Podstawy programowe kształcenia w zawodach: drukarz, introligator, mechanik maszyn i urządzeń drogowych, technik administracji, technik drogownictwa, technik ekonomista, technik ochrony fizycznej osób i mienia, technik pojazdów samochodowych, technik poligraf i technik turystyki wiejskiej.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ1)
z dnia 30 września 2010 r.
w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: drukarz, introligator, mechanik maszyn i urządzeń drogowych, technik administracji, technik drogownictwa, technik ekonomista, technik ochrony fizycznej osób i mienia, technik pojazdów samochodowych, technik poligraf i technik turystyki wiejskiej

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:
§  1. 
1. 
Określa się podstawy programowe kształcenia w następujących zawodach objętych klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, stanowiącą załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 124, poz. 860, z 2008 r. Nr 144, poz. 903 oraz z 2010 r. Nr 60, poz. 374):
1)
drukarz - symbol cyfrowy 825[01];
2)
introligator - symbol cyfrowy 734[02];
3)
mechanik maszyn i urządzeń drogowych - symbol cyfrowy 833[01];
4)
technik administracji - symbol cyfrowy 343[01];
5)
technik drogownictwa - symbol cyfrowy 311[45];
6)
technik ekonomista - symbol cyfrowy 341[02];
7)
technik ochrony fizycznej osób i mienia - symbol cyfrowy 515[01];
8)
technik pojazdów samochodowych - symbol cyfrowy 311[52];
9)
technik poligraf - symbol cyfrowy 311[28];
10)
technik turystyki wiejskiej - symbol cyfrowy 341[08].
2. 
Podstawy programowe, o których mowa w ust. 1, stanowią załączniki nr 1-10 do rozporządzenia.
§  2. 
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
______

1) Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej - oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. Nr 216, poz. 1591).

2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56, poz. 458, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1705 oraz z 2010 r. Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 127, poz. 857 i Nr 148, poz. 991.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE DRUKARZ SYMBOL CYFROWY 825[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

3) charakteryzować podstawowe procesy poligraficzne;

4) charakteryzować podstawowe rodzaje materiałów poligraficznych;

5) rozróżniać podstawowe maszyny poligraficzne;

6) rozróżniać i przygotowywać podłoża i farby do drukowania;

7) charakteryzować podstawowe i dodatkowe techniki drukowania;

8) określać budowę i zasady działania maszyn drukujących oraz urządzeń pomocniczych;

9) przygotowywać i obsługiwać maszyny drukujące;

10) określać zasady drukowania nakładu;

11) obsługiwać systemy sterowania procesem drukowania;

12) obsługiwać urządzenia i przyrządy kontrolno-pomiarowe;

13) eksploatować maszyny drukujące zgodnie z instrukcją obsługi;

14) wykonywać podstawowe operacje technologiczne;

15) stosować techniki komputerowego wspomagania procesów drukarskich;

16) określać zasady wykonywania form drukowych;

17) określać przyczyny powstawania wad odbitek drukarskich oraz sposoby ich usuwania;

18) przestrzegać norm dotyczących zapewnienia jakości produkcji i wyrobów poligraficznych;

19) oceniać estetykę i jakość odbitek drukarskich;

20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

23) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

24) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

25) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

26) korzystać z różnych źródeł informacji;

27) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie drukarz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) przygotowanie i obsługa maszyn drukujących;

2) sterowanie maszynami drukującymi;

3) przygotowanie do drukowania materiałów i form drukowych;

4) wykonywanie i kontrolowanie procesu drukowania;

5) prowadzenie kontroli jakości odbitek drukarskich.

3. Zawód drukarz jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć wybranych technik i technologii drukowania.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy poligrafii;

2) technologia drukowania;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY POLIGRAFII

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) czytać rysunki techniczne;

3) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

4) rozróżniać podstawowe procesy i wyroby poligraficzne;

5) rozróżniać techniki drukowania;

6) charakteryzować materiały stosowane w procesach drukowania;

7) charakteryzować podstawowe maszyny i urządzenia poligraficzne;

8) oceniać estetykę i jakość odbitek drukarskich.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia poligraficzna;

2) podstawy rysunku technicznego;

3) dokumentacja techniczna i technologiczna;

4) procesy poligraficzne;

5) wyroby poligraficzne;

6) podstawy projektowania wyrobów poligraficznych;

7) podstawy procesów drukowania;

8) techniki drukowania;

9) materiały poligraficzne;

10) maszyny i urządzenia poligraficzne;

11) estetyka i jakość wyrobów poligraficznych.

BLOK: TECHNOLOGIA DRUKOWANIA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją technologiczną, normami i instrukcjami obsługi maszyn do drukowania;

2) charakteryzować technologie wykonywania form drukowych;

3) charakteryzować budowę oraz zasady działania maszyn drukujących;

4) przygotowywać i stosować podstawowe i pomocnicze materiały do drukowania;

5) przygotowywać podłoże i farby do procesu drukowania;

6) przygotowywać maszyny do drukowania;

7) posługiwać się przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

8) użytkować i obsługiwać maszyny drukujące;

9) określać zasady drukowania nakładu;

10) drukować na maszynach w technice offsetowej;

11) rozpoznawać przyczyny powstawania wad odbitek drukarskich oraz określać sposoby ich usuwania;

12) oceniać jakość wykonywanych prac;

13) użytkować komputer ze specjalistycznym oprogramowaniem.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja technologiczna;

2) formy drukowe i technologie wykonywania form drukowych;

3) normy i instrukcje obsługi maszyn drukujących;

4) pomocnicze materiały do drukowania;

5) podłoża drukowe;

6) farby drukowe;

7) maszyny drukujące;

8) przyrządy kontrolno-pomiarowe;

9) eksploatacja maszyn drukujących;

10) proces technologiczny drukowania;

11) drukowanie w technice offsetowej;

12) wady druków;

13) ocena jakości wykonywanych prac;

14) techniki komputerowe w procesach drukowania.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia

w %*

Podstawy poligrafii 20
Technologia drukowania 55
Podstawy działalności zawodowej 5
Razem 80**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia w zawodzie ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia projektowania graficznego;

2) pracownia materiałoznawstwa;

3) pracownia maszynoznawstwa;

4) pracownia technologii drukowania;

5) pracownia komputerowa;

6) warsztaty szkolne.

Pracownia projektowania graficznego powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) stanowiska przystosowane do wykonywania rysunków, szkiców, projektów (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę (czarną, białą bezpyłową, magnetyczną lub korkową);

5) materiały ilustracyjne dotyczące grafiki i liternictwa;

6) zestaw materiałów dotyczących: brył, perspektywy, wymiarowania, tolerancji;

7) materiały i narzędzia rysunkowe i malarskie;

8) oryginały i reprodukcje grafiki;

9) przykłady wyrobów poligraficznych;

10) projekty graficzne i typograficzne;

11) tablice: kroje pism, przykłady kompozycji tekstu i grafiki;

12) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracowania materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) zestaw materiałów do pisania, drukowania i oprawiania (papirus, pergamin);

5) stanowisko do czerpania papieru;

6) wzorniki papieru;

7) wzorniki farb drukarskich;

8) zestaw przykładowych form drukowych, właściwych dla różnych technik drukowania;

9) wzorniki materiałów introligatorskich;

10) zestaw przykładowych opraw introligatorskich;

11) materiały informacyjne firm produkujących i sprzedających materiały poligraficzne;

12) zestaw materiałów stosowanych w poligrafii;

13) urządzenia kontrolno-pomiarowe;

14) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) multimedialne animacje działania części maszyn i zespołów w maszynach;

5) modele części maszyn;

6) schematy lub modele maszyn i urządzeń drukujących;

7) katalogi maszyn i części maszyn drukujących;

8) instrukcje obsługi maszyn drukujących;

9) filmy: budowa, zasady działania, regulacji i konserwacji maszyn drukujących;

10) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia technologii drukowania powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) kserograf;

4) plansze i prezentacje multimedialne ilustrujące technologie procesów przygotowawczych, drukowania, introligatorskich i uszlachetniania (prepress, press, postpress);

5) zestaw półproduktów i wyrobów poligraficznych;

6) schematy procesów technologicznych;

7) dokumentacje technologiczne;

8) zestaw form drukowych i materiałów poligraficznych;

9) małogabarytowe urządzenia drukujące;

10) katalogi farb drukarskich;

11) katalogi maszyn i urządzeń poligraficznych;

12) materiały dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w poligrafii;

13) densytometr, przyrządy kontrolno-pomiarowe;

14) normy PN-ISO, ISO;

15) komputerowe programy symulacyjne;

16) czasopisma poligraficzne;

17) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) specjalistyczne oprogramowanie użytkowe;

4) projektor multimedialny, ekran;

5) tablicę białą bezpyłową;

6) drukarki;

7) skanery;

8) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) stanowiska do prac poligraficznych;

5) maszyny i urządzenia poligraficzne;

6) offsetowe maszyny drukujące;

7) narzędzia i przyrządy pomiarowe;

8) materiały poligraficzne;

9) instrukcje stanowiskowe;

10) normy PN-ISO, ISO.

Pracownie szkolne powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

ZAŁĄCZNIK Nr  2 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE INTROLIGATOR SYMBOL CYFROWY 734[02]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

3) charakteryzować podstawowe procesy poligraficzne;

4) rozróżniać podstawowe techniki drukowania;

5) charakteryzować procesy introligatorskie;

6) charakteryzować podstawowe rodzaje materiałów poligraficznych;

7) rozróżniać i przygotowywać materiały do prac introligatorskich;

8) rozróżniać podstawowe maszyny poligraficzne;

9) określać budowę oraz zasady działania urządzeń i maszyn introligatorskich;

10) wykonywać podstawowe operacje introligatorskie;

11) oceniać estetykę i jakość wyrobów poligraficznych;

12) eksploatować maszyny i urządzenia introligatorskie;

13) wykonywać pakowanie i ekspedycję wyrobów poligraficznych;

14) przestrzegać norm dotyczących zapewnienia jakości produkcji i wyrobów introligatorskich i wdrażać je;

15) gospodarować racjonalnie materiałami, energią i urządzeniami;

16) wykorzystywać techniki komputerowe w procesach wytwarzania wyrobów poligraficznych;

17) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

18) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

20) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

21) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) korzystać z różnych źródeł informacji;

24) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie introligator powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) przygotowanie materiałów, półproduktów i wyrobów introligatorskich;

2) przygotowanie i obsługa maszyn i urządzeń introligatorskich;

3) wykonywanie operacji introligatorskich;

4) prowadzenie kontroli jakości półproduktów i wyrobów introligatorskich.

3. Zawód introligator jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) introligatorstwa rzemieślniczego;

2) introligatorstwa przemysłowego.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy poligrafii;

2) technologia introligatorstwa;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY POLIGRAFII

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) czytać rysunki techniczne;

3) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

4) rozróżniać podstawowe procesy i wyroby poligraficzne;

5) rozróżniać techniki drukowania;

6) określać podstawowe operacje introligatorskie;

7) charakteryzować maszyny poligraficzne;

8) rozróżniać materiały stosowane w procesach drukowania i introligatorskich;

9) rozróżniać materiały stosowane w introligatorstwie;

10) oceniać estetykę i jakość półproduktów i wyrobów poligraficznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia poligraficzna;

2) podstawy rysunku technicznego;

3) dokumentacja techniczna i technologiczna;

4) procesy poligraficzne;

5) wyroby poligraficzne;

6) podstawy procesów introligatorskich;

7) materiały poligraficzne;

8) podstawy projektowania wyrobów poligraficznych;

9) maszyny i urządzenia poligraficzne;

10) estetyka i jakość wyrobów poligraficznych.

BLOK: TECHNOLOGIA INTROLIGATORSTWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją technologiczną, normami i instrukcjami obsługi maszyn introligatorskich;

2) planować sposób wykonania i estetykę wyrobu introligatorskiego;

3) charakteryzować wyroby introligatorskie;

4) dobierać materiały stosowane w introligatorstwie;

5) charakteryzować budowę oraz zasady działania introligatorskich urządzeń, maszyn, linii potokowych;

6) określać możliwości techniczne maszyn i urządzeń introligatorskich;

7) eksploatować urządzenia i maszyny introligatorskie;

8) charakteryzować etapy procesów introligatorskich;

9) wykonywać operacje jednostkowe ręcznie i maszynowo;

10) wykonywać obróbkę arkuszy;

11) wykonywać obróbkę wkładów;

12) wykonywać i zdobić okładki;

13) wykonywać oprawy;

14) wykonywać produkty galanteryjne;

15) wykonywać uszlachetnianie druków;

16) wykonywać wyroby w postaci druków luźnych, łączonych;

17) wykonywać oprawy;

18) przeprowadzać kontrolę jakości wyrobów introligatorskich na poszczególnych etapach produkcji;

19) przygotowywać wyroby do ekspedycji;

20) użytkować specjalistyczne programy.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja technologiczna;

2) projektowanie wyrobów introligatorskich;

3) materiały stosowane w introligatorstwie;

4) normy i instrukcje obsługi maszyn introligatorskich;

5) półprodukty i wyroby introligatorskie;

6) eksploatacja maszyn i urządzeń introligatorskich;

7) technologie introligatorskie;

8) operacje introligatorskie;

9) druki luźne, łączone;

10) oprawy, typy opraw;

11) kontrola jakości wyrobów introligatorskich na poszczególnych etapach produkcji;

12) przygotowywanie wyrobów do ekspedycji;

13) techniki komputerowe w procesach introligatorskich.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia

w %*

Podstawy poligrafii 20
Technologia introligatorstwa 55
Podstawy działalności zawodowej 5
Razem 80**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia projektowania graficznego;

2) pracownia materiałoznawstwa;

3) pracownia maszynoznawstwa;

4) pracownia technologii introligatorstwa;

5) pracownia komputerowa;

6) warsztaty szkolne.

Pracownia projektowania graficznego powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) stanowiska do wykonywania rysunków, szkiców i projektów (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

5) materiały ilustracyjne dotyczące grafiki, liternictwa, zdobienia;

6) zestaw materiałów dotyczących brył, perspektywy;

7) materiały i narzędzia rysunkowe i malarskie;

8) oryginały i reprodukcje grafiki;

9) wyroby poligraficzne;

10) projekty graficzne i typograficzne;

11) tablice: kroje pism, przykłady kompozycji tekstu i grafiki;

12) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) zestaw przyrządów i materiałów do pisania, drukowania i oprawiania (papirus, pergamin);

5) stanowisko do czerpania papieru;

6) wzorniki papieru;

7) wzorniki farb drukarskich;

8) zestaw przykładowych form drukowych właściwych dla różnych technik drukowania;

9) wzorniki materiałów introligatorskich;

10) zestaw przykładowych opraw introligatorskich;

11) materiały informacyjne firm produkujących i sprzedających materiały poligraficzne;

12) zestaw materiałów pomocniczych stosowanych w poligrafii;

13) urządzenia kontrolno-pomiarowe;

14) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) multimedialne animacje działania maszyn i zespołów w maszynach;

5) modele części maszyn;

6) schematy lub modele maszyn i urządzeń poligraficznych;

7) katalogi maszyn i części maszyn introligatorskich;

8) instrukcje obsługi maszyn introligatorskich;

9) filmy dotyczące budowy, zasad działania, regulacji i konserwacji maszyn introligatorskich;

10) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia technologii introligatorstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) plansze i prezentacje multimedialne ilustrujące technologie procesów przygotowawczych, drukowania, introligatorskich i uszlachetniania (prepress, press, postpress);

4) zestaw półproduktów i wyrobów poligraficznych;

5) schematy procesów technologicznych;

6) dokumentacje technologiczne;

7) zestaw form drukowych i materiałów poligraficznych;

8) małogabarytowe urządzenia introligatorskie;

9) zestaw materiałów introligatorskich;

10) katalogi maszyn i urządzeń poligraficznych;

11) materiały dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w poligrafii;

12) przyrządy kontrolno-pomiarowe;

13) normy PN-ISO, ISO;

14) czasopisma poligraficzne;

15) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) specjalistyczne oprogramowanie przeznaczone do obróbki i przygotowania materiałów do drukowania;

6) drukarki;

7) skanery;

8) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) maszyny i urządzenia introligatorskie;

5) narzędzia introligatorskie;

6) materiały introligatorskie;

7) półprodukty i wyroby poligraficzne;

8) schematy technologiczne maszyn;

9) dokumentację technologiczną;

10) instrukcje obsługi maszyn;

11) narzędzia do regulacji maszyn;

12) środki transportu wewnętrznego;

13) normy PN-ISO, ISO.

