polskiego na działalność innych banków;

29) klasyfikować i rozróżniać papiery wartościowe;

30) określać funkcje i zasady funkcjonowania giełdy papierów wartościowych;

31) składać zlecenia kupna-sprzedaży papierów wartościowych w biurze maklerskim;

32) charakteryzować zadania instytucji związanych z Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie;

33) korzystać z ceduły giełdowej;

34) stosować formy rozliczeń gotówkowych i bezgotówkowych;

35) korzystać z kart płatniczych;

36) sporządzać wnioski kredytowe;

37) korzystać z informacji o produktach bankowych, niezbędnych do wyboru najkorzystniejszych usług bankowych;

38) porównywać polski system finansowy z systemami innych państw.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) ogólne zagadnienia finansów:

a) pojęcie i funkcje finansów,

b) finanse prywatne i publiczne,

c) pieniądz,

d) zasady gospodarki finansowej państwa;

2) finanse przedsiębiorstw:

a) rodzaje przedsiębiorstw,

b) majątek przedsiębiorstw,

c) źródła finansowania działalności gospodarczej,

d) tworzenie i podział wyniku finansowego w przedsiębiorstwach;

3) gospodarka budżetowa państwa:

a) pojęcie i funkcje budżetu,

b) tryb opracowywania i uchwalania budżetu,

c) dochody budżetowe,

d) wydatki budżetowe,

e) budżety jednostek samorządu terytorialnego;

4) system finansowy ubezpieczeń:

a) ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,

b) ubezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe),

c) instytucje ubezpieczeniowe;

5) system pieniężno-kredytowy:

a) banki,

b) rynek papierów wartościowych,

c) rozliczenia pieniężne,

d) kredyty,

e) oszczędności.

BLOK: RACHUNKOWOŚĆ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu rachunkowości;

2) rozróżniać elementy rachunkowości i ich wzajemne powiązania;

3) korzystać z przepisów o rachunkowości, przepisów podatkowych, celnych i innych przepisów wykorzystywanych w rachunkowości;

4) liczyć i szacować wyniki finansowe;

5) posługiwać się zakładowym planem kont;

6) określać zasady sporządzania dowodów księgowych;

7) identyfikować składniki majątku i kapitałów;

8) sporządzać, kontrolować i dekretować dowody księgowe związane z prowadzoną działalnością;

9) stosować zasady przechowywania dokumentów księgowych;

10) ewidencjonować i interpretować operacje gospodarcze na podstawie dowodów księgowych oraz zakładowego planu kont (na kontach bilansowych i wynikowych oraz pozabilansowych);

11) stosować zasady prowadzenia ewidencji analitycznej właściwej dla poszczególnych składników aktywów i pasywów;

12) analizować i interpretować zapisy księgowe na kontach księgi głównej i kontach ksiąg pomocniczych;

13) obliczać amortyzację;

14) klasyfikować i grupować w księgach rachunkowych środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych oraz środki pieniężne w drodze;

15) stosować podstawowe zasady ewidencji rozrachunków (należności i zobowiązań - z kontrahentami, z pracownikami oraz rozrachunków publiczno-prawnych);

16) rozróżniać i ujmować w księgach rachunkowych papiery wartościowe (długoterminowe i krótkoterminowe);

17) ustalać i rozliczać odchylenia od cen ewidencyjnych rzeczowych składników majątku obrotowego;

18) wyceniać składniki majątku;

19) identyfikować kategorie kosztów;

20) rozróżniać warianty rachunku kosztów;

21) rozliczać koszty w ustalonym czasie;

22) ustalać i grupować w księgach rachunkowych przychody działalności operacyjnej (ze sprzedaży produktów, towarów, materiałów);

23) ustalać i grupować w księgach rachunkowych pozostałe przychody i koszty operacyjne, przychody i koszty finansowe, straty i zyski nadzwyczajne;

24) stosować podstawowe metody kalkulacji jednostkowej kosztów produkcji;

25) rozróżniać poszczególne odmiany kapitału własnego;

26) rozróżniać fundusze podstawowe w spółdzielniach prowadzących działalność gospodarczą i spółdzielniach mieszkaniowych;

27) stosować zasady tworzenia rezerw oraz wyróżniać przychody przyszłych okresów;

28) przeprowadzać i rozliczać inwentaryzację;

29) ustalać wynik finansowy przedsiębiorstwa oraz stosować zasady jego rozliczenia;

30) sporządzać sprawozdanie finansowe (bilans, rachunek zysków i strat, informacja dodatkowa, rachunek przepływów pieniężnych, zestawienia zmian w kapitale własnym);