Pracownie szkolne powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

ZAŁĄCZNIK Nr  3 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK MASZYN I URZĄDZEŃ DROGOWYCH

SYMBOL CYFROWY 833[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) dokonywać prawidłowego doboru materiałów do robót drogowych i mostowych;

2) dobierać i użytkować narzędzia, sprzęt i urządzenia, stosowane przy robotach ziemnych, budowlanych i drogowych, których użytkowanie nie wymaga posiadania dodatkowych uprawnień;

3) sporządzać proste szkice części maszyn;

4) korzystać z dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR);

5) czytać normy i instrukcje;

6) ustalać ilość materiałów potrzebnych do wykonywania robót drogowych i mostowych;

7) przygotowywać mieszanki mineralno-betonowe i mineralno-bitumiczne, zgodnie z recepturami;

8) wykonywać nawierzchnie drogowe i nawierzchnie na drogowych obiektach inżynierskich;

9) utrzymywać drogi i drogowe obiekty inżynierskie;

10) wykonywać remonty i przebudowę dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

11) wykonywać przedmiary i obmiary robót drogowych i mostowych;

12) klasyfikować maszyny i urządzenia stosowane do robót ziemnych, budowlanych i drogowych, według ich budowy i przeznaczenia;

13) interpretować zasady działania oraz posługiwać się instrukcjami użytkowania i obsługi maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

14) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

15) rozpoznawać podstawowe materiały eksploatacyjne i charakteryzować ich własności;

16) obsługiwać wybrane maszyny do robót ziemnych i drogowych w zakresie umożliwiającym nabycie uprawnień do ich obsługi;

17) stosować wymienność zespołów i części maszyn i urządzeń;

18) wykonywać nieskomplikowane naprawy maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

19) wykonywać próby kontrolne maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych przed rozpoczęciem pracy i po naprawie;

20) organizować, użytkować i likwidować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami technologicznymi;

21) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

24) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

25) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

26) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

27) korzystać z różnych źródeł informacji;

28) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń drogowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywanie robót drogowych i mostowych z użyciem maszyn do robót ziemnych i drogowych;

2) demontaż nawierzchni drogowych, w tym nawierzchni na drogowych obiektach inżynierskich;

3) układanie nawierzchni drogowych, w tym nawierzchni na drogowych obiektach inżynierskich;

4) utrzymywanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich zgodnie z dokumentacją techniczną;

5) instalowanie, uruchamianie i przemieszczanie maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

6) przeprowadzanie przeglądów technicznych, ocenianie stanu technicznego, prowadzenie napraw bieżących maszyn do robót ziemnych i drogowych;

7) konserwowanie i przygotowywanie do transportu maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

8) przygotowanie do napraw średnich i głównych maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) technologia robót drogowych i mostowych;

2) budowa i eksploatacja maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNOLOGIA ROBÓT DROGOWYCH I MOSTOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) organizować, użytkować i likwidować stanowisko pracy w zakresie robót drogowych i mostowych, zgodnie z zasadami organizacji pracy, wymaganiami technologicznymi, przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisami ochrony środowiska i wymaganiami ergonomii;

2) rozróżniać i dobierać materiały stosowane w robotach drogowych i mostowych, określać ich cechy techniczne i przydatność oraz składować je i transportować na wyznaczone miejsce robót;

3) zamawiać i rozliczać na stanowisku pracy materiały do robót drogowych i mostowych;

4) posługiwać się narzędziami, sprzętem i urządzeniami do robót drogowych i mostowych, niewymagającymi posiadania dodatkowych uprawnień;

5) czytać dokumentację techniczną dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

6) wykonywać proste szkice budowlane;

7) posługiwać się normami i instrukcjami w zakresie wykonawstwa robót drogowych i mostowych;

8) posługiwać się prostym sprzętem pomiarowym;

9) wykonywać przedmiary, pomiary inwentaryzacyjne oraz obmiary robót drogowych i mostowych;

10) ręcznie i mechanicznie przygotowywać mieszanki mineralno-betonowe i mineralno-bitumiczne według otrzymanych receptur;

11) transportować, układać i zagęszczać mieszankę mineralno-betonową i mineralno-bitumiczną oraz pielęgnować świeży beton i nawierzchnię bitumiczną w różnych porach roku;

12) wykonywać roboty związane z budową i utrzymaniem dróg i drogowych obiektów inżynierskich zgodnie z technologią, normami i warunkami technicznymi;

13) wykonywać roboty drogowe i mostowe oraz roboty pomocnicze zgodnie z technologią, a także z zachowaniem dbałości o stan środowiska;

14) transportować na stanowisko pracy materiały budowlane do robót pomocniczych;

15) składować materiały budowlane do robót pomocniczych oraz magazynować sprzęt budowlany;

16) wykonywać proste roboty zbrojarskie i ciesielskie;

17) posługiwać się prostymi narzędziami ślusarskimi i wykonywać proste prace montażowe;

18) przygotowywać i montować zbrojenie nieskomplikowanych elementów żelbetowych;

19) przygotowywać podłoże do montowanego elementu stalowego;

20) czyścić powierzchnię i przygotowywać elementy stalowe do spawania;

21) wykonywać proste zabezpieczenia antykorozyjne zmontowanej konstrukcji stalowej;

22) wykonywać konserwację elementów konstrukcji stalowych;

23) demontować konstrukcje stalowe;

24) wykonywać proste deskowania;

25) układać w deskowaniu mieszankę betonową;

26) wykonywać ręczną i mechaniczną obróbkę drewna w zakresie operacji podstawowych;

27) montować proste elementy konstrukcji drewnianych: belki, słupy, ściany;

28) kontrolować jakość i prawidłowość wykonywanych przez siebie robót.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) wprowadzenie do zawodu;

2) podstawowe wiadomości o drogach i drogowych obiektach inżynierskich;

3) organizacja stanowiska pracy w zakresie robót drogowych i mostowych;

4) zaplecze budowy;

5) materiały do robót drogowych i mostowych;

6) narzędzia, sprzęt i urządzenia do robót drogowych i mostowych;

7) dokumentacje techniczne dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

8) normy i instrukcje dotyczące wykonawstwa robót drogowych i mostowych;

9) elementy miernictwa drogowego;

10) przedmiar i obmiar robót drogowych i mostowych;

11) układanie nawierzchni betonowych i bitumicznych;

12) budowa i utrzymanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

13) transport i składowanie prefabrykatów;

14) prefabrykowane konstrukcje betonowe i żelbetowe;

15) pomocnicze roboty przy montażu konstrukcji stalowych;

16) montaż prefabrykowanych konstrukcji drewnianych;

17) kontrola jakości wykonanych robót drogowych i mostowych;

18) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony środowiska dotyczące robót montażowych, rozbiórkowych i pomocniczych.

BLOK: BUDOWA I EKSPLOATACJA MASZYN I URZĄDZEŃ DO ROBÓT DROGOWYCH I MOSTOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia: proces produkcyjny, proces technologiczny, maszyna, urządzenie, element maszyny, zespół, podzespół, mechanizm;

2) klasyfikować typowe maszyny i urządzenia techniczne według ich przeznaczenia i budowy;

3) charakteryzować elementy maszyn i ich połączeń oraz analizować działania i budowę typowych mechanizmów z wykorzystaniem wiedzy z zakresu mechaniki technicznej;

4) rozróżniać i charakteryzować podstawowe połączenia rozłączne: gwintowane, wciskowe, klinowe, sworzniowe, wielowypustowe, rurowe;

5) rozróżniać podstawowe mechanizmy napędowe, części przesuwne oraz mechanizmy ruchu postępowego i obrotowego;

6) wyjaśniać budowę, zasady działania i przeznaczenie napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

7) charakteryzować i stosować typowe technologie łączenia materiałów i montażu elementów maszyn;

8) posługiwać się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) maszyn i urządzeń;

9) klasyfikować maszyny i urządzenia do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

10) wyjaśniać budowę, zasady działania i przeznaczenie typowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

11) rozróżniać maszyny do robót ziemnych i drogowych ze względu na ich rozwiązania konstrukcyjne i przeznaczenie;

12) odczytywać schematy instalacji elektrycznych oraz rozróżniać rodzaje obwodów występujących w instalacjach elektrycznych maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

13) określać rolę i rodzaje elementów elektronicznych stosowanych w budowie maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

14) charakteryzować warunki techniczne eksploatacji maszyn do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

15) instalować, przygotowywać do pracy i przeprowadzać rozruch nowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

16) kontrolować stan techniczny maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych oraz ich zespołów i elementów, stosując odpowiednie metody diagnozowania i weryfikacji;

17) charakteryzować procesy i czynniki mające wpływ na uszkodzenia urządzeń technicznych;

18) rozróżniać typowe niedomagania i uszkodzenia maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych oraz systematyzować je w relacji: postać - przyczyna - skutek;

19) wykonywać operacje monterskie, obsługowe i naprawcze, zgodnie z wymaganiami dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR);

20) posługiwać się narzędziami, przyrządami i urządzeniami stosowanymi w montażu i demontażu osprzętu maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

21) rozróżniać i charakteryzować podstawowe rodzaje materiałów eksploatacyjnych;

22) wyjaśniać istotę smarowania oraz systemy smarowania olejem i smarem stałym;

23) dobierać materiały smarowe do łożysk, przekładni mechanicznych, silników spalinowych;

24) określać czynniki powodujące powstawanie korozji oraz rozróżniać podstawowe metody zabezpieczania metali przed korozją;

25) charakteryzować procesy zużycia oraz starzenia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych oraz przeciwdziałać im;

26) dokonywać przeglądów bieżących i okresowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

27) obsługiwać komputerowe urządzenia sterujące maszynami i urządzeniami do robót ziemnych i drogowych;

28) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas montażu i demontażu maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) charakterystyka produkcji urządzeń technicznych;

2) klasyfikacja maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

3) mechanizmy i elementy maszyn do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

4) budowa i zasady działania typowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

5) napędy i sterowania hydrauliczne, pneumatyczne i elektryczne;

6) instalacje elektryczne w maszynach i urządzeniach do robót ziemnych i drogowych;

7) podstawowe pojęcia eksploatacji urządzeń technicznych;

8) zasady rozpoznawania zużycia i uszkodzeń elementów maszyn;

9) diagnostyka stanu technicznego maszyn i urządzeń;

10) eksploatacja maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

11) podstawy projektowania procesów technologicznych montażu;

12) zasady montażu i demontażu;

13) fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń;

14) materiały i płyny eksploatacyjne;

15) korozja metali i powłoki ochronne;

16) uszczelnienia techniczne;

17) zasady napraw maszyn i urządzeń;

18) organizacja prac naprawczych;

19) stanowiska i urządzenia obsługowo-naprawcze;

20) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas montażu i demontażu maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia

w %*

Technologia robót drogowych i mostowych 35
Budowa i eksploatacja maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych 40
Podstawy działalności zawodowej 5
Razem 80**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na przygotowanie uczniów (słuchaczy) do uzyskania uprawnień do obsługi co najmniej jednej maszyny do robót drogowych lub ziemnych, spośród wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118, poz. 1263).

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia robót drogowych i mostowych;

2) pracownia rysunku i dokumentacji technicznej;

3) pracownia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

4) pracownia komputerowa.

Pracownia robót drogowych i mostowych powinna być wyposażona w:

1) próbki podstawowych materiałów i elementów do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

2) modele nawierzchni drogowych;

3) modele mostów i innych drogowych obiektów inżynierskich;

4) podstawowy sprzęt mierniczy stosowany podczas robót drogowych i mostowych;

5) urządzenia do oceniania stanu nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

6) modele, plansze i filmy instruktażowe dotyczące wykonawstwa robót drogowych i mostowych;

7) podstawowe narzędzia i sprzęt do wykonywania robót drogowych i mostowych;

8) komplety dokumentacji technicznych i instrukcji wykonania robót drogowych i mostowych;

9) atesty materiałów stosowanych w budowie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

10) środki ochrony indywidualnej;

11) apteczkę z wyposażeniem do udzielania pierwszej pomocy;

12) fantom do resuscytacji i koc z folii aluminiowej.

Pracownia rysunku i dokumentacji technicznej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe z kompletem przyborów rysunkowych (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) modele i plansze figur płaskich i brył;

3) komplety norm budowlanych i maszynowych dotyczących sporządzania rysunków;

4) przykładowe dokumentacje techniczne stosowane przy budowie dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz dokumentacje techniczno-ruchowe (DTR) maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych.

Pracownia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych powinna być wyposażona w:

1) modele, plansze, filmy prezentujące maszyny do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

2) modele najczęściej występujących części maszyn;

3) filmy instruktażowe prezentujące wykonawstwo robót drogowych i mostowych;

4) instrukcje obsługi wybranych rodzajów maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych;

5) wzory dokumentacji techniczno-ruchowych (DTR) stosowanych przy eksploatacji maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych;

6) układy symulacyjne prezentujące zasady animacji, użytkowania i obsługi maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) oprogramowanie wspomagające wykonywanie prostych rysunków technicznych budowlanych i maszynowych;

3) drukarki (jedna drukarka na trzy stanowiska komputerowe).

Pracownie szkolne powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Specyficznym zagadnieniem związanym z praktyczną nauką zawodu jest nauka obsługi wybranych maszyn do robót ziemnych i drogowych w zakresie umożliwiającym uzyskanie uprawnień do ich obsługi.

ZAŁĄCZNIK Nr  4 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ADMINISTRACJI

SYMBOL CYFROWY 343[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować i stosować przepisy prawa;

2) interpretować akty prawne właściwe dla urzędu;

3) załatwiać indywidualne sprawy administracyjne;

4) uczestniczyć w przygotowywaniu projektów aktów normatywnych i administracyjnych oraz umów cywilnoprawnych i innych dokumentów właściwych dla urzędu;

5) przyjmować, segregować i klasyfikować dokumenty w jednostce organizacyjnej;

6) prowadzić rejestr dokumentów przychodzących i wychodzących z jednostki organizacyjnej;

7) stosować zasady obiegu dokumentacji zgodnie z instrukcją kancelaryjną;

8) przechowywać dokumenty zgodnie z obowiązującymi przepisami;

9) gromadzić i wykorzystywać informacje niezbędne przy prowadzeniu spraw administracyjnych;

10) stosować zasady obiegu dokumentów w urzędach administracji publicznej i przedsiębiorstwach;

11) organizować przepływ informacji pomiędzy działami instytucji;

12) przygotowywać narady, zebrania, konferencje, sesje;

13) wyjaśniać istotę funkcjonowania władzy publicznej, rządowej i samorządowej;

14) posługiwać się podstawowymi pojęciami i kategoriami ekonomicznymi;

15) interpretować procesy gospodarcze;

16) posługiwać się metodami analizy ekonomicznej, statystycznej, finansowej i księgowej;

17) sporządzać i posługiwać się podstawową dokumentacją finansowo-księgową jednostek organizacyjnych;

18) określać zasady organizacji i zarządzania przedsiębiorstwami;

19) sporządzać harmonogramy prac, szacować ich czasochłonność oraz analizować koszty;

20) obsługiwać interesantów zgodnie z zasadami Kodeksu postępowania administracyjnego;

21) prezentować stanowisko urzędu;

22) użytkować urządzenia i sprzęt biurowy;

23) płynnie wypowiadać się w mowie i piśmie;

24) prowadzić korespondencję, redagować pisma urzędowe, sporządzać sprawozdania, protokoły i notatki służbowe;

25) kierować się zasadami praworządności oraz etyki i kultury zawodu;

26) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

27) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

28) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

29) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

30) kierować zespołem pracowników;

31) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

32) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

33) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

34) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik administracji powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) gromadzenie i wykorzystywanie dokumentacji oraz informacji ekonomicznych i statystycznych;

2) prowadzenie spraw administracyjnych;

3) załatwianie skarg i wniosków kierowanych przez instytucje i osoby fizyczne;

4) przygotowywanie projektów aktów normatywnych i rozstrzygnięć;

5) organizowanie spotkań służbowych;

6) obsługiwanie interesantów i udzielanie informacji;

7) prowadzenie podstawowej dokumentacji finansowo-księgowej;

8) zestawianie danych statystycznych służących do analiz i sprawozdań statystycznych.

3. Zawód technik administracji jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania ucznia. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) spraw lokalowych i ewidencji ludności;

2) gospodarki nieruchomościami;

3) spraw obywatelskich;

4) pomocy społecznej;

5) ochrony środowiska;

6) przygotowywania projektów działań współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) prawny;

2) ekonomiczny;

3) administracyjny;

4) praca biurowa;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PRAWNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać i określać podstawowe pojęcia prawne;

2) rozróżniać podstawowe dziedziny i gałęzie prawa stosowane w administracji;

3) korzystać z przepisów prawnych;

4) analizować i interpretować podstawowe akty prawne;

5) charakteryzować strukturę organów władzy państwowej oraz ich kompetencje;

6) charakteryzować instytucje i porządek prawny w Unii Europejskiej;

7) stosować prawno-administracyjne zasady zarządzania majątkiem publicznym;

8) gromadzić, analizować i oceniać informacje dotyczące jednostki organizacyjnej;

9) promować nowoczesny model administracji publicznej oparty na zasadzie służebnej roli wobec obywatela;

10) określać podstawowe instytucje prawa cywilnego;

11) rozróżniać formy własności i prawne zasady jej ochrony;

12) stosować przepisy prawa rodzinnego i opiekuńczego;

13) stosować przepisy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych;

14) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;

15) korzystać z różnych źródeł prawa;

16) wyjaśniać prawne aspekty ochrony środowiska;

17) interpretować i stosować przepisy prawa samorządu terytorialnego;

18) aktualizować wiedzę prawniczą;

19) zapobiegać korupcji i nadużywaniu władzy w środowisku pracy.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia prawne;

2) rodzaje prawa stosowane w administracji;

3) stosowanie i przestrzeganie prawa;

4) władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza w Polsce;

5) źródła współczesnego konstytucjonalizmu;

6) instytucje i porządek prawny w Unii Europejskiej;

7) geneza praw oraz wolności obywatelskich i osobistych;

8) organy władzy i administracji rządowej;

9) administracja publiczna i prawo administracyjne;

10) ogólne pojęcia prawa cywilnego;

11) prawo pracy i system zabezpieczenia społecznego;

12) przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;

13) prawne aspekty ochrony środowiska;

14) struktura i zadania samorządu terytorialnego;

15) nadzór nad samorządem terytorialnym;

16) patologie społeczne.

BLOK: EKONOMICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi;

2) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

3) wyjaśniać zasady funkcjonowania sektora finansów publicznych;

4) stosować zasady rachunkowości;

5) stosować klasyfikację budżetową;

6) sporządzać podstawową dokumentację księgową i finansową;

7) wypełniać formularze statystyczne;

8) obliczać i interpretować wskaźniki statystyczne;

9) obliczać podstawowe wielkości ekonomiczne;

10) planować koszty i przychody;

11) sporządzać harmonogramy prac prowadzonych przez jednostkę organizacyjną;

12) sporządzać kalkulacje;

13) dokonywać analizy ekonomicznej;

14) prowadzić działalność gospodarczą;

15) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia ekonomiczne;

2) tworzenie i podział dochodu narodowego;

3) zasady funkcjonowania gospodarki rynkowej;

4) zasady funkcjonowania sektora finansów publicznych;

5) opracowywanie materiału statystycznego;

6) prezentacja i analiza danych statystycznych;

7) zasady księgowości ogólnej i budżetowej;

8) ewidencja operacji gospodarczych;

9) dokumentacja księgowa;

10) sprawozdania finansowe;

11) system cen w gospodarce rynkowej;

12) wskaźniki analizy ekonomicznej;

13) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej.

BLOK: ADMINISTRACYJNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać istotę i zakres prawa administracyjnego;

2) identyfikować źródła prawa administracyjnego;

3) charakteryzować podstawowe instytucje prawa administracyjnego;

4) wskazywać podmioty administrujące;

5) określać prawne formy działania administracji;

6) przedstawiać strukturę naczelnych i centralnych organów administracji państwowej;

7) rozróżniać kompetencje administracji rządowej i samorządowej;

8) przedstawiać prawa i obowiązki pracownika administracji;

9) przedstawiać prawa, wolności oraz obowiązki człowieka i obywatela;

10) określać sytuację prawno-administracyjną obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, obywatela jednego z państw Unii Europejskiej i cudzoziemca przebywającego w Rzeczypospolitej Polskiej;

11) przedstawiać zasady porządku i bezpieczeństwa publicznego;

12) ustalać organ właściwy do rozpatrzenia sprawy;

13) planować przebieg załatwiania spraw;

14) stosować obowiązujące procedury obiegu dokumentów;

15) gromadzić dowody i akty prawne dotyczące sprawy;

16) przeprowadzać wizję lokalną i rozprawę administracyjną;

17) sporządzać sprawozdania, odpisy, protokoły, notatki służbowe;

18) redagować pisma urzędowe;

19) przygotowywać projekty aktów normatywnych i administracyjnych;

20) wykonywać kontrolę i nadzór administracyjny;

21) prowadzić egzekucję administracyjną;

22) stosować pieniężne i niepieniężne środki egzekucji;

23) sporządzać skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego;

24) rozpatrywać skargi i wnioski;

25) stosować procedury gospodarowania mieniem publicznym;

26) przechowywać, zabezpieczać i przygotowywać do archiwizacji dokumenty;

27) identyfikować główne podmioty życia społecznego w środowisku lokalnym;

28) wskazywać źródła konfliktów lokalnych;

29) inicjować działania innowacyjne dostosowane do potrzeb społeczności lokalnej;

30) porównywać europejskie i polskie standardy prawa administracyjnego procesowego;

31) opisywać europejskie modele administracji publicznej;

32) wyjaśniać zasady zarządzania jakością.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) istota i zakres prawa administracyjnego;

2) źródła prawa administracyjnego;

3) podstawowe instytucje prawa administracyjnego;

4) podmioty administrujące;

5) prawne formy działania administracji;

6) struktura naczelnych i centralnych organów administracji państwowej;

7) prawa i obowiązki pracownika administracji;

8) zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracownika;

9) kompetencje administracji rządowej i samorządowej;

10) prawa, wolności i obowiązki człowieka i obywatela;

11) porządek i bezpieczeństwo publiczne;

12) publicznoprawna reglamentacja działalności gospodarczej;

13) zasady ogólne Kodeksu postępowania administracyjnego;

14) akty normatywne zewnętrzne i wewnętrzne;

15) decyzja administracyjna a postanowienie;

16) ugoda administracyjna;

17) tryb i zasady wydawania zaświadczeń;

18) postępowanie administracyjne specjalne (np. Ordynacja podatkowa);

19) postępowanie egzekucyjne w administracji;

20) sądowa kontrola postępowania administracyjnego;

21) umowy cywilno- i publicznoprawne;

22) struktura organizacyjna urzędu, przedsiębiorstwa;

23) zasady wykonywania prac kancelaryjnych;

24) prowadzenie zbioru dokumentów i zasady ich archiwizacji;

25) przyjmowanie, rozpatrywanie i załatwianie skarg i wniosków;

26) zasady gospodarowania mieniem publicznym;

27) zasady życia społecznego w środowisku lokalnym;

28) nadzór i kontrola nad działaniami administracji;

29) europejskie modele administracji publicznej;

30) zasady zarządzania jakością.

BLOK: PRACA BIUROWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) przedstawiać usytuowanie komórki organizacyjnej w strukturze jednostki organizacyjnej;

2) organizować stanowisko pracy administracyjno-biurowej zgodnie z wymaganiami ergonomii;

3) sporządzać zakres czynności i regulamin stanowiska pracy administracyjno-biurowej;

4) zarządzać czasem na stanowisku pracy administracyjno-biurowej;

5) użytkować urządzenia i sprzęt biurowy;

6) korzystać z komputerowych programów użytkowych;

7) projektować bazy danych, korzystać z dostępnych baz danych;

8) stosować typowe programy graficzne;

9) stosować obowiązujące procedury obiegu dokumentów biurowych;

10) gromadzić i przechowywać dokumenty zgodnie z procedurami obowiązującymi w jednostce organizacyjnej;

11) stosować metodę mnemotechniczną w pisaniu na komputerze;

12) stosować techniki sporządzania estetycznego maszynopisu;

13) redagować treść pism zgodnie z obowiązującymi wzorami;

14) prowadzić korespondencję w sprawach służbowych;

15) obsługiwać interesantów zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego;

16) organizować narady, zebrania, konferencje, sesje;

17) sporządzać dokumentację spotkań służbowych;

18) stosować zasady obiegu dokumentacji przyjęte w jednostce organizacyjnej;

19) korzystać z sieci informatycznych i poczty elektronicznej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) organizacja biura i stanowiska pracy biurowej;

2) elementy ergonomii;

3) charakterystyka i zasady działania urządzeń i sprzętu biurowego;

4) komputerowe programy użytkowe;

5) uruchamianie i wykorzystywanie grafiki komputerowej;

6) obieg i przechowywanie dokumentów;

7) pisanie metodą mnemotechniczną;

8) wzory pism służbowych;

9) organizacja spotkań służbowych;

10) obsługiwanie interesantów;

11) obieg informacji w jednostce organizacyjnej;

12) zasady korzystania z sieci informatycznych i poczty elektronicznej;

13) kształtowanie wizerunku jednostki organizacyjnej.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

2) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

3) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

4) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

8) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

9) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

10) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

11) prowadzić negocjacje;

12) formułować na piśmie i ustnie oraz czytać i słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym związanych z realizacją zadań zawodowych;

13) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

14) podejmować decyzje;

15) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, oprogramowania użytkowego i doradztwa specjalistycznego;

16) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

17) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

2) metody poszukiwania pracy;

3) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) prawo pracy i przepisy dotyczące działalności gospodarczej;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

8) elementy fizjologii i higieny pracy;

9) zasady i metody komunikowania się;

10) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych: czytania, pisania, rozumienia ze słuchu i mówienia;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

13) formy doskonalenia zawodowego;

14) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia

w %*

Prawny 20
Ekonomiczny 20
Administracyjny 25
Praca biurowa 15
Podstawy działalności zawodowej 5
Razem 85**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia prawa, ekonomii i administracji;

2) pracownia techniki biurowej;

3) pracownia komputerowa.

Pracownia prawa, ekonomii i administracji powinna być wyposażona w:

1) teksty aktów prawnych z komentarzami i orzecznictwem: Kodeksu postępowania administracyjnego, Kodeksu cywilnego, Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Kodeksu postępowania cywilnego, Kodeksu pracy;

2) wzory wyciągów z rejestrów i ewidencji prowadzonych przez właściwe organy;

3) wzory testamentów;

4) wzory aktów normatywnych i administracyjnych;

5) wzory umów;

6) wzory pism procesowych w sprawach cywilnych;

7) statuty związków zawodowych;

8) druki zamówień publicznych;

9) regulaminy wewnętrzne przedsiębiorstw;

10) wzory sprawozdania finansowego i statystycznego;

11) druki weksla i czeku;

12) teksty aktów prawnych regulujących ustrój i postępowanie przed sądami administracyjnymi;

13) statuty, instrukcje, regulaminy.

Pracownia techniki biurowej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) telefon z automatyczną sekretarką;

3) faks - 2 sztuki;

4) dyktafon;

5) kserokopiarkę i skaner;

6) testery, bindownice, niszczarki, laminatory, sprzęt audiowizualny, kamery wideo;

7) materiały pomocnicze: segregatory, skoroszyty, teczki, obwoluty i przybory biurowe;

8) dziennik podawczy;

9) instrukcje kancelaryjne;

10) typowe formularze;

11) wykazy akt i akta spraw.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki;

3) pakiet programów użytkowych;

4) programy specjalistyczne: finansowo-księgowe, kadrowo-płacowe, statystyczne.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk dla uczniów.

ZAŁĄCZNIK Nr  5 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK DROGOWNICTWA

SYMBOL CYFROWY 311[45]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki budowli, materiałoznawstwa, technologii budowlanej;

2) czytać i wykonywać rysunki techniczne elementów konstrukcji budowlanych, dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

3) projektować nieskomplikowane odcinki dróg;

4) projektować nieskomplikowane drogowe obiekty inżynierskie;

5) rozpoznawać typowe materiały do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz określać ich właściwości;

6) klasyfikować elementy dróg i nawierzchni drogowych;

7) kontrolować stan nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich, wykrywać usterki oraz ustalać zakres robót naprawczych;

8) opracowywać procesy technologiczne i harmonogramy robót drogowych i mostowych;

9) organizować i prowadzić roboty związane z budową, remontem, przebudową i utrzymaniem dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

10) stosować odpowiednie materiały do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

11) organizować, użytkować i likwidować stanowisko pracy w zakresie robót drogowych, w tym prowadzonych na drogowych obiektach inżynierskich;

12) organizować zaplecza budowy;

13) określać zasady organizacji robót drogowych i mostowych;

14) korzystać z komputerowego oprogramowania wspomagającego prowadzenie robót drogowych i mostowych;

15) stosować zasady prowadzenia ruchu drogowego oraz sygnalizację drogową i urządzenia zabezpieczenia ruchu drogowego w czasie trwania robót drogowych;

16) rozpoznawać rodzaje gruntów budowlanych;

17) dokonywać pomiarów sytuacyjno-wysokościowych, wytyczać i niwelować trasy komunikacyjne;

18) klasyfikować maszyny i urządzenia stosowane do robót ziemnych, budowlanych i drogowych, według ich budowy i przeznaczenia;

19) oceniać efektywność i celowość stosowania maszyn do robót drogowych i mostowych;

20) prowadzić ewidencję dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

21) opracowywać projekty planów finansowych budowy, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich;

22) stosować zasady inżynierii ruchu;

23) stosować przepisy prawa budowlanego;

24) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;

25) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

26) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

27) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

28) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

29) kierować zespołem pracowników;

30) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

31) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

32) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

33) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik drogownictwa powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie i nadzorowanie procesów budowlanych, ze szczególnym uwzględnieniem doboru materiałów, narzędzi i maszyn oraz parametrów technologicznych, zgodnie z dokumentacją;

2) dozorowanie pracy maszyn i urządzeń stosowanych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych oraz ocenianie ich stanu technicznego;

3) przeprowadzanie kontroli jakości wykonywanych robót;

4) ocenianie stanu technicznego dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

5) kwalifikowanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich do naprawy;

6) projektowanie nieskomplikowanych dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz sporządzanie ich dokumentacji konstrukcyjno-technologicznej;

7) projektowanie podstawowych procesów budowy, przebudowy i remontu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz sporządzanie ich dokumentacji technologicznej;

8) sporządzanie kosztorysów i dokumentacji technicznej wykonywanych prac;

9) prowadzenie dokumentacji planistycznej i ewidencyjnej dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

10) opracowywanie projektów planów finansowych budowy, utrzymania oraz ochrony dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

11) wykonywanie robót interwencyjnych oraz bieżącej konserwacji dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

12) przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników;

13) utrzymywanie zieleni przydrożnej;

14) organizowanie zaopatrzenia w materiały stosowane w robotach drogowych i mostowych, określanie ich cech technicznych i przydatności oraz warunków składowania i transportu na wyznaczone miejsce robót;

15) realizowanie zadań w zakresie inżynierii ruchu;

16) przeprowadzanie okresowych kontroli stanu technicznego dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz pomiarów parametrów charakteryzujących obciążenie ruchem drogowym;

17) prowadzenie racjonalnej gospodarki elementami odzyskanymi podczas robót drogowych i mostowych.

3. Zawód technik drogownictwa jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) nawierzchni lotniskowych;

2) autostrad;

3) administracji drogowej;

4) projektowania rozwoju sieci drogowej;

5) projektowania dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

6) utrzymywania dróg i drogowych obiektów inżynierskich w stanach kryzysowych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) wiedza budowlana;

2) drogi i drogowe obiekty inżynierskie;

3) zarządzanie drogami;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: WIEDZA BUDOWLANA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) czytać i wykonywać rysunki techniczne elementów konstrukcji budowlanych, dróg i drogowych obiektów inżynierskich zgodnie z normami stosowanymi w budownictwie;

2) wykonywać rysunki dróg i drogowych obiektów inżynierskich z wykorzystaniem oprogramowania wspomagającego projektowanie;

3) rozpoznawać rodzaje gruntów budowlanych;

4) charakteryzować podłoża pod budowę drogi lub drogowego obiektu inżynierskiego;

5) rozpoznawać, oceniać i właściwie użytkować materiały stosowane do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

6) projektować skład mieszanek mineralno-betonowych i mineralno-bitumicznych;

7) rozróżniać podstawowe narzędzia i sprzęt budowlany oraz opisywać zakres ich stosowania;

8) określać zasady pracy podstawowych elementów konstrukcji budowlanych;

9) obliczać wielkości obciążeń i sił wewnętrznych w podstawowych elementach konstrukcji budowlanych;

10) łączyć elementy konstrukcji budowlanych;

11) wykorzystywać typowe elementy konstrukcji budowlanych stalowych i żelbetowych;

12) wymiarować proste elementy żelbetowe;

13) stosować w pracach projektowych normy i poradniki budowlane;

14) posługiwać się przyrządami i instrumentami geodezyjnymi stosowanymi podczas budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

15) wykonywać podstawowe pomiary sytuacyjne i wysokościowe oraz wyrównywanie pomiarów;

16) projektować i przenosić w teren elementy geometryczne drogi;

17) sporządzać podstawowe dokumentacje geodezyjno-kartograficzne na potrzeby drogownictwa;

18) rozróżniać podstawowe elementy drogi i nawierzchni drogowych oraz technologie ich wykonania;

19) rozpoznawać i charakteryzować typowe elementy konstrukcji budynków i instalacji budowlanych;

20) stosować podstawowe technologie budowlane;

21) ustalać w terenie wymiary podstawy fundamentu i głębokość jego posadowienia;

22) oceniać prawidłowość zabezpieczenia skarp, nasypów i wykopów;

23) stosować przepisy prawa budowlanego i korzystać z norm stosowanych w budownictwie;

24) rozwiązywać proste problemy występujące podczas robót budowlanych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) normalizacja w rysunku technicznym;

2) rysunek techniczny budowlany;

3) podstawy projektowania dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

4) elementy dokumentacji technicznej;

5) działanie sił w gruntach;

6) materiały stosowane do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

7) narzędzia i sprzęt budowlany;

8) podstawy mechaniki budowli - rozkłady sił;

9) konstruowanie i zbrojenie elementów konstrukcji budowlanych;

10) materiały na konstrukcje budowlane;

11) wytrzymałość materiałów budowlanych;

12) mury oporowe, ramy, łuki, sklepienia, kratownice;

13) geodezyjne przyrządy i instrumenty stosowane podczas budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

14) dokumentacje geodezyjno-kartograficzne w drogownictwie;

15) budynki i ich rodzaje;

16) elementy budynków i instalacje budowlane;

17) prace pomiarowe w terenie;

18) bezpieczeństwo i higiena pracy podczas robót budowlanych;

19) ochrona środowiska, w tym ochrona przed rozprzestrzenianiem się hałasu i wibracji.