31) posługiwać się podstawami technicznymi prowadzenia ksiąg rachunkowych;

32) stosować zasady ewidencji z wykorzystaniem komputera;

33) rozróżniać specyfikę rachunkowości w jednostkach gospodarczych o różnych rodzajach działalności (produkcja, usługi, handel);

34) posługiwać się podstawowymi narzędziami rachunkowości zarządczej;

35) stosować specyficzne zasady rachunkowości: banków, ubezpieczycieli, rachunkowości jednostek budżetowych oraz szczególne zasady rachunkowości jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) istota, funkcje i znaczenie rachunkowości;

2) majątek i kapitały (fundusze) przedsiębiorstw;

3) bilans, operacje gospodarcze;

4) dokumentacja księgowa;

5) konta bilansowe i wynikowe;

6) kierunki uszczegółowienia ewidencji;

7) techniczne formy księgowości;

8) organizacja rachunkowości w przedsiębiorstwie;

9) środki pieniężne i krótkoterminowe papiery wartościowe;

10) rozrachunki i roszczenia;

11) rozliczenia międzyokresowe kosztów;

12) obrót materiałowy;

13) majątek trwały;

14) inwentaryzacja;

15) ewidencja i rozliczanie kosztów działalności;

16) kalkulacja kosztów działalności;

17) sprzedaż produktów (wyrobów, robót i usług);

18) obrót towarowy magazynowy i tranzytowy:

a) zakup,

b) zapasy,

c) sprzedaż;

19) prognozowanie rezerw i przychodów;

20) pozostałe przychody i koszty operacyjne;

21) przychody i koszty finansowe;

22) straty i zyski nadzwyczajne;

23) ustalenie i podział wyniku finansowego w przedsiębiorstwach o różnych rodzajach działalności;

24) kapitały (fundusze);

25) bilans, rachunek zysków i strat, informacja dodatkowa, rachunek przepływów pieniężnych, zestawienie zmian w kapitale własnym;

26) specyficzne zasady rachunkowości banków;

27) specyficzne zasady rachunkowości ubezpieczycieli;

28) specyficzne zasady rachunkowości jednostek budżetowych;

29) szczególne zasady rachunkowości jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej.

BLOK: EKONOMICZNO-PRAWNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi;

2) charakteryzować cele gospodarowania;

3) wyjaśniać znaczenie potrzeb człowieka i określać ich hierarchię;

4) określać zasady racjonalnego gospodarowania;

5) charakteryzować działanie mechanizmu rynkowego;

6) określać podstawy podejmowania decyzji przez konsumentów i producentów;

7) charakteryzować rolę i funkcje budżetu państwa;

8) określać rolę banków w gospodarce;

9) odróżniać rodzaje bezrobocia i określać jego przyczyny;

10) charakteryzować cele polityki gospodarczej państwa;

11) charakteryzować powiązania polskiej gospodarki z zagranicą;

12) rozróżniać rodzaje wykładni prawa;

13) korzystać z różnych źródeł prawa;

14) wyjaśniać zasady zarządzania jakością;

15) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

16) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

17) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

18) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

19) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

20) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

21) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

24) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

25) prowadzić negocjacje;

26) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

27) podejmować decyzje;

28) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w języku obcym, związane z realizacją zadań zawodowych;

29) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

30) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe kategorie ekonomiczne:

a) potrzeby człowieka,

b) rynek,

c) przedsiębiorstwo,

d) wynagrodzenia,

e) rynek kapitałowy,

f) państwo-gospodarka;

2) elementy prawa:

a) podstawowe pojęcia prawne,

b) rodzaje i przykłady zdarzeń prawnych,

c) wybrane działy prawa: cywilnego, handlowego, finansowego, pracy i ubezpieczeń społecznych, prawa rodzinnego i opiekuńczego;

3) zasady zarządzania jakością;

4) metody poszukiwania pracy;

5) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

6) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

7) prawo działalności gospodarczej;

8) bezpieczeństwo i higiena pracy;

9) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

10) elementy ergonomii;

11) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) elementy fizjologii i higieny pracy;

13) zasady i metody komunikowania się;

14) elementy socjologii i psychologii pracy;

15) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

16) formy doskonalenia zawodowego;

17) etyka.