BLOK: DROGI I DROGOWE OBIEKTY INŻYNIERSKIE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) opracowywać projekty organizacji, użytkowania i likwidowania terenu budowy do robót drogowych i mostowych, zgodnie z wymaganiami technologicznymi;

2) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu transportu kołowego;

3) rozpoznawać rodzaje i typy dróg kołowych oraz charakteryzować ich nawierzchnie;

4) czytać dokumentację techniczną dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

5) określać rodzaje i funkcje elementów sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej i grzewczej zlokalizowanych w pasie drogowym;

6) rozpoznawać i wyjaśniać rolę elementów składowych dróg kołowych;

7) określać przeznaczenie elementów drogi kołowej;

8) projektować elementy układu geometrycznego drogi kołowej;

9) projektować krótkie odcinki dróg kołowych i ich odwodnienie;

10) dobierać i charakteryzować urządzenia odwadniające;

11) projektować drogowe obiekty inżynierskie i obliczać wielkości robót ziemnych;

12) rozróżniać i dobierać materiały stosowane w robotach drogowych i mostowych, określać ich cechy techniczne i przydatność oraz składować je i transportować na wyznaczone miejsce robót;

13) dobierać właściwe elementy nawierzchni do danego typu drogi;

14) określać zasady wykonywania i utrzymywania przejazdów kołowych przez tory kolejowe;

15) oceniać stan nawierzchni drogi;

16) określać zakres i rodzaj robót naprawczych;

17) opracowywać procesy technologiczne robót naprawczych;

18) organizować pracę przy utrzymaniu dróg i drogowych obiektów inżynierskich w okresie zimowym;

19) pielęgnować nawierzchnie w zależności od pory roku;

20) opracowywać procesy technologiczne budowy dróg kołowych i drogowych obiektów inżynierskich;

21) korzystać z norm stosowanych w budownictwie i instrukcji wykonania robót drogowych i mostowych;

22) wykonywać roboty drogowe i mostowe zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisami ochrony przeciwpożarowej, z zachowaniem dbałości o stan środowiska;

23) zamawiać i rozliczać materiały do prowadzenia robót drogowych i mostowych;

24) przygotowywać mieszanki mineralno-betonowe i mineralno-bitumiczne według receptur;

25) transportować, układać i zagęszczać mieszanki mineralno-betonowe i mineralno-bitumiczne;

26) wykonywać przedmiary, pomiary inwentaryzacyjne oraz obmiary robót drogowych i mostowych;

27) wykonywać zabezpieczenia antykorozyjne konstrukcji stalowych;

28) montować i demontować elementy konstrukcji pomocniczych;

29) wykonywać deskowania elementów dróg i mostów;

30) wykonywać montaż elementów stalowych;

31) klasyfikować maszyny i urządzenia stosowane do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

32) interpretować zasady działania maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych oraz posługiwać się instrukcjami ich użytkowania i obsługi;

33) stosować właściwe narzędzia, sprzęt, urządzenia i maszyny do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

34) sprawdzać stan techniczny maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych przed rozpoczęciem pracy;

35) wykorzystywać dokumentację eksploatacyjną maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

36) instalować, przygotowywać do pracy i przeprowadzać rozruch nowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

37) przeciwdziałać zużyciu elementów maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

38) rozpoznawać zagrożenia występujące podczas robót drogowych i mostowych, określać ich przyczyny i metody zapobiegania;

39) sporządzać i weryfikować kosztorysy robót drogowych i mostowych;

40) kontrolować jakość wykonywanych robót drogowych i mostowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) drogi i drogowe obiekty inżynierskie;

2) organizacja robót przy budowie, przebudowie i remoncie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

3) teren budowy;

4) podstawowe pojęcia z zakresu transportu drogowego;

5) rodzaje, typy i elementy dróg kołowych;

6) elementy drogi kolejowej;

7) dokumentacje techniczne dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

8) podstawy projektowania elementów dróg kołowych i drogowych obiektów inżynierskich;

9) grunty budowlane i roboty ziemne;

10) utrzymanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

11) ocena stanu nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

12) materiały stosowane do robót drogowych i mostowych;

13) transport i składowanie materiałów i prefabrykatów;

14) sporządzanie mieszanek mineralno-betonowych i mineralno-bitumicznych;

15) układanie nawierzchni betonowych i bitumicznych;

16) przedmiar i obmiar robót drogowych i mostowych;

17) prefabrykowane konstrukcje betonowe i żelbetowe;

18) pomocnicze roboty drogowe i mostowe;

19) konstrukcje budowlane drogowe i mostowe;

20) montaż i demontaż konstrukcji pomocniczych.

BLOK: ZARZĄDZANIE DROGAMI

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) organizować pracę przy utrzymaniu dróg i drogowych obiektów inżynierskich w zależności od pory roku;

2) określać zasady wykonywania i utrzymywania przejazdów kołowych przez tory kolejowe;

3) badać stan techniczny nawierzchni dróg kołowych i drogowych obiektów inżynierskich;

4) określać zakres i rodzaj robót naprawczych;

5) opisywać procesy technologiczne robót naprawczych;

6) określać zakres robót konserwacyjnych;

7) prowadzić ewidencję dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

8) oceniać jakość wykonanych robót drogowych i mostowych;

9) dokonywać odbioru robót drogowych i mostowych;

10) przygotowywać dokumentację dotyczącą wykonania robót drogowych i mostowych;

11) opracowywać plany rozwoju ciągu dróg;

12) opracowywać projekty planów finansowych budowy, utrzymania i ochrony dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

13) koordynować roboty w pasie drogowym;

14) zabezpieczać ruch drogowy w czasie trwania robót;

15) wprowadzać ograniczenia ruchu drogowego oraz zamykać drogi i drogowe obiekty inżynierskie;

16) prowadzić pomiary parametrów charakteryzujących obciążenie ruchem drogowym;

17) stosować przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego;

18) posługiwać się wybranym językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonawstwa robót drogowych i mostowych, w tym przygotowywać dokumentacje konstrukcyjne i technologiczne.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) przepisy prawa dotyczące dróg publicznych;

2) administrowanie drogami publicznymi;

3) budowa, utrzymanie i ochrona dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

4) badania stanu technicznego nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

5) roboty naprawcze i konserwacyjne prowadzone na drogach i drogowych obiektach inżynierskich;

6) kontrola jakości wykonanych robót drogowych i mostowych;

7) ewidencja dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

8) plany rozwoju ciągu dróg;

9) finansowanie budowy, remontów, przebudowy i utrzymania dróg;

10) przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego;

11) zadania inżynierii ruchu drogowego;

12) utrzymywanie urządzeń zabezpieczających ruch drogowy i infrastruktury oznakowania drogowego;

13) język obcy, z uwzględnieniem terminologii właściwej dla zawodu, w szczególności stosowanej w wykonawstwie, projektowaniu i dokumentacjach technicznych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

8) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

9) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

10) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

11) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

13) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

14) prowadzić negocjacje;

15) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

16) podejmować decyzje;

17) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

18) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo o swobodzie działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy socjologii i psychologii pracy;

19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

20) formy doskonalenia zawodowego;

21) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
podbudowa programowa: podbudowa programowa: podbudowa programowa:
gimnazjum zasadnicza szkoła zawodowa liceum ogólnokształcące, liceum profilowane,
zawód: mechanik maszyn i urządzeń drogowych technikum, uzupełniające liceum ogólnokształcące, technikum uzupełniające
Wiedza budowlana 22 25 22
Drogi i drogowe obiekty inżynierskie 48 40 48
Zarządzanie drogami 16 20 16
Podstawy działalności zawodowej 4 5 4
Razem 90** 90** 90**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku i kosztorysowania;

2) pracownia budowlana;

3) pracownia miernicza;

4) pracownia drogowo-mostowa;

5) pracownia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

6) laboratorium techniki drogowej i mostowej.

Pracownia rysunku i kosztorysowania powinna być wyposażona w:

1) stanowiska do rysunku technicznego z kompletem przyborów rysunkowych (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) modele i plansze figur płaskich i brył;

3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

4) komplety norm dotyczących sporządzania rysunków technicznych budowlanych;

5) Katalogi Nakładów Rzeczowych i Scalonych Nakładów Rzeczowych w zakresie robót drogowych i mostowych (jeden katalog dla jednego ucznia);

6) projekty typowych dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

7) zestawy map w skalach umożliwiających projektowanie dróg;

8) stanowiska komputerowe połączone w sieć z dostępem do Internetu i drukarki (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

9) oprogramowanie wspomagające projektowanie i kosztorysowanie.

Pracownia budowlana powinna być wyposażona w:

1) modele konstrukcji budowlanych i ich elementów;

2) modele rusztowań i deskowań;

3) próbki materiałów budowlanych;

4) modele elementów konstrukcji żelbetowych, słupów, belek, płyt;

5) filmy i plansze przedstawiające konstrukcje budynków i ich elementów, tereny budowy wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy i wykonawstwo podstawowych robót budowlanych;

6) przykładowe dokumentacje budowlane.

Pracownia miernicza powinna być wyposażona w:

1) podstawowe przyrządy pomiarowe i instrumenty geodezyjne w liczbie umożliwiającej prowadzenie ćwiczeń w grupach trzyosobowych;

2) przyrządy do kartowania oraz obliczania powierzchni;

3) mapy warstwicowe, sytuacyjne i schematyczne oraz profile dróg;

4) dzienniki pomiarowe;

5) przykładowe dokumentacje pomiarowe;

6) filmy i plansze przedstawiające budowę przyrządów geodezyjnych, sposoby i metody pomiarów, zasady wytyczania tras komunikacyjnych oraz osi mostów.

Pracownia drogowo-mostowa powinna być wyposażona w:

1) próbki podstawowych materiałów do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

2) modele konstrukcji dróg, chodników, ulic;

3) modele nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

4) modele obiektów mostowych i ich elementów;

5) modele dróg kolejowych;

6) plansze i filmy instruktażowe prezentujące wykonawstwo robót drogowych i mostowych;

7) podstawowy sprzęt ochrony indywidualnej;

8) komplety dokumentacji projektowych i wykonawczych robót oraz świadectw dopuszczenia materiałów do stosowania w budowie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

9) zbiór norm stosowanych w drogownictwie;

10) oprogramowanie wspomagające zarządzanie utrzymaniem dróg i drogowych obiektów inżynierskich.

Pracownia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych powinna być wyposażona w:

1) modele, plansze, filmy prezentujące rodzaje maszyn ziemnych, budowlanych i drogowych;

2) modele podstawowych części maszyn;

3) filmy instruktażowe prezentujące wykonawstwo robót;

4) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych do robót drogowych i mostowych;

5) przykłady dokumentacji techniczno-ruchowych (DTR) niezbędnych przy eksploatacji maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych;

6) układy symulacyjne prezentujące zasady pracy, obsługi i eksploatacji maszyn i urządzeń.

Laboratorium techniki drogowej i mostowej powinno być wyposażone w:

1) przyrządy i aparaty do badania gruntów;

2) przyrządy i aparaty do badania materiałów budowlanych, w tym do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

3) przyrządy i aparaty do badania betonów i elementów betonowych;

4) przyrządy i aparaty do badania bitumów i mas mineralno-bitumicznych;

5) przyrządy i aparaty do badania cech eksploatacyjnych nawierzchni drogowych;

6) próbki materiałów do wykonywania ćwiczeń.

Liczba przyrządów i aparatów powinna umożliwiać wykonywanie badań w grupach 3-4-osobowych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk dla uczniów.

ZAŁĄCZNIK Nr  6 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK EKONOMISTA

SYMBOL CYFROWY 341[02]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii, rachunkowości, prawa, statystyki i sprawozdawczości;

2) stosować podstawowe zasady zarządzania zasobami rzeczowymi, finansowymi i ludzkimi;

3) stosować różne formy marketingu;

4) organizować pracę własną i zespołu;

5) obliczać i interpretować miary statystyczne wykorzystywane w pracach analitycznych i planistycznych;

6) posługiwać się rachunkiem procentowym, odsetkowym i dyskontowym;

7) redagować pisma, sporządzać protokoły, sprawozdania i notatki służbowe;

8) obsługiwać typowe urządzenia biurowe;

9) opracowywać, interpretować i prezentować materiał statystyczny;

10) korzystać z opracowań statystycznych;

11) stosować zasady rachunkowości w sporządzaniu i kontroli dokumentów księgowych;

12) prowadzić ewidencję księgową;

13) interpretować zapisy księgowe;

14) stosować formy i techniki zaopatrzenia i zbytu w różnych typach jednostek organizacyjnych;

15) prowadzić sprawy wynikające ze współpracy przedsiębiorców z instytucjami finansowymi, organami administracji publicznej oraz podmiotami krajowymi i zagranicznymi;

16) prowadzić korespondencję w sprawach osobowych, finansowych i handlowych z kontrahentami, instytucjami finansowymi oraz organami administracji publicznej;

17) sporządzać plany działań małego przedsiębiorcy;

18) obliczać wynagrodzenia, wydajność pracy, amortyzację, ubytki, ceny i marże oraz średnie zapasy;

19) dokonywać analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa, obliczać i interpretować podstawowe wskaźniki zadłużenia, płynności finansowej, rotacji, kosztów, rentowności, zużycia materiałów i narzędzi, struktury majątku i kapitału, zatrudnienia oraz zapasów i sprzedaży;

20) posługiwać się klasyfikacją działalności gospodarczej oraz wyrobów i usług;

21) organizować proces spedycji i magazynowania towarów;

22) prowadzić ewidencję zjawisk i procesów gospodarczych stosownie do regulacji prawnych;

23) sporządzać zestawienie obrotów i sald oraz sprawozdanie finansowe;

24) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;

25) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

26) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

27) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

28) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

29) kierować zespołem pracowników;

30) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

31) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

32) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

33) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik ekonomista powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie działalności gospodarczej;

2) organizowanie procesów pracy;

3) prowadzenie działań marketingowych;

4) ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych;

5) sporządzanie sprawozdań i analiz;

6) wykonywanie prac biurowych.

3. Zawód technik ekonomista jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) bankowości;

2) ubezpieczeń;

3) obrotu i zarządzania nieruchomościami;

4) podatków;

5) finansów i rachunkowości małego przedsiębiorstwa.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) przedsiębiorstwo;

2) finanse i rachunkowość;

3) informacja w przedsiębiorstwie;

4) ekonomiczno-prawny;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PRZEDSIĘBIORSTWO

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się pojęciami z zakresu funkcjonowania przedsiębiorstwa;

2) rozróżniać formy prawne jednostek organizacyjnych;

3) określać obszary i zasady funkcjonowania przedsiębiorstw;

4) rozróżniać zadania organów przedsiębiorstwa oraz zadania komórek organizacyjnych;

5) stosować techniki zaopatrzenia i zbytu, krajowego i zagranicznego obrotu towarowego oraz techniki świadczenia usług;

6) organizować i oceniać pracę własną i zespołu;

7) stosować zasady racjonalnej organizacji pracy i zasady zarządzania w typowych sytuacjach;

8) stosować zasady prowadzenia negocjacji biznesowych w typowych sytuacjach;

9) obliczać i szacować wyniki, ze szczególnym uwzględnieniem odsetek i dyskonta;

10) inwentaryzować powierzony majątek;

11) kalkulować ceny na różnych szczeblach obrotu towarowego;

12) obliczać i interpretować wskaźniki zapasów, zatrudnienia, kosztów, majątku i kapitału;

13) stosować kursy walutowe;

14) kształtować właściwy poziom zapasów;

15) organizować działalność produkcyjną, usługową i handlową, opracowywać biznesplan;

16) prowadzić typową dokumentację związaną z produkcją, usługami i obrotem towarowym;

17) stosować zasady gospodarowania majątkiem;

18) rozliczać się z tytułu podatków, opłat i ubezpieczeń społecznych;

19) określać korzyści wynikające ze stosowania postępu technicznego;

20) analizować efekty typowych zdarzeń gospodarczych;

21) stosować zasady analizy ekonomicznej;

22) porównywać korzyści wynikające z różnych form pozyskiwania kapitału;

23) ustalać wysokość wyniku finansowego;

24) określać rodzaje i zakres kontroli przedsiębiorstwa;

25) analizować motywy zachowań konsumentów;

26) dokonywać klasyfikacji wyrobów i usług, zgodnie z obowiązującymi zasadami;

27) określać czynniki wpływające na jakość wyrobów gotowych, usług i towarów;

28) korzystać z informacji o produktach zamieszczonych w prospektach, ulotkach, poradnikach i innych źródłach;

29) udzielać porad dotyczących sprzedawanych produktów;

30) oferować produkty komplementarne i substytucyjne;

31) rozpoznawać podstawowe właściwości wybranych artykułów żywnościowych i nieżywnościowych;

32) rozpoznawać metody konserwacji produktów;

33) przestrzegać warunków racjonalnego przechowywania i transportu towarów;

34) korzystać z klasyfikacji Głównego Urzędu Statystycznego, w szczególności z Systematycznego Wykazu Wyrobów, Klasyfikacji Wyrobów i Usług, Polskiej Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego;

35) prowadzić typowe zapisy w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu funkcjonowania przedsiębiorstw;

2) formy prawne jednostek organizacyjnych;

3) struktura organizacyjna i zadania organów jednostki gospodarczej;

4) ekonomika procesów wytwórczo-usługowych;

5) współpraca przedsiębiorstwa z otoczeniem społeczno-ekonomicznym;

6) zasady zarządzania, racjonalnej organizacji pracy i prowadzenia negocjacji;

7) ekonomika gospodarowania środkami trwałymi;

8) ekonomika majątku obrotowego;

9) ekonomika gospodarowania zasobami ludzkimi;

10) dokumentacja związana z produkcją, usługami i obrotem towarowym;

11) analiza ekonomiczno-finansowa w przedsiębiorstwie;

12) elementy technologii i towaroznawstwa;

13) wybrane zagadnienia z technologii i towaroznawstwa artykułów żywnościowych i nieżywnościowych;

14) Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług.

BLOK: FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu finansów i rachunkowości;

2) rozróżniać pojęcia: gospodarka finansowa, polityka finansowa, system finansowy;

3) rozróżniać i charakteryzować poszczególne elementy majątku przedsiębiorstwa;

4) obliczać opłacalność korzystania z różnych źródeł finansowania;

5) dokonywać klasyfikacji kosztów;

6) wyjaśniać rolę i funkcje budżetu państwa;

7) klasyfikować i rozróżniać dochody budżetowe;

8) klasyfikować wydatki budżetowe;

9) klasyfikować podatki;

10) klasyfikować dochody jednostek samorządu terytorialnego;

11) rozróżniać filary systemu emerytalnego;

12) rozróżniać rodzaje operacji bankowych;

13) rozróżniać instrumenty oddziaływania Narodowego Banku Polskiego na działalność innych banków;

14) klasyfikować i rozróżniać papiery wartościowe;

15) określać funkcje i zasady funkcjonowania Giełdy Papierów Wartościowych;

16) składać zlecenia kupna-sprzedaży papierów wartościowych w biurze maklerskim;

17) charakteryzować zadania instytucji związanych z Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie;

18) korzystać z ceduły giełdowej;

19) stosować formy rozliczeń gotówkowych i bezgotówkowych;

20) korzystać z kart płatniczych;

21) sporządzać wnioski kredytowe;

22) korzystać z informacji o produktach bankowych niezbędnych do wyboru najkorzystniejszych usług bankowych;

23) rozróżniać elementy rachunkowości i ich powiązania;

24) korzystać z przepisów ustawy o rachunkowości, przepisów podatkowych, celnych i innych;

25) obliczać i szacować wyniki;

26) projektować zakładowy plan kont;

27) projektować obieg dowodów księgowych;

28) sporządzać, kontrolować i dekretować dowody związane z działalnością przedsiębiorstwa;

29) przechowywać dowody księgowe;

30) ewidencjonować i interpretować operacje gospodarcze dotyczące działalności przedsiębiorstwa, na podstawie dowodów księgowych oraz zakładowego planu kont;

31) prowadzić ewidencję analityczną właściwą dla poszczególnych składników majątku i kapitałów;

32) analizować i interpretować zapisy księgowe;

33) obliczać zużycie składników majątku trwałego;

34) ustalać i rozliczać odchylenia;

35) wyceniać składniki majątku;

36) identyfikować kategorie kosztów oraz kategorie wynikowe;

37) wybierać właściwy wariant budowy rachunku kosztów;

38) rozliczać koszty i przychody w czasie;

39) przeprowadzać kalkulację kosztów;

40) przeprowadzać i rozliczać inwentaryzację;

41) ustalać wynik finansowy przedsiębiorstwa z zastosowaniem różnych wariantów oraz dokonywać ewidencji jego podziału;

42) sporządzać i analizować sprawozdanie finansowe;

43) oceniać kondycję finansową przedsiębiorstwa, wykorzystywać wyniki oceny w procesach decyzyjnych;

44) stosować komputerowe programy finansowo-księgowe;

45) projektować strukturę organizacyjną komórek rachunkowości, określać zakres czynności na poszczególne stanowiska;

46) posługiwać się podstawowymi narzędziami rachunkowości zarządczej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) istota, funkcje i znaczenie rachunkowości;

2) ogólne zagadnienia dotyczące finansów;

3) finanse przedsiębiorstw;

4) gospodarka budżetowa państwa;

5) system finansowy ubezpieczeń;

6) system pieniężno-kredytowy;

7) bilans, operacje gospodarcze;

8) dokumentacja księgowa;

9) konta bilansowe i wynikowe;

10) kierunki uszczegółowienia ewidencji;

11) techniczne formy księgowości;

12) organizacja rachunkowości w jednostce gospodarczej;

13) środki pieniężne, krótkoterminowe papiery wartościowe;

14) rozrachunki i roszczenia;

15) obrót materiałowy;

16) majątek trwały;

17) inwentaryzacja;

18) ewidencja i rozliczanie kosztów działalności;

19) kalkulacja kosztów działalności;

20) sprzedaż produktów pracy;

21) obrót towarowy;

22) pozostałe przychody i koszty operacyjne;

23) przychody i koszty finansowe;

24) wyniki nadzwyczajne;

25) sprawozdanie finansowe, weryfikacja sprawozdania.

BLOK: INFORMACJA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu informatyki, technik biurowych i statystyki;

2) korzystać z literatury i innych źródeł informacji, w tym informacji statystycznej;

3) wykorzystywać środki techniczne i materiały w pracy biurowej;

4) wykonywać typowe czynności kancelaryjne;

5) redagować treści pism w sprawach osobowych, finansowych i handlowych oraz w sprawach związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa;

6) redagować treści pism w języku obcym;

7) przygotowywać i prowadzić proste badania statystyczne;

8) opracowywać i prezentować zebrany materiał statystyczny;

9) posługiwać się typowymi miarami statystycznymi stosowanymi w analizie ekonomicznej;

10) obliczać i interpretować dominantę, medianę, miary rozproszenia, indeksy agregatowe, współczynniki korelacji;

11) szacować wyniki obliczeń;

12) korzystać z arkusza kalkulacyjnego i bazy danych przy rozwiązywaniu problemów ekonomicznych;

13) wykorzystywać programy kadrowo-płacowe, magazynowo-zaopatrzeniowe, komputerową księgę przychodów i rozchodów;

14) obsługiwać systemy ekonomiczno-finansowe, w tym system finansowo-księgowy;

15) kształtować pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) środki techniczne i materiały pomocnicze;

2) przepływ informacji w przedsiębiorstwie;

3) zasady redagowania treści pism;

4) korespondencja w sprawach osobowych, finansowych i handlowych;

5) badania statystyczne;

6) analiza statystyczna;

7) użytkowe programy komputerowe;

8) rozwiązywanie problemów ekonomicznych z wykorzystaniem komputera;

9) zasady kształtowania stosunków międzyludzkich w pracy.

BLOK: EKONOMICZNO-PRAWNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować cele gospodarowania;

2) wyjaśniać znaczenie i określać hierarchię potrzeb człowieka;

3) stosować zasady racjonalnego gospodarowania;

4) posługiwać się podstawowymi kategoriami ekonomicznymi;

5) charakteryzować zasady działania mechanizmu rynkowego;

6) określać podstawy podejmowania decyzji przez konsumentów i producentów;

7) charakteryzować skutki nierównomiernego rozwoju gospodarki;

8) charakteryzować politykę gospodarczą państwa;

9) charakteryzować politykę monetarną banku centralnego;

10) określać wpływ integracji i globalizacji na rozwój polskiej gospodarki;

11) określać istotę i rodzaje wykładni prawa;

12) korzystać z różnych źródeł prawa, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów prawa pracy;

13) stosować zasady zarządzania jakością.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) potrzeby i cele gospodarowania;

2) zasady racjonalnego gospodarowania;

3) mechanizm rynkowy;

4) podstawy podejmowania decyzji ekonomicznych przez konsumentów i producentów;

5) rynek zasobów;

6) rola państwa w gospodarce rynkowej;

7) polityka fiskalna i monetarna;

8) integracja i globalizacja gospodarki;

9) podstawowe pojęcia prawne;

10) istota i rodzaje wykładni prawa;

11) prawo cywilne, handlowe, finansowe, prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, prawo rodzinne i opiekuńcze;

12) zasady zarządzania jakością.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

2) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) przeprowadzać rozmowę kwalifikacyjną z kandydatami do pracy;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

8) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

11) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

12) prowadzić negocjacje;

13) formułować na piśmie i ustnie oraz czytać i słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym związanych z realizacją zadań zawodowych;

14) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

15) podejmować decyzje;

16) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

17) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, oprogramowania użytkowego i doradztwa specjalistycznego;

18) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) metody poszukiwania pracy;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

9) elementy fizjologii i higieny pracy;

10) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

11) zasady i metody komunikowania się;

12) elementy socjologii i psychologii pracy;

13) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych: czytania, pisania, rozumienia ze słuchu i mówienia;

14) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

15) formy doskonalenia zawodowego;

16) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia

w %*

Przedsiębiorstwo 25
Finanse i rachunkowość 25
Informacja w przedsiębiorstwie 15
Ekonomiczno-prawny 15
Podstawy działalności zawodowej 5
Razem 85**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia komputerowa;

2) pracownia techniki biurowej;

3) pracownia rachunkowości;

4) pracownia ekonomiki.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) drukarki;

3) pakiet programów użytkowych;

4) programy specjalistyczne: finansowo-księgowe, kadrowo-płacowe.

Pracownia techniki biurowej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) pakiet programów biurowych;

3) telefon z automatyczną sekretarką;

4) dwa faksy;

5) dyktafon;

6) kserokopiarkę;

7) materiały pomocnicze: segregatory, skoroszyty, teczki, obwoluty i przybory biurowe;

8) dziennik podawczy;

9) typowe formularze;

10) instrukcje kancelaryjne;

11) wykazy akt i akta spraw.

Pracownia rachunkowości powinna być wyposażona w:

1) podręczniki i słowniki ekonomiczne;

2) przepisy dotyczące rachunkowości i przepisy podatkowe;

3) plan kont;

4) formularze podstawowych urządzeń ewidencyjnych;

5) formularze do przygotowania sprawozdania finansowego;

6) zestaw dowodów księgowych;

7) zestaw rejestrów zakupu i sprzedaży w systemie podatku od towarów i usług;

8) zestaw dokumentów związanych z inwentaryzacją;

9) sprawozdania finansowe.

Pracownia ekonomiki powinna być wyposażona w:

1) podręczniki, słowniki i encyklopedie ekonomiczne;

2) przepisy prawne;

3) taryfy celne;

4) tabele stawek podatku dochodowego, akcyzowego, od towarów i usług;

5) tabele kursów walut;

6) regulaminy wewnętrzne przedsiębiorstw.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

ZAŁĄCZNIK Nr  7 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY FIZYCZNEJ OSÓB I MIENIA

SYMBOL CYFROWY 515[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) stosować wiedzę z zakresu przepisów dotyczących ochrony osób i mienia;

2) organizować i realizować ochronę fizyczną osób i mienia;

3) prowadzić działalność w zakresie zapobiegania, rozpoznawania i wykrywania zagrożeń;

4) analizować stan zagrożeń chronionych obszarów, obiektów i urządzeń;

5) kierować zespołami pracowników ochrony fizycznej i samodzielnie podejmować decyzje;

6) prowadzić dokumentację wewnętrznych służb ochrony, uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych;

7) sporządzać plany ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie;

8) organizować współpracę specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami samorządowymi;

9) przestrzegać przepisów dotyczących wymagań kwalifikacyjnych pracowników ochrony;

10) stosować obowiązujący tryb działania pracowników ochrony wobec osób znajdujących się w granicach chronionych obiektów i obszarów oraz przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia poza granicami chronionych obiektów i obszarów;

11) stosować środki przymusu bezpośredniego oraz techniki samoobrony i interwencji;

12) posługiwać się bronią palną;

13) stosować metody i środki zabezpieczenia technicznego osób i mienia;

14) zabezpieczać miejsca zdarzenia (przestępstwa i wykroczenia);

15) organizować i nadzorować wykonywanie usług w zakresie ochrony osób i mienia;

16) stosować zasady uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji;

17) nadzorować i kontrolować podległych pracowników ochrony;

18) sporządzać harmonogramy prac, szacować ich czasochłonność oraz analizować koszty;

19) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;

20) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

21) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

24) kierować zespołem pracowników;

25) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

26) udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia;

27) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

28) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej ochranianych osób;

2) zapewnienie bezpieczeństwa obszarom, obiektom i urządzeniom podlegającym ochronie;

3) organizowanie i prowadzenie ochrony obszarów, obiektów i urządzeń;

4) analizowanie występujących zagrożeń chronionych osób i mienia;

5) zapobieganie powstaniu szkody wynikającej z popełnianych przestępstw i wykroczeń na terenie chronionym;

6) prowadzenie kontroli przestrzegania przepisów dotyczących ochrony osób i mienia;

7) ujmowanie osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia w celu niezwłocznego przekazania ich jednostce Policji;

8) obsługiwanie urządzeń i systemów sygnalizujących stan zagrożenia chronionych osób i mienia oraz mechanicznych urządzeń zabezpieczających;

9) zabezpieczanie techniczne budynków, pomieszczeń i pojazdów przeznaczonych do przechowywania lub transportu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych;

10) obsługiwanie urządzeń i środków łączności;

11) organizowanie i prowadzenie szkoleń z zakresu ochrony osób i mienia;

12) współpraca z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obroną cywilną i strażami miejskimi.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) ogólnozawodowy;

2) podstawy prawa;

3) ochrona osób i mienia;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: OGÓLNOZAWODOWY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu ochrony osób i mienia;

2) określać sposób prowadzenia ewidencji obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie;

3) sporządzać plan ochrony jednostki organizacyjnej;

4) określać strukturę organizacyjną i zakres działania wewnętrznych służb ochrony oraz ich uzbrojenie, wyposażenie i umundurowanie;

5) organizować i nadzorować wykonywanie usług w zakresie ochrony osób i mienia;

6) prowadzić dokumentację ochronną;

7) zatrudniać i szkolić podległych pracowników ochrony;

8) kontrolować kwalifikacje pracowników ochrony;

9) kontrolować uprawnienia pracowników ochrony do użycia środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej;

10) stosować przepisy prawa dotyczące odpowiedzialności karnej pracownika ochrony;

11) współpracować z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami samorządowymi;

12) określać rolę procesów poznawczych w rozwoju człowieka;

13) określać składniki osobowości i czynniki kształtujące osobowość;

14) stosować psychologiczne metody obserwacji i nawiązywania kontaktów z ludźmi;

15) rozwiązywać konflikty;

16) analizować procesy społeczne;

17) oceniać rozwój, dynamikę oraz strukturę przestępczości;

18) analizować zjawiska społeczne o charakterze kryminogennym;

19) stosować profilaktykę kryminologiczną i kryminalistyczną;

20) korzystać ze źródeł informacji o działalności przestępczej;

21) stosować metody i środki zabezpieczenia miejsca zdarzenia (przestępstwa i wykroczenia);

22) analizować rolę państwa i samorządu terytorialnego w działaniach na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego;

23) chronić informacje niejawne;

24) określać motywy działań terrorystycznych;

25) szanować godność innych osób.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu ochrony osób i mienia;

2) obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochronie;

3) zasady sporządzania planu ochrony jednostki organizacyjnej i tryb jego uzgadniania;

4) wewnętrzne służby ochrony - zasady i tryb tworzenia, struktura organizacyjna, zakres działania, uzbrojenie, wyposażenie i umundurowanie;

5) zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia;

6) dokumentacja ochrony;

7) kwalifikacje pracowników ochrony;

8) uprawnienia pracowników ochrony osób i mienia w zakresie użycia środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej;

9) odpowiedzialność karna pracownika ochrony;

10) zakres i tryb sprawowania przez Policję nadzoru nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi;

11) współpraca pracowników ochrony z jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami samorządowymi;

12) wybrane zagadnienia z psychologii i socjologii;

13) wybrane zagadnienia z kryminologii;

14) wybrane zagadnienia z kryminalistyki;

15) organizacja administracji publicznej i jej rola w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego;

16) ochrona informacji niejawnych;

17) pojęcie terroryzmu oraz cele i metody działań terrorystycznych;

18) motywy i formy działań terrorystycznych;

19) etyka.