BLOK: INFORMACJA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu: informatyki, technik biurowych i statystyki;

2) korzystać z literatury i innych źródeł informacji;

3) wykorzystywać w pracy biurowej środki techniczne i materiały biurowe;

4) wykonywać typowe czynności kancelaryjne, w szczególności: przyjmowanie, wydawanie i rejestrowanie korespondencji;

5) redagować pisma i wypełniać formularze w sprawach: osobowych, związanych z transakcjami sprzedaży oraz rachunkowością i finansami;

6) redagować w języku obcym treści pism dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;

7) organizować zebrania i przyjmować interesantów;

8) przygotowywać i przeprowadzać proste badania statystyczne;

9) opracowywać i prezentować zebrany materiał statystyczny;

10) posługiwać się typowymi miarami statystycznymi stosowanymi w analizie ekonomicznej (wskaźniki struktury, średnia arytmetyczna; indeksy proste i współczynniki natężenia);

11) obliczać i interpretować dominantę, medianę, miary rozproszenia, indeksy agregatowe, współczynniki korelacji, a także wybierać miarę statystyczną najlepszą w danej sytuacji;

12) szacować wyniki obliczeń statystycznych;

13) obsługiwać klawiaturę urządzeń piszących;

14) korzystać z edytora tekstu, arkusza kalkulacyjnego, bazy danych;

15) obsługiwać wybrany program: kadrowo-płacowy, komputerową księgę przychodów i rozchodów, obsługiwać wybrany system finansowo-księgowy lub inne systemy ekonomiczno-finansowe;

16) kształtować pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa;

17) komunikować się ze współpracownikami i klientami;

18) dbać o wygląd zewnętrzny i stosować zasady dobrego wychowania w kontaktach służbowych;

19) panować nad negatywnymi emocjami, rozwiązywać konflikty i dokonywać samooceny.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu informatyki i statystyki;

2) środki techniczne i materiały pomocnicze w pracy biurowej;

3) przepływ informacji w przedsiębiorstwie;

4) zasady redagowania treści pism;

5) korespondencja w sprawach osobowych;

6) korespondencja między dostawcą a odbiorcą;

7) organizacja zebrań, spotkań z klientami;

8) badania statystyczne;

9) analiza statystyczna;

10) czynności operatorskie związane z obsługą klawiatury urządzeń piszących;

11) obsługa komputera;

12) specjalistyczne programy komputerowe wspomagające pracę w rachunkowości;

13) zasady kształtowania stosunków międzyludzkich w środowisku pracy;

14) wygląd zewnętrzny pracownika.

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

1) pracownia komputerowa;

2) pracownia techniki biurowej;

3) pracownia finansów;

4) pracownia rachunkowości.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki;

3) oprogramowanie użytkowe;

4) programy specjalistyczne: finansowo-księgowe, kadrowo-płacowe, statystyczne, finansowo-ekonomiczne.

Pracownia techniki biurowej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) telefon z automatyczną sekretarką;

3) dwa faksy;

4) dyktafon;

5) kserokopiarkę;

6) materiały pomocnicze: segregatory, skoroszyty, teczki, obwoluty i przybory biurowe;

7) dziennik podawczy;

8) typowe formularze stosowane w księgowości;

9) instrukcje kancelaryjne;

10) wykazy akt i akta spraw.

Pracownia finansów powinna być wyposażona w:

1) słowniki i encyklopedie ekonomiczne;

2) roczniki statystyczne i rocznik GPW;

3) ustawy i inne akty prawne;

4) wzory papierów wartościowych;

5) tabele kursów walut;

6) publikacje GPW.

Pracownia rachunkowości powinna być wyposażona w:

1) słowniki ekonomiczne;

2) przepisy o rachunkowości;

3) plan kont;

4) formularze podstawowych urządzeń ewidencyjnych;

5) formularze sprawozdań finansowych;

6) zestaw dowodów księgowych;

7) zestaw rejestrów zakupu i sprzedaży w systemie podatku od towarów i usług;

8) zestaw dokumentów związanych z inwentaryzacją;

9) zestaw sprawozdań finansowych z kilku lat.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w firmach symulacyjnych, biurach rachunkowych przedsiębiorstw, w bankach, w przedsiębiorstwach i towarzystwach ubezpieczeniowych oraz w jednostkach samorządu terytorialnego.

1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, technologii mechanicznej, elektrotechniki i elektroniki;

2) wykonywać rysunki i szkice prostych elementów mechanizmów zegarowych;

3) czytać rysunki wykonawcze elementów mechanizmów zegarowych;

4) dobierać narzędzia, maszyny i urządzenia do prac zegarmistrzowskich i pomocniczych;

5) użytkować narzędzia zegarmistrzowskie oraz maszyny i urządzenia pomocnicze;

6) wykorzystywać materiały stosowane w zegarmistrzostwie;

7) posługiwać się testerami i urządzeniami diagnostycznymi;

8) wykrywać i usuwać wady, błędy, uszkodzenia w mechanizmach zegarowych;