BLOK: PODSTAWY PRAWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia prawne;

2) charakteryzować system prawny w Rzeczypospolitej Polskiej;

3) określać rodzaje norm prawnych oraz zasady ich obowiązywania;

4) odróżniać podstawowe rodzaje stosunków prawnych;

5) określać rodzaje i istotę wykładni prawa;

6) charakteryzować poszczególne rodzaje aktów normatywnych;

7) zawierać umowy cywilnoprawne, w szczególności umowę o dzieło i umowę-zlecenie;

8) wykazywać się znajomością przepisów prawa karnego;

9) rozpoznawać okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną;

10) odróżniać wykroczenia od przestępstw;

11) rozróżniać źródła prawa administracyjnego;

12) prowadzić rozliczenia finansowe;

13) stosować przepisy prawa dotyczące ochrony wartości pieniężnych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu prawa;

2) system prawny w Rzeczypospolitej Polskiej;

3) wybrane zagadnienia z zakresu prawa cywilnego;

4) wybrane zagadnienia z zakresu prawa karnego materialnego, w tym prawa wykroczeń;

5) wybrane zagadnienia z zakresu prawa karnego procesowego;

6) wybrane zagadnienia z zakresu prawa handlowego;

7) wybrane zagadnienia z zakresu prawa administracyjnego;

8) rozliczenia finansowe dotyczące prowadzonej działalności;

9) ochrona wartości pieniężnych.

BLOK: OCHRONA OSÓB I MIENIA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią zawodową;

2) organizować i realizować ochronę fizyczną i zabezpieczenie techniczne osób i mienia;

3) dokonywać analizy zaistniałych i potencjalnych zagrożeń;

4) określać wyposażenie pracowników ochrony w środki przymusu bezpośredniego i uzbrojenie;

5) opracowywać plany ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie;

6) opracowywać założenia taktyczne i techniczne przeciwdziałania atakom;

7) organizować grupy ochronne;

8) zabezpieczać miejsce zdarzenia (przestępstwa i wykroczenia) i podejmować pierwsze czynności po zaistnieniu czynu przestępczego;

9) stosować chwyty w zakresie samoobrony;

10) stosować techniki interwencyjne;

11) organizować nadzór i kontrolę nad wykonywaniem zadań przez pracowników ochrony;

12) organizować i brać udział w konwojowaniu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych;

13) prowadzić dokumentację związaną z konwojem;

14) opracowywać instrukcje kontroli ruchu osobowego oraz materiałowego w chronionym obiekcie lub na chronionym obszarze;

15) dokonywać oceny rodzajów, metod oraz przyczyn dokonywania zagarnięcia mienia;

16) dokonywać oceny zadań pracowników ochrony w zakresie wykrywania zagarnięcia mienia;

17) wykorzystywać techniczne środki zabezpieczania obiektów;

18) określać zasady współpracy z Policją oraz jednostkami ochrony przeciwpożarowej i obrony cywilnej w zakresie ochrony obszarów, obiektów i urządzeń oraz sposoby zapobiegania przestępczości;

19) określać zadania pracowników ochrony w związku z zagrożeniem zamachami przestępczymi i terrorystycznymi;

20) prowadzić szkolenia pracowników ochrony;

21) organizować i realizować szkolenie strzeleckie oraz używać broni palnej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) ogólne zasady przygotowywania i prowadzenia ochrony;

2) podstawowe formy realizowania fizycznej ochrony osób i mienia;

3) warunki niezbędne do wykonywania poszczególnych zadań pracownika ochrony;

4) plany ochrony oraz procedury bezpieczeństwa;

5) samoobrona;

6) techniki interwencyjne;

7) nadzór i kontrola nad wykonywaniem zadań przez podległych pracowników ochrony;

8) zasady organizacji konwoju, planowanie tras konwoju;

9) prowadzenie dokumentacji związanej z konwojem;

10) instrukcje o systemie regulacji i kontroli ruchu osobowego oraz materiałowego w granicach chronionego obiektu i obszaru;

11) rodzaje i metody zagarnięcia mienia występujące w zakładach produkcyjnych;

12) przyczyny dokonywania zagarnięcia mienia;

13) zadania pracowników ochrony w zakresie zapobiegania zagarnięciu mienia i jego wykrywania;

14) techniczne środki zabezpieczania obiektów;

15) współpraca z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi) w zakresie ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie oraz przeciwdziałania przestępczości;

16) zadania pracowników ochrony w związku z zagrożeniem zamachami przestępczymi i terrorystycznymi;

17) zasady, formy i metody szkolenia pracowników ochrony;

18) wyszkolenie strzeleckie: budowa i zasady działania broni, zasady bezpiecznego obchodzenia się z bronią, technika posługiwania się bronią.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia:

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) prowadzić negocjacje;

16) rozwiązywać problemy dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

17) podejmować decyzje;

18) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

19) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

20) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo o swobodzie działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy socjologii i psychologii pracy;

19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

20) formy doskonalenia zawodowego;

21) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku

programowego

Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia

w %*

Ogólnozawodowy 25
Podstawy prawa 25
Ochrona osób i mienia 40
Podstawy działalności zawodowej 5
Razem 95**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 5 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia ochrony osób i mienia;

2) pracownia technicznych środków zabezpieczenia osób i mienia;

3) pracownia samoobrony i technik interwencyjnych;

4) pracownia wyszkolenia strzeleckiego;

5) pracownia komputerowa.

Pracownia ochrony osób i mienia powinna być wyposażona w:

1) akty prawne, piśmiennictwo zawodowe, tablice poglądowe i plansze dotyczące zasad ochrony fizycznej osób i mienia, z wykorzystaniem środków przymusu bezpośredniego i użyciem broni palnej;

2) akty prawne, piśmiennictwo zawodowe, tablice poglądowe i plansze dotyczące zasad zapobiegania próbom uprowadzenia osób i innym formom terroryzmu oraz ochrony imprez masowych;

3) dokumentację techniczną urządzeń transportu, obiektów budowlanych oraz inną dokumentację dotyczącą organizacji i realizacji ochrony;

4) wzory dokumentów dotyczących wewnętrznych służb ochrony i innych specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych oraz ich uzbrojenia;

5) wzór wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia;

6) wzór meldunku, ewidencji i notatki po użyciu broni palnej, środków przymusu bezpośredniego i innych działań pracowników ochrony;

7) wzory planów ochrony, licencji, upoważnień do kontroli, przepustek osobowych i materiałowych, umundurowania oraz oznak stanowisk i emblematów pracownika ochrony;

8) tablice poglądowe dotyczące zabezpieczenia miejsca zdarzenia (przestępstwa) i śladów kryminalistycznych;

9) tablice poglądowe dotyczące działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia;

10) środki ochrony indywidualnej: hełm i kamizelki kuloodporne;

11) eksponaty środków łączności zewnętrznej i wewnętrznej lub ich schematy, plansze i przekroje.

Pracownia technicznych środków zabezpieczenia osób i mienia powinna być wyposażona w:

1) schematy, zdjęcia i inne materiały poglądowe dotyczące skarbców i pomieszczeń specjalnych;

2) zabezpieczenia mechaniczne, takie jak: szafy pancerne, szafy stalowe, kasy;

3) zabezpieczenia budowlane:

a) szyby specjalne,

b) stałe kraty, ogrodzenia,

c) makiety środków transportu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych,

d) zamki oraz makiety, przekroje i schematy zamków;

4) urządzenia i systemy do:

a) sygnalizacji włamania i napadu,

b) sygnalizacji pożaru,

c) kontroli dostępu - telewizja użytkowa,

d) sygnalizacji ochrony peryferyjnej,

e) sygnalizacji stanu zdrowia lub zagrożenia osobistego,

f) sygnalizacji zagrożenia środowiska,

g) sygnalizacji przeciwkradzieżowej;

5) zabezpieczenia pojazdów przed włamaniem;

6) czujki, kamery;

7) centralki systemów sygnalizacyjnych;

8) sygnalizatory systemów alarmowych;

9) instrukcje obsługi, schematy, plansze i zdjęcia zabezpieczeń elektronicznych.

W przypadku niedysponowania nowoczesnymi technicznymi środkami zabezpieczenia należy umożliwić uczniom (słuchaczom) zapoznanie się z nimi w wewnętrznych służbach ochrony.

Pracownia samoobrony i technik interwencyjnych powinna być wyposażona w:

1) materace sportowe dla 20 uczniów (słuchaczy) do swobodnego poruszania się podczas szkolenia w zakresie: wyprowadzania i blokowania uderzeń, ćwiczenia padów i przewrotów, rzutów, chwytów transportowych i obchwytów, a także uwalniania się z nich, zakładania kajdanek, przeszukiwania osób i środków transportu, posługiwania się pałką obronną wielofunkcyjną, obrony przed atakami nożem i niebezpiecznymi przedmiotami, obrony przed zagrożeniem bronią palną oraz współdziałania w różnych sytuacjach taktycznych;

2) ustawowe środki przymusu bezpośredniego: kajdanki, pałki obronne wielofunkcyjne oraz paralizatory elektryczne.

Sprzęt i materiały, w tym środki przymusu bezpośredniego, niezbędne do prowadzenia zajęć, powinny być zgromadzone i zabezpieczone w wydzielonych pomieszczeniach pracowni oraz wydawane na zaplanowane szkolenia.

Pracownia wyszkolenia strzeleckiego powinna być wyposażona w:

1) instrukcje określające zasady organizacji i warunki bezpieczeństwa strzelania;

2) trenażery komputerowe;

3) przekroje i egzemplarze ćwiczebne rewolwerów i pistoletów bojowych, gazowych, pistoletów maszynowych i strzelb gładkolufowych oraz broni sportowej i myśliwskiej, a także broni samodziałowej i imitacji broni palnej;

4) amunicję szkolną (ćwiczebną) i przybory kontrolne;

5) instrukcje strzelań przygotowawczych, szkolnych, dynamicznych i sytuacyjnych;

6) wzory tarcz i figur strzelniczych;

7) tablice poglądowe dotyczące zasad użycia broni palnej i sposoby postępowania po postrzeleniu osoby.

W pracowni powinno być wydzielone miejsce do treningów bezstrzałowych, zapewniające warunki do wypracowania prawidłowych nawyków związanych z dobywaniem broni i jej użyciem, wyposażone w miniatury tarcz-celów, lustro umożliwiające samokontrolę oraz podstawowy zestaw środków do czyszczenia i konserwacji broni.

Szkoła powinna zapewnić dostęp do strzelnicy w celu realizacji części zajęć z wyszkolenia strzeleckiego, w szczególności strzelania.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki - 2 sztuki.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

ZAŁĄCZNIK Nr  8 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

SYMBOL CYFROWY 311[52]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, technologii mechanicznej, termodynamiki, maszynoznawstwa, elektrotechniki, elektroniki i automatyki, dotyczące pojazdów samochodowych;

2) charakteryzować pojazdy samochodowe oraz maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w technice motoryzacyjnej;

3) identyfikować pojazdy samochodowe;

4) odczytywać rysunki techniczne oraz schematy elektryczne i elektroniczne;

5) sporządzać szkice elementów mechanicznych oraz schematy układów elektrycznych pojazdów samochodowych;

6) charakteryzować materiały stosowane do budowy i eksploatacji pojazdów samochodowych;

7) wyjaśniać procesy zachodzące w maszynach i urządzeniach;

8) wykonywać operacje z zakresu obróbki i łączenia materiałów;

9) mierzyć podstawowe wielkości fizyczne i geometryczne oraz interpretować wyniki pomiarów;

10) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną, technologiczną i eksploatacyjną pojazdów samochodowych;

11) posługiwać się oprogramowaniem komputerowym dotyczącym eksploatacji pojazdów samochodowych;

12) oceniać stan techniczny pojazdów samochodowych z zastosowaniem metod diagnostycznych;

13) wykonywać obsługę techniczną oraz naprawę pojazdów samochodowych;

14) przestrzegać przepisów prawa i zasad dotyczących eksploatacji, obrotu oraz ubezpieczeń pojazdów samochodowych;

15) kierować pojazdami samochodowymi w zakresie umożliwiającym uzyskanie prawa jazdy kategorii B;

16) sporządzać kalkulację kosztów obsługi i naprawy pojazdów samochodowych;

17) sporządzać dokumentację obsługi i naprawy pojazdów samochodowych;

18) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

19) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

20) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

21) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

22) kierować zespołem pracowników;

23) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

24) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

25) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

26) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik pojazdów samochodowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie procesów obsługi i naprawy pojazdów samochodowych;

2) dokonywanie oceny stanu technicznego pojazdów samochodowych i ich zespołów;

3) ustalanie przyczyn niesprawności pojazdów samochodowych oraz sposobów ich usuwania;

4) wykonywanie napraw pojazdów samochodowych;

5) weryfikowanie części samochodowych i materiałów eksploatacyjnych;

6) kontrolowanie jakości wykonywanych napraw;

7) wykonywanie operacji związanych z eksploatacją pojazdów samochodowych;

8) prowadzenie dokumentacji związanej z obsługą i naprawą pojazdów samochodowych;

9) sprzedaż pojazdów samochodowych oraz artykułów motoryzacyjnych;

10) prowadzenie postępowania związanego z ubezpieczeniami, ewidencją oraz obrotem pojazdami samochodowymi;

11) prowadzenie usług motoryzacyjnych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczne podstawy zawodu;

2) konstrukcja pojazdów samochodowych;

3) eksploatacja pojazdów samochodowych;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) stosować podstawowe prawa i zasady mechaniki technicznej, termodynamiki i elektrotechniki;

2) odczytywać oraz sporządzać rysunki techniczne, szkice i schematy;

3) posługiwać się programami komputerowymi typu CAD do wspomagania projektowania;

4) stosować układ tolerancji i pasowań;

5) dokonywać analizy płaskich i przestrzennych układów sił;

6) dokonywać analizy ruchu postępowego, obrotowego i złożonego brył sztywnych;

7) stosować prawa i zasady dynamiki;

8) rozróżniać rodzaje obciążeń oraz wyznaczać wartość naprężenia;

9) klasyfikować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne oraz określać ich właściwości i zastosowanie;

10) dokonywać pomiarów wielkości fizycznych i geometrycznych oraz interpretować wyniki pomiarów;

11) charakteryzować techniki wytwarzania części maszyn;

12) charakteryzować rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

13) klasyfikować części maszyn;

14) wykonywać obróbkę ręczną i maszynową związaną z naprawą części maszyn;

15) wykonywać połączenia materiałów i części maszyn;

16) dokonywać montażu i demontażu mechanizmów;

17) dokonywać oceny jakości wykonanej pracy;

18) określać właściwości gazów i cieczy, charakteryzować przemiany termodynamiczne;

19) charakteryzować proces spalania paliw technicznych;

20) charakteryzować napędy pneumatyczne i hydrauliczne;

21) charakteryzować pompy, wentylatory, dmuchawy, sprężarki, chłodziarki, silniki;

22) określać zasady eksploatacji maszyn i urządzeń;

23) klasyfikować urządzenia transportu wewnętrznego oraz określać ich zastosowanie;

24) określać zastosowanie elementów elektrycznych i elektronicznych;

25) obliczać wielkości charakteryzujące obwody elektryczne i elektroniczne;

26) dokonywać pomiarów wielkości elektrycznych, interpretować wyniki pomiarów;

27) odczytywać schematy elektryczne i elektroniczne;

28) charakteryzować układy regulacji automatycznej.

2. Treści kształcenia

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje rysunków technicznych;

2) metody odwzorowania obiektów na płaszczyźnie;

3) zasady wymiarowania;

4) rysunek złożeniowy;

5) zastosowanie schematów w mechanice, elektrotechnice, elektronice oraz automatyce;

6) tolerancje i pasowania;

7) statyka układów płaskich i przestrzennych;

8) kinematyka i dynamika mechanizmów;

9) podstawy wytrzymałości materiałów;

10) materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w budowie maszyn;

11) podstawy techniki pomiarowej;

12) metody wytwarzania części maszyn;

13) części maszyn;

14) obróbka ręczna i maszynowa;

15) zasady montażu i demontażu zespołów, podzespołów i części maszyn;

16) zasady działania maszyn cieplnych;

17) napędy pneumatyczne i hydrauliczne;

18) podstawy eksploatacji maszyn;

19) urządzenia transportu wewnętrznego;

20) prąd elektryczny, pole magnetyczne, elektromagnetyzm;

21) obwód elektryczny i elektroniczny, elementy obwodów;

22) elektrochemiczne źródła prądu;

23) maszyny elektryczne;

24) elementy półprzewodnikowe i ich właściwości;

25) podstawy techniki analogowej;

26) podstawy techniki cyfrowej;

27) systemy sterowania i regulacji;

28) elementy układu regulacji automatycznej.

BLOK: KONSTRUKCJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować pojazdy samochodowe według przeznaczenia i rozwiązań konstrukcyjnych;

2) określać dane pojazdu samochodowego na podstawie charakterystyki technicznej;

3) dokonywać analizy sił działających na pojazd samochodowy;

4) interpretować zjawiska występujące podczas ruchu pojazdów samochodowych;

5) określać zasady doboru parametrów silnika i układu napędowego pojazdu samochodowego;

6) określać własności trakcyjne pojazdów samochodowych;

7) rozróżniać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w budowie pojazdów samochodowych;

8) charakteryzować silniki stosowane do napędu pojazdów samochodowych;

9) wyjaśniać procesy zachodzące podczas pracy silnika spalinowego i elektrycznego;

10) określać budowę i zasadę działania układów silnika i części składowych;

11) określać zależności kinematyczne i dynamiczne zachodzące w układach mechanicznych silników;

12) wyjaśniać budowę i zasady działania elektronicznych systemów sterowania w pojazdach samochodowych;

13) rozróżniać obwody oraz układy elektryczne i elektroniczne pojazdów samochodowych;

14) odczytywać schematy elektryczne i elektroniczne pojazdów samochodowych;

15) wyjaśniać budowę i zasady działania elementów wyposażenia elektrycznego i elektronicznego pojazdów samochodowych;

16) określać parametry techniczne elementów oraz urządzeń elektrycznych i elektronicznych na podstawie oznaczeń i dokumentacji technicznej;

17) wyjaśniać budowę i zasady działania elementów układu napędowego samochodu;

18) wyjaśniać budowę i zasady działania elementów mechanizmów prowadzenia pojazdów samochodowych;

19) wyjaśniać budowę i zasady działania elementów nośnych i jezdnych pojazdów samochodowych;

20) wyjaśniać budowę oraz zasady działania systemów bezpieczeństwa biernego i czynnego pojazdów samochodowych;

21) charakteryzować nadwozia pojazdów samochodowych;

22) określać wpływ pojazdów samochodowych na zanieczyszczanie środowiska.

2. Treści kształcenia

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) opis techniczny pojazdów samochodowych;

2) teoria ruchu samochodu;

3) materiały stosowane w budowie i eksploatacji pojazdów samochodowych;

4) procesy zachodzące w silnikach spalinowych i elektrycznych;

5) mechanika układów silników;

6) budowa silników;

7) napędy alternatywne;

8) elektroniczne systemy sterowania;

9) obwody, układy elektryczne i elektroniczne pojazdów samochodowych;

10) elementy wyposażenia elektrycznego pojazdów samochodowych;

11) układy napędowe samochodów;

12) mechanizmy nośne i jezdne samochodów;

13) mechanizmy prowadzenia pojazdów samochodowych;

14) systemy bezpieczeństwa pojazdów samochodowych;

15) nadwozia pojazdów samochodowych;

16) zagadnienia ekologiczne.

BLOK: EKSPLOATACJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) identyfikować pojazdy na podstawie tabliczek znamionowych i VIN;

2) posługiwać się programami komputerowymi dotyczącymi diagnostyki pojazdów samochodowych oraz obsługi klienta;

3) posługiwać się dokumentacją technologiczną i eksploatacyjną w procesie diagnozy, obsługi i naprawy;

4) określać warunki techniczne dopuszczenia pojazdów do ruchu na drogach publicznych;

5) dobierać narzędzia, przyrządy i urządzenia do wykonania określonych zadań;

6) posługiwać się urządzeniami diagnostycznymi do badań elementów silnika;

7) posługiwać się urządzeniami diagnostycznymi do badań elementów podwozia pojazdu samochodowego;

8) posługiwać się urządzeniami diagnostycznymi do badań instalacji elektrycznej i elementów elektronicznych;

9) posługiwać się urządzeniami diagnostycznymi do badań nadwozia pojazdu samochodowego;

10) interpretować wyniki badań diagnostycznych oraz określać stan techniczny pojazdu samochodowego;

11) rozpoznawać uszkodzenia pojazdu na podstawie opisu objawów;

12) oceniać stan techniczny pojazdu samochodowego z zastosowaniem metod diagnostyki technicznej;

13) rozpoznawać usterki i uszkodzenia pojazdów samochodowych;

14) użytkować urządzenia obsługowo-naprawcze;

15) dokonywać obsługi i napraw pojazdów samochodowych;

16) demontować i montować podzespoły i zespoły mechaniczne w pojazdach samochodowych;

17) demontować i montować podzespoły elektryczne i elementy elektroniczne w pojazdach samochodowych;

18) dobierać części zamienne i materiały eksploatacyjne do wykonania określonych zadań;

19) planować przebieg procesów obsługowo-naprawczych;

20) sporządzać kalkulację kosztów obsługi i naprawy pojazdów samochodowych;

21) kierować pojazdem w różnych warunkach drogowych i atmosferycznych;

22) sporządzać dokumentację obsługi i naprawy pojazdu samochodowego;

23) przestrzegać przepisów prawa dotyczących ubezpieczeń i obrotu pojazdami samochodowymi;

24) stosować techniki komunikowania się z klientem.

2. Treści kształcenia

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy eksploatacji pojazdów samochodowych;

2) badania kontrolne, diagnostyka elementów pojazdów samochodowych;

3) obsługa techniczna pojazdów samochodowych;

4) technologia naprawy pojazdów samochodowych i ich zespołów;

5) wyposażenie warsztatów obsługowo-naprawczych pojazdów samochodowych;

6) kontrola i naprawa instalacji, urządzeń elektrycznych i układów elektronicznych;

7) dokumentacja technologiczna, eksploatacyjna i magazynowa;

8) przepisy dotyczące ruchu drogowego;

9) technika kierowania pojazdami;

10) przepisy prawa dotyczące ubezpieczeń i obrotu pojazdami samochodowymi;

11) biuro obsługi klienta i dokumentacja obsługi klienta.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) prowadzić negocjacje;

16) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

17) podejmować decyzje;

18) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

19) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

20) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo o swobodzie działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
podbudowa programowa:

gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, uzupełniające liceum ogólnokształcące, technikum uzupełniające

podbudowa programowa:

zasadnicza szkoła zawodowa

zawody: mechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik pojazdów samochodowych

Techniczne podstawy zawodu 20 20
Konstrukcja pojazdów samochodowych 25 30
Eksploatacja pojazdów samochodowych 35 35
Podstawy działalności zawodowej 10 5
Razem 90** 90**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia komputerowa;

3) pracownia technologii;

4) pracownia budowy i eksploatacji pojazdów samochodowych;

5) pracownia elektrotechniki i elektroniki samochodowej;

6) pracownia maszynoznawstwa;

7) pracownia diagnostyki samochodowej;

8) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno dla jednego ucznia);

2) normy dotyczące rysunku technicznego;

3) katalogi części maszyn, podzespołów i zespołów;

4) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne;

5) eksponaty i modele części maszyn;

6) modele maszyn i urządzeń.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) drukarki - 2 sztuki;

3) pakiet programów użytkowych;

4) programy komputerowe typu CAD do wspomagania projektowania;

5) programy specjalistyczne.

Pracownia technologii powinna być wyposażona w:

1) próbki materiałów konstrukcyjnych;

2) eksponaty półwyrobów, jak: odkuwki, odlewy, wypraski;

3) zestaw przyrządów pomiarowych;

4) narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej;

5) przykłady połączeń materiałów;

6) schematy typowych obrabiarek;

7) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne i technologiczne;

8) poradniki.

Pracownia budowy i eksploatacji pojazdów samochodowych powinna być wyposażona w:

1) eksponaty i modele pojazdów;

2) zespoły i części pojazdów;

3) dokumentacje techniczno-obsługowe;

4) materiały eksploatacyjne;

5) modele obrazujące etapy zużycia i regeneracji części;

6) katalogi części zamiennych;

7) zestawy do demonstracji budowy i działania podzespołów mechanicznych;

8) środki dydaktyczne do nauki przepisów ruchu drogowego i techniki kierowania pojazdami.

Pracownia elektrotechniki i elektroniki samochodowej powinna być wyposażona w:

1) podstawowe mierniki wielkości elektrycznych;

2) zestawy elementów i układów elektrycznych i elektronicznych pojazdów samochodowych;

3) komputerowe zestawy diagnostyczne do sprawdzania urządzeń elektrycznych i elektronicznych w pojazdach samochodowych;

4) programy komputerowe do symulacji pracy urządzeń elektrycznych i elektronicznych;

5) stół probierczy;

6) podstawowe maszyny i urządzenia elektryczne;

7) schematy instalacji elektrycznych;

8) urządzenia elektryczne i elektroniczne wyposażenia pojazdów samochodowych.

Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) eksponaty elementów maszyn, połączeń i mechanizmów;

2) modele maszyn transportowych: dźwignic, podnośników, wózków;

3) modele i eksponaty maszyn energetycznych: silników cieplnych, pomp, sprężarek, wentylatorów;

4) modele i eksponaty napędów hydraulicznych i pneumatycznych.

Pracownia diagnostyki samochodowej powinna być wyposażona w:

1) linię diagnostyczną;

2) urządzenia diagnostyczne do pomiaru geometrii podwozia;

3) urządzenia diagnostyczne do pomiaru emisji spalin;

4) samochodowy komputer diagnostyczny wraz z oprogramowaniem;

5) stanowisko komputerowe do weryfikacji wyników.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w stanowiska:

1) obróbki ręcznej;

2) obróbki maszynowej;

3) spajania metali;

4) weryfikacji części maszyn;

5) naprawy ogumienia;

6) diagnostyczne pojazdów samochodowych;

7) obsługowo-naprawcze;

8) napraw nadwozia;

9) obsługi klientów;

10) napraw elektrycznych;

11) konserwacji pojazdów samochodowych.

Stanowiska pracy powinny być wyposażone w zestawy narzędzi, przyrządów, środków technicznych i dydaktycznych, dokumentacji, instrukcji stanowiskowych, instrukcji obsługi maszyn i urządzeń, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej oraz zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Wyposażenie warsztatów szkolnych, centrów kształcenia praktycznego i centrów kształcenia ustawicznego powinno odpowiadać aktualnemu poziomowi technicznemu stanowisk pracy w zawodzie.

ZAŁĄCZNIK Nr  9 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK POLIGRAF

SYMBOL CYFROWY 311[28]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

3) organizować i nadzorować przebieg procesu technologicznego;

4) dobierać technologię do wykonania określonego produktu poligraficznego;

5) oceniać przydatność materiałów do produkcji wyrobów poligraficznych;

6) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

7) wykonywać podstawowe operacje technologiczne;

8) użytkować maszyny i urządzenia poligraficzne oraz urządzenia kontrolno-pomiarowe;

9) dokonywać oceny estetyki i jakości półproduktów i wyrobów poligraficznych;

10) przestrzegać norm dotyczących zapewnienia jakości produkcji i wyrobów poligraficznych i wdrażać je;

11) gospodarować racjonalnie materiałami, energią i urządzeniami;

12) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym podczas realizacji zadań zawodowych;

13) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

14) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

15) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

16) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

17) kierować zespołem pracowników;

18) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;

19) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

20) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

21) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik poligraf powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowanie i realizacja poligraficznego procesu technologicznego;

2) dobieranie materiałów do wykonania wyrobów poligraficznych;

3) użytkowanie maszyn i urządzeń poligraficznych;

4) prowadzenie kontroli jakości półproduktów i wyrobów poligraficznych.

3. Zawód technik poligraf jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) procesów przygotowawczych do drukowania;

2) procesów drukowania;

3) procesów introligatorskich.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy poligrafii;

2) technologia poligraficzna;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY POLIGRAFII

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) czytać rysunki techniczne;

3) charakteryzować wyroby i procesy poligraficzne;

4) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

5) określać właściwości materiałów stosowanych w procesach poligraficznych;

6) określać przydatność materiałów do produkcji poligraficznej;

7) projektować wyroby poligraficzne;

8) charakteryzować techniki drukowania;

9) charakteryzować formy drukowe i metody wykonania form drukowych;

10) określać zastosowanie maszyn i urządzeń poligraficznych;

11) charakteryzować budowę oraz wyjaśniać zasady działania maszyn i urządzeń stosowanych w procesach: przygotowawczych, drukowania i introligatorskich;

12) posługiwać się normami oraz instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

13) oceniać estetykę wyrobów poligraficznych;

14) wykorzystywać informacje multimedialne.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia poligraficzna;

2) zarys historii poligrafii;

3) podstawy rysunku technicznego;

4) procesy poligraficzne;

5) wyroby poligraficzne;

6) dokumentacja techniczna i technologiczna;

7) materiały poligraficzne;

8) podstawy projektowania wyrobów poligraficznych;

9) techniki drukowania;

10) maszyny i urządzenia poligraficzne;

11) estetyka i jakość wyrobów poligraficznych.

BLOK: TECHNOLOGIA POLIGRAFICZNA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) projektować oraz określać przebieg kolejnych etapów procesu produkcyjnego;

2) sporządzać dokumentację technologiczną;

3) ustalać parametry wykonania wyrobów poligraficznych;

4) dobierać materiały do produkcji poligraficznej;

5) organizować stanowisko pracy;

6) dobierać i stosować przyrządy kontrolno-pomiarowe;

7) wykonywać operacje technologiczne;

8) dobierać technikę drukowania do określonego wyrobu;

9) użytkować komputer ze specjalistycznym oprogramowaniem, w tym w języku angielskim;

10) wykonywać techniczną i graficzną korektę publikacji;

11) przygotowywać materiały wydawnicze do drukowania;

12) dobierać i przygotowywać podłoża drukowe;

13) dobierać i przygotowywać formy drukowe;

14) określać możliwości techniczne maszyn i urządzeń poligraficznych;

15) dobierać maszyny i urządzenia do określonych operacji technologicznych;

16) dobierać materiały introligatorskie;

17) dobierać metody uszlachetniania druku;

18) dobierać sposoby obróbki końcowej wyrobów poligraficznych;

19) prowadzić kontrolę jakości produkcji poligraficznej;

20) określać koszty wytwarzania wyrobów poligraficznych;

21) stosować racjonalne rozwiązania techniczne i technologiczne;

22) dobierać środki ochrony indywidualnej stosowane podczas prac poligraficznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) projektowanie wyrobów poligraficznych;

2) dokumentacja technologiczna;

3) materiały poligraficzne stosowane w poszczególnych fazach produkcji;

4) materiały wydawnicze;

5) organizacja stanowiska pracy;

6) urządzenia i przyrządy kontrolno-pomiarowe;

7) obróbka tekstu i materiału ilustracyjnego;

8) procesy przygotowawcze do drukowania;

9) specjalistyczne programy komputerowe, w tym w języku angielskim;

10) podłoża drukowe;

11) farby drukowe;

12) formy drukowe i technologie wykonania form drukowych;

13) techniki i technologie drukowania;

14) dobór techniki i technologii drukowania do określonego produktu;

15) eksploatacja maszyn i urządzeń poligraficznych;

16) wady druków;

17) metody uszlachetniania druków;

18) materiały i operacje introligatorskie;

19) koszty wytwarzania wyrobów poligraficznych;

20) kontrola jakości półproduktów i produktów poligraficznych;

21) standardy jakości produkcji poligraficznej.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) prowadzić negocjacje;

16) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

17) podejmować decyzje;

18) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego, w tym w języku angielskim;

19) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

20) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy socjologii i psychologii pracy;

19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym, w tym w języku angielskim;

20) formy doskonalenia zawodowego;

21) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
podbudowa programowa:

gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające

podbudowa programowa:

zasadnicza szkoła zawodowa

zawód: drukarz, introligator

Podstawy poligrafii 20 20
Technologia poligraficzna 55 55
Podstawy działalności zawodowej 10 10
Razem 85** 85**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia projektowania graficznego;

2) pracownia materiałoznawstwa;

3) pracownia maszynoznawstwa;

4) pracownia technologiczna;

5) pracownia komputerowa;

6) warsztaty szkolne.