9) rozbierać, czyścić, konserwować, składać i regulować mechanizm chodzika, budzika, zegara, zegarka mechanicznego, elektrycznego i elektronicznego oraz mechanizmów zegarowych w urządzeniach przemysłowych i sygnalizacyjnych;

10) wykonywać proste elementy mechanizmu zegarowego;

11) wykonywać podstawowe operacje obróbki ręcznej;

12) użytkować obrabiarki do metalu stosowane w zegarmistrzostwie;

13) rozpoznawać historyczne konstrukcje czasomierzy;

14) rozpoznawać firmy zegarmistrzowskie i ich produkty oraz falsyfikaty i podróbki;

15) aktualizować wiedzę w zakresie nowych rozwiązań konstrukcyjnych i funkcyjnych w zegarkach;

16) obsługiwać klientów i prezentować wysoką kulturę pracy;

17) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

18) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

20) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

21) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) korzystać z różnych źródeł informacji;

24) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie zegarmistrz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) diagnozowania uszkodzeń mechanizmów zegarowych;

2) wykonywania montażu mechanizmu zegarowego;

3) dokonywania konserwacji mechanizmu zegarowego;

4) dokonywania naprawy i regulacji mechanizmu zegarowego;

5) dorabiania części.

1) historia i teoria zegarmistrzostwa;

2) technologia naprawy czasomierzy mechanicznych;

3) technologia naprawy czasomierzy elektrycznych i elektronicznych;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: HISTORIA I TEORIA ZEGARMISTRZOSTWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) opisywać historię rozwoju metod wyznaczania i pomiaru czasu;

2) określać rodzaje czasu;

3) wyjaśniać działanie mechanizmu zegarowego;

4) rozróżniać części mechanizmów zegarowych;

5) rozróżniać typy regulatorów;

6) rozróżniać typy wychwytów;

7) rozróżniać przekładnie zębate chodu, wskazań;

8) rozróżniać rodzaje napędów;

9) rozróżniać naciągi i urządzenia nastawcze;

10) rozróżniać mechanizmy chodzika, budzika, zegara bijącego;

11) rozróżniać mechanizmy bicia: zapadowy, grzebieniowy, bicia kwadransów, kukułki, kurantów;

12) charakteryzować budowę zegarów i zegarków kamertonowych;

13) rozróżniać mechanizmy zegarów wieżowych;

14) rozróżniać mechanizmy zegarków z repetierem, stoperem i innymi funkcjami;

15) wyjaśniać budowę i zasadę działania zegara atomowego;

16) rozróżniać mechanizmy chronometru;

17) rozróżniać mechanizmy zegara i zegarka elektronicznego, kontrolowanego sygnałem radiowym.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy pomiaru i wyznaczania czasu;

2) rodzaje czasu;

3) klasyfikacja czasomierzy;

4) elementy i mechanizmy zegarowe;

5) podzespoły zegarowe;

6) napędy zegarowe;

7) naciągi i urządzenia naprawcze;

8) zegary i zegarki kamertonowe;

9) zegary wieżowe;

10) dodatkowe funkcje zegara;

11) zegar atomowy;

12) mechanizmy chronometru;

13) zegary i zegarki elektroniczne;

14) zegary kontrolowane sygnałem radiowym.

BLOK: TECHNOLOGIA NAPRAWY CZASOMIERZY MECHANICZNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu materiałoznawstwa i technologii mechanicznej;

2) szkicować części maszyn w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;

3) wykonywać rysunki techniczne elementów mechanizmu zegarowego;

4) czytać dokumentację techniczną;

5) rozróżniać materiały konstrukcyjne stosowane w zegarmistrzostwie;

6) dorabiać części do naprawianych czasomierzy, stosując obróbkę ręczną i mechaniczną metali i tworzyw sztucznych;

7) obrabiać cieplnie dorabiane części metalowe czasomierzy;

8) posługiwać się przyrządami pomiarowymi;

9) posługiwać się narzędziami i przyrządami zegarmistrzowskimi;

10) użytkować maszyny do obróbki skrawaniem stosowane w zegarmistrzostwie;

11) posługiwać się instrukcją serwisową - rozbierać, czyścić, montować, konserwować i regulować mechanizm zegarowy;

12) naprawiać mechanizmy: zegarkowe i zegarowe, z różnymi funkcjami;

13) dokonywać koniecznych obliczeń przekładni zegarowych;

14) posługiwać się katalogami części zamiennych;

15) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem oraz obróbki cieplnej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) podstawy materiałoznawstwa;

3) pomiary warsztatowe;

4) narzędzia i przyrządy zegarmistrzowskie;