Pracownia projektowania graficznego powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) stanowiska przystosowane do wykonywania rysunków, szkiców, projektów (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę (czarną, białą bezpyłową, magnetyczną lub korkową);

5) materiały ilustracyjne dotyczące historii sztuki, grafiki i liternictwa;

6) zestaw materiałów dotyczących: liternictwa, inicjałów, brył, perspektywy;

7) materiały, narzędzia rysunkowe, malarskie i kreślarskie;

8) oryginały i reprodukcje grafiki;

9) przykłady wyrobów poligraficznych;

10) projekty graficzne i typograficzne;

11) tablice: kroje pism, przykłady kompozycji tekstu i grafiki;

12) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową, korkową);

4) zestaw przyrządów i materiałów do pisania, drukowania i oprawiania (papirus, pergamin);

5) stanowisko do czerpania papieru;

6) wzorniki papieru;

7) wzorniki farb drukarskich;

8) zestaw przykładowych form drukowych właściwych dla różnych technik drukowania;

9) wzorniki materiałów introligatorskich;

10) zestaw przykładowych opraw introligatorskich;

11) materiały informacyjne firm produkujących i sprzedających materiały poligraficzne;

12) zestaw materiałów pomocniczych stosowanych w poligrafii;

13) urządzenia pomiarowo-kontrolne;

14) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) multimedialne animacje działania maszyn i zespołów w maszynach;

5) modele części maszyn;

6) schematy lub modele maszyn i urządzeń poligraficznych;

7) katalogi maszyn i części maszyn poligraficznych;

8) instrukcje obsługi maszyn poligraficznych;

9) filmy: budowa, zasady działania, regulacji i konserwacji maszyn poligraficznych;

10) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia technologiczna powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) kserograf;

4) plansze i prezentacje multimedialne ilustrujące technologie procesów przygotowawczych, drukowania, introligatorskich i uszlachetniania (prepress, press, postpress);

5) materiały poligraficzne;

6) zestaw półproduktów i wyrobów poligraficznych;

7) schematy procesów technologicznych;

8) dokumentacje technologiczne;

9) zestaw form drukowych i materiałów poligraficznych;

10) małogabarytowe urządzenia drukujące;

11) katalogi farb drukarskich;

12) katalogi maszyn i urządzeń poligraficznych;

13) materiały dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w poligrafii;

14) densytometr; przyrządy kontrolno-pomiarowe;

15) normy PN-ISO, ISO;

16) komputerowy symulator procesów poligraficznych;

17) czasopisma poligraficzne;

18) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) oprogramowanie graficzne: pakiet do grafiki wektorowej, bitmapowej;

6) program do impozycji poligraficznej;

7) oprogramowanie specjalistyczne przeznaczone do obróbki i przygotowania materiałów do drukowania;

8) drukarki;

9) skanery;

10) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) stanowiska do prac poligraficznych;

5) maszyny i urządzenia poligraficzne;

6) narzędzia i przyrządy kontrolno-pomiarowe;

7) materiały poligraficzne;

8) instrukcje stanowiskowe.

Pracownie szkolne powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

ZAŁĄCZNIK Nr  10 

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK TURYSTYKI WIEJSKIEJ

SYMBOL CYFROWY 341[08]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) określać znaczenie turystyki dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich;

2) oceniać walory oraz infrastrukturę turystyczną określonych regionów Polski i świata;

3) przygotowywać oferty usług turystycznych;

4) przestrzegać zasad organizacji i ekonomii oraz przepisów prawa dotyczących turystyki wiejskiej;

5) organizować działalność turystyczną i rekreacyjną na wsi;

6) udzielać informacji turystycznej oraz wykorzystywać bazy danych do badań marketingowych;

7) przestrzegać zasad kategoryzacji wiejskiej bazy noclegowej;

8) organizować i prowadzić usługi noclegowe;

9) przygotowywać posiłki zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia;

10) organizować i prowadzić usługi żywieniowe;

11) organizować i obsługiwać imprezy turystyczne;

12) prowadzić biuro obsługi ruchu turystycznego na wsi;

13) nawiązywać kontakty interpersonalne oraz prowadzić negocjacje z klientami i kontrahentami usług turystycznych;

14) określać przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne uwarunkowania produkcji rolniczej;

13) dobierać gatunki i odmiany roślin oraz rasy i typy użytkowe zwierząt do warunków przyrodniczych i ekonomicznych gospodarstwa rolnego;

14) organizować i wykonywać prace związane z prowadzeniem produkcji roślinnej i zwierzęcej;

15) stosować ekologiczne metody produkcji rolniczej w gospodarstwie rolnym;

16) wytwarzać oraz przechowywać produkty rolnicze zgodnie ze standardami jakości i przepisami bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;

17) stosować zasady rachunku ekonomicznego;

18) stosować zasady i instrumenty marketingu w działalności zawodowej;

19) współpracować z instytucjami i organizacjami turystycznymi;

20) pozyskiwać środki finansowe na prowadzenie działalności turystycznej na wsi;

21) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym podczas realizacji zadań zawodowych;

22) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

26) kierować zespołem pracowników;

27) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

29) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

30) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik turystyki wiejskiej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowanie, organizowanie i prowadzenie działalności turystycznej na wsi;

2) planowanie, organizowanie i wykonywanie prac w gospodarstwie rolnym;

3) sporządzanie dokumentacji związanej z organizacją oraz prowadzeniem turystyki wiejskiej;

4) stosowanie efektywnych strategii marketingowych, związanych z prowadzeniem działalności zawodowej.

3. Zawód technik turystyki wiejskiej jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) agroturystyki;

2) pozyskiwania środków finansowych na rozwój turystyki wiejskiej;

3) animacji turystyki i rekreacji.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) organizacja turystyki wiejskiej;

2) obsługa turystów;

3) produkcja rolnicza;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: ORGANIZACJA TURYSTYKI WIEJSKIEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu turystyki, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii zalecanej przez Światową Organizację Turystyki (UNWTO);

2) określać znaczenie turystyki wiejskiej dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich;

3) określać rodzaje i formy turystyki oraz rekreacji;

4) rozróżniać formy organizacyjno-prawne działalności usługowej;

5) oceniać walory turystyczne regionów Polski i świata;

6) charakteryzować walory turystyczne środowiska lokalnego;

7) wymieniać i opisywać elementy zagospodarowania turystycznego kraju;

8) posługiwać się mapami geograficznymi i turystycznymi;

9) analizować rynek usług turystycznych, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki wiejskiej;

10) promować markowe produkty turystyki polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki wiejskiej;

11) pozyskiwać informacje niezbędne do planowania, organizowania i rozwoju turystyki wiejskiej;

12) obliczać koszty i dochody działalności turystycznej na obszarach wiejskich;

13) współpracować z instytucjami i organizacjami turystycznymi;

14) pozyskiwać środki finansowe na rozwój turystyki;

15) stosować specjalistyczne programy komputerowe do obsługi ruchu turystycznego na obszarach wiejskich.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia dotycząca turystyki, w tym turystyki wiejskiej;

2) rodzaje i formy turystyki oraz rekreacji;

3) formy organizacyjno-prawne działalności usługowej;

4) walory turystyczne określonych regionów Polski i świata;

5) infrastruktura turystyczna;

6) rynek usług turystycznych;

7) produkty markowe w turystyce wiejskiej;

8) instytucje i organizacje turystyczne;

9) środki finansowe wspomagające rozwój turystyki, w tym fundusze strukturalne Unii Europejskiej;

10) specjalistyczne programy komputerowe dotyczące usług turystycznych.

BLOK: OBSŁUGA TURYSTÓW

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) planować i organizować bazę turystyczną na wsi;

2) organizować i prowadzić biuro obsługi ruchu turystycznego na wsi;

3) przygotowywać oferty turystyczne;

4) organizować sprzedaż usług turystycznych;

5) udzielać informacji turystycznej;

6) korzystać z różnych rodzajów ubezpieczeń;

7) sporządzać umowy o świadczenie usług turystycznych;

8) stosować różne formy obsługi klientów usług turystycznych;

9) określać rodzaje i kategorie wiejskiej bazy noclegowej;

10) analizować możliwości adaptacji gospodarstwa wiejskiego na potrzeby bazy noclegowej oraz do celów rekreacyjnych;

11) projektować układy funkcjonalne i wyposażenie obiektów bazy dla turystów;

12) wykonywać prace związane z utrzymaniem czystości i porządku w obiektach, w których świadczone są usługi turystyczne;

13) określać źródła i znaczenie składników pokarmowych dla organizmu człowieka;

14) określać rodzaje oraz wartość energetyczną i odżywczą produktów spożywczych;

15) układać jadłospisy dla różnych grup turystów, z uwzględnieniem potraw regionalnych oraz przetworów własnej produkcji;

16) sporządzać potrawy i napoje, z uwzględnieniem zasad racjonalnego żywienia oraz bezpieczeństwa i jakości zdrowotnej żywności;

17) planować zaopatrzenie w produkty żywnościowe, z uwzględnieniem żywności produkowanej we własnym gospodarstwie;

18) planować wyposażenie pomieszczeń do prowadzenia usług żywieniowych;

19) stosować zasady obsługi konsumentów;

20) planować różne formy działalności turystycznej na obszarach wiejskich;

21) organizować i obsługiwać imprezy turystyczne na obszarach wiejskich;

22) prowadzić dokumentację działalności turystycznej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) baza turystyczna na wsi;

2) biuro obsługi ruchu turystycznego na wsi;

3) sprzedaż usług turystycznych;

4) informacja turystyczna;

5) rodzaje i formy ubezpieczeń;

6) umowy o świadczenie usług turystycznych;

7) usługi noclegowe;

8) czystość i porządek w obiektach turystycznych;

9) składniki pokarmowe;

10) produkty spożywcze;

11) normy żywienia;

12) bezpieczeństwo i jakość zdrowotna żywności;

13) sporządzanie potraw;

14) imprezy turystyczne;

15) dokumentacja działalności turystycznej.

BLOK: PRODUKCJA ROLNICZA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczno-rolnicze;

2) określać znaczenie rolnictwa dla gospodarki narodowej;

3) określać zasady funkcjonowania polskiego rolnictwa w Unii Europejskiej;

4) charakteryzować założenia polityki Unii Europejskiej wobec wsi i rolnictwa;

5) określać przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne warunki produkcji rolniczej;

6) dobierać gatunki i odmiany roślin uprawnych do warunków przyrodniczych i ekonomicznych gospodarstwa rolnego;

7) dobierać rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich do warunków przyrodniczych i ekonomicznych gospodarstwa rolnego;

8) rozpoznawać gatunki i odmiany roślin ogrodniczych;

9) zakładać i pielęgnować ogród warzywny i sad przydomowy;

10) pielęgnować rośliny terenów zieleni;

11) planować wielkość produkcji rolniczej, z uwzględnieniem żywienia turystów;

12) planować, organizować i stosować ekologiczne metody produkcji rolniczej;

13) obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane w produkcji rolniczej;

14) wytwarzać i przechowywać produkty rolnicze zgodnie ze standardami jakości oraz przepisami bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;

15) obliczać koszty i dochody w gospodarstwie rolnym;

16) analizować możliwości pozyskiwania dodatkowych źródeł dochodu w gospodarstwie rolnym;

17) pozyskiwać środki finansowe z funduszy Unii Europejskiej;

18) stosować specjalistyczne programy komputerowe do obsługi gospodarstwa rolnego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia ekonomiczno-rolnicza;

2) Wspólna Polityka Rolna;

3) klasyfikacja gospodarstw rolnych;

4) produkcja roślinna;

5) produkcja zwierzęca;

6) podstawy ogrodnictwa;

7) ekologiczne metody produkcji rolniczej;

8) maszyny i urządzenia stosowane w produkcji rolnej;

9) bezpieczeństwo zdrowotne żywności;

10) koszty i dochody w gospodarstwie rolnym;

11) dodatkowe źródła dochodu w gospodarstwie rolnym;

12) fundusze strukturalne Unii Europejskiej;

13) specjalistyczne programy komputerowe.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

14) prowadzić negocjacje;

15) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

16) podejmować decyzje;

17) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

18) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo o swobodzie działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) zasady i metody komunikowania się;

17) elementy socjologii i psychologii pracy;

18) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

19) formy doskonalenia zawodowego;

20) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia

w %*

Organizacja turystyki wiejskiej 15
Obsługa turystów 30
Produkcja rolnicza 30
Podstawy działalności zawodowej 10
Razem 85**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia turystyki;

2) pracownia hotelarska;

3) pracownia żywienia;

4) pracownia rolnicza;

5) pracownia komputerowa.

Pracownia turystyki powinna być wyposażona w:

1) środki audiowizualne;

2) mapy i atlasy;

3) przewodniki, foldery;

4) katalogi biur podróży;

5) cenniki usług;

6) rozkłady jazdy;

7) czasopisma i literaturę zawodową.

Pracownia hotelarska powinna posiadać część recepcyjno-biurową oraz jednostkę mieszkalną wraz z łazienką.

Część recepcyjno-biurowa powinna być wyposażona w:

1) stanowisko komputerowe;

2) środki audiowizualne;

3) ladę recepcyjną;

4) aparaty telefoniczne;

5) faks;

6) kserokopiarkę;

7) czytnik kart kredytowych;

8) wzory kart i rachunków kredytowych;

9) Kodeks pracy oraz teksty wybranych przepisów prawa;

10) wzory dokumentów;

11) materiały biurowe.

Jednostka mieszkalna (pokój z łazienką) powinna być wyposażona w:

1) zestaw mebli;

2) zestawy pościeli i ręczników;

3) wyposażenie uzupełniające i dekoracyjne;

4) materiały informacyjno-reklamowe;

5) łazienkę z podstawowym zestawem urządzeń i środków higieniczno-sanitarnych;

6) literaturę zawodową.

Pracownia żywienia z salą konsumpcyjną powinna być wyposażona w:

1) urządzenia i sprzęt kuchenny;

2) meble kuchenne;

3) zestawy naczyń kuchennych;

4) surowce i produkty spożywcze;

5) instrukcje obsługi, zbiory przepisów kulinarnych;

6) odzież ochronną;

7) apteczkę;

8) stoły i krzesła;

9) bieliznę i zastawę stołową;

10) elementy dekoracyjne;

11) literaturę zawodową.

Pracownia rolnicza powinna być wyposażona w:

1) środki audiowizualne;

2) okazy naturalne roślin;

3) atlasy: roślin, zwierząt, chorób, chwastów i szkodników;

4) przekroje, modele i atrapy zwierząt gospodarskich;

5) przekroje, modele i atrapy pojazdów, maszyn i narzędzi;

6) instrukcje obsługi pojazdów i maszyn rolniczych;

7) próbki: nasion, pasz, nawozów, środków ochrony roślin;

8) wzory dokumentów;

9) normy, katalogi, przepisy prawa oraz literaturę zawodową.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) oprogramowanie specjalistyczne do obsługi turystyki wiejskiej i organizacji produkcji rolniczej;

6) drukarki;

7) skanery;

8) czasopisma i literaturę specjalistyczną.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.2010.195.1296

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Podstawy programowe kształcenia w zawodach: drukarz, introligator, mechanik maszyn i urządzeń drogowych, technik administracji, technik drogownictwa, technik ekonomista, technik ochrony fizycznej osób i mienia, technik pojazdów samochodowych, technik poligraf i technik turystyki wiejskiej.
Data aktu: 30/09/2010
Data ogłoszenia: 21/10/2010
Data wejścia w życie: 05/11/2010