5) obróbka ręczna i trasowanie;

6) mechaniczna obróbka skrawaniem;

7) obróbka cieplna;

8) techniki łączenia metali;

9) konserwacja i naprawa mechanizmów zegarowych;

10) typowe obliczenia przekładni zegara;

11) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: TECHNOLOGIA NAPRAWY CZASOMIERZY ELEKTRYCZNYCH I ELEKTRONICZNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać pojęcia i wielkości charakteryzujące prąd elektryczny;

2) stosować podstawowe prawa elektrotechniki;

3) obliczać wielkości elektryczne w prostych obwodach;

4) rozróżniać podstawowe elementy elektroniczne;

5) łączyć proste układy elektryczne i elektroniczne na podstawie schematu montażowego;

6) mierzyć podstawowe wielkości elektryczne;

7) dobierać i posługiwać się przyrządami i urządzeniami kontrolno-pomiarowymi;

8) klasyfikować zegary i zegarki elektryczne i elektroniczne;

9) wyjaśniać zasadę i budowę zegarów i zegarków kwarcowych;

10) opisywać budowę zegarków typu chronograf, autoquartz, solar;

11) rozróżniać części elektryczne i elektroniczne zegarów i zegarków;

12) wykonywać badania diagnostyczne elementów elektrycznych i elektronicznych czasomierzy;

13) usuwać uszkodzenia części elektrycznych i elektronicznych czasomierzy;

14) rozbierać, czyścić, montować, konserwować, regulować zegary i zegarki elektryczne i elektroniczne;

15) oceniać jakość wykonywanych prac;

16) posługiwać się instrukcją serwisową oraz katalogami części zamiennych;

17) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) elementy elektrotechniki i elektroniki;

2) budowa i działanie zegarów i zegarków elektrycznych i elektronicznych różnych typów;

3) mikroogniwa, mikrobaterie, mikroakumulatory;

4) badania diagnostyczne zegarów i zegarków elektrycznych i elektronicznych;

5) konserwacja czasomierzy elektrycznych i elektronicznych;

6) naprawa czasomierzy elektrycznych i elektronicznych;

7) procedury określania jakości wykonanych prac;

8) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) użytkować komputer w zakresie edycji tekstu, arkusza kalkulacyjnego, bazy danych oraz pozyskiwania informacji z Internetu;

3) sporządzać kalkulacje usług zegarmistrzowskich;

4) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

5) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

6) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

7) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

8) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

9) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

10) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

11) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) komunikować się i współpracować w zespole;

13) komunikować się z klientem;

14) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

15) podejmować decyzje;

16) doskonalić umiejętności zawodowe;

17) korzystać z różnych źródeł informacji;

18) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) wycena prac usługowych;

3) obsługa komputera;

4) metody poszukiwania pracy;

5) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

6) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

7) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

8) bezpieczeństwo i higiena pracy;

9) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

10) elementy ergonomii;

11) środki ochrony indywidualnej;

12) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) zasady i metody komunikowania się;

14) elementy socjologii i psychologii pracy;

15) źródła informacji zawodowej;

16) formy doskonalenia zawodowego;

17) etyka.

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

1) pracownia ogólnozawodowa;

2) pracownia elektrotechniki i elektroniki;

3) pracownia komputerowa;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia ogólnozawodowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

4) próbki materiałów konstrukcyjnych;

5) modele czasomierzy i mechanizmów zegarowych;

6) modele maszyn i urządzeń wykorzystywanych w pracach zegarmistrzowskich;

7) dokumentacje techniczne czasomierzy różnych typów i konstrukcji;

8) katalogi części do zegarków;

9) normy PN-ISO, ISO.

Pracownia elektrotechniki i elektroniki powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe i testery;

2) elementy obwodów elektrycznych;

3) elementy elektroniczne;

4) zestawy do demonstracji pracy układów elektrycznych i elektronicznych;

5) normy PN-ISO, ISO;

6) katalogi elementów elektronicznych stosowanych w zegarkach.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z podłączeniem do Internetu (jeden komputer dla dwóch uczniów);

2) drukarki;

3) komputerowe oprogramowanie użytkowe.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska do diagnostyki, naprawy i konserwacji zegarków mechanicznych;

2) stanowiska do diagnostyki, naprawy i konserwacji zegarków elektrycznych;

3) stanowiska do diagnostyki, naprawy i konserwacji zegarków elektronicznych;

4) stanowiska do obróbki mechanicznej części zegarów;

5) dokumentację techniczną, dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

6) katalogi części do zegarków;

7) normy PN-ISO, ISO.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w przedsiębiorstwach zegarmistrzowskich.