1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) prowadzić bezpieczną nawigację, określać i przewidywać ruch statku w zmiennych warunkach hydrometeorologicznych;

2) obsługiwać urządzenia nawigacyjne i środki łączności na statku rybackim;

3) stosować procedury współdziałania i koordynacji obowiązujące w ratownictwie morskim;

4) obsługiwać sprzęt i jednostki ratunkowe statku rybackiego;

5) pełnić wachtę zgodnie z obowiązującymi procedurami;

6) stosować przepisy Międzynarodowego Prawa Drogi Morskiej (MPDM) - Konwencji w sprawie międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu z 1972 roku, sporządzonej w Londynie dnia 20 października 1972 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 15, poz. 61);

7) oceniać stan załadowania statku pod względem wytrzymałości i stateczności;

8) prowadzić nawigację podczas połowów w zróżnicowanych warunkach na łowisku;

9) rozpoznawać podstawowe gatunki ryb morskich i określać stadia ich rozwoju;

10) określać warunki hydrobiologiczne łowisk oraz ich zasoby;

11) dobierać techniki i narzędzia połowowe do cech biologicznych obiektów połowu oraz warunków łowiska;

12) korzystać z dokumentacji technicznej narzędzi połowowych;

13) prowadzić dokumentację połowów;

14) obsługiwać narzędzia połowowe oraz dokonywać ich naprawy i konserwacji;

15) składować i zabezpieczać na statku surowiec rybny;

16) sprawdzać poprawność działania urządzenia monitorującego pozycję statku rybackiego oraz stosować procedury awaryjne;

17) rozpoznawać elementy konstrukcji i wyposażenia pokładowego statku rybackiego;

18) obsługiwać urządzenia pokładowe statku rybackiego oraz dokonywać ich konserwacji;

19) korzystać z dokumentacji technicznej statku oraz prowadzić dokumentację eksploatacyjną statku rybackiego;

20) wyjaśniać budowę i zasady działania urządzeń głównych i pomocniczych siłowni statku rybackiego;

21) zapobiegać zagrożeniom wynikającym z niewłaściwej eksploatacji napędu głównego i urządzeń pomocniczych siłowni statku rybackiego;

22) zapobiegać zanieczyszczaniu środowiska morskiego;

23) zapobiegać powstawaniu pożaru na statku i prowadzić walkę z pożarami;

24) stosować indywidualne techniki ratownicze;

25) współpracować z członkami załogi w sytuacjach zagrożenia;

26) korzystać z systemu ubezpieczeń morskich;

27) stosować techniki komputerowe podczas realizacji zadań zawodowych;

28) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

29) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

30) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

31) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

32) kierować zespołem pracowników;

33) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz Konwencji o pracy na morzu, przyjętej przez Międzynarodową Organizację Pracy w Genewie dnia 23 lutego 2006 r. (Maritime Labour Convention - MLC);

34) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

35) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

36) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

Kształcenie w zawodzie technik rybołówstwa morskiego powinno odbywać się zgodnie z Międzynarodową konwencją o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht, 1978, sporządzoną w Londynie dnia 7 lipca 1978 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 39, poz. 201 oraz z 1999 r. Nr 30, poz. 286) (International Convention on Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers - STCW) oraz Międzynarodową konwencją o wymaganiach w zakresie wyszkolenia, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht dla załóg statków rybackich, sporządzoną w Londynie dnia 7 lipca 1995 r. (International Convention on Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Fishing Vessel Personnel - STCW-F).

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik rybołówstwa morskiego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) prowadzenie nawigacji statkiem rybackim na wodach ograniczonych i nieograniczonych;

2) prowadzenie połowów ryb i innych organizmów morskich, z zastosowaniem różnych technik połowowych;

3) obsługa urządzeń techniczno-połowowych oraz dokonywanie zbrojenia, naprawy i konserwacji narzędzi połowowych;

4) zabezpieczanie surowca rybnego oraz przygotowanie go do transportu i dystrybucji;

5) eksploatacja żywych zasobów morza, z uwzględnieniem warunków biologicznych, technologicznych oraz przepisów dotyczących ochrony i regulacji rybołówstwa morskiego;

6) eksploatacja techniczna statku rybackiego;

7) stosowanie procedur związanych z bezpieczeństwem statku i załogi oraz podejmowanie działań w sytuacjach awaryjnych.

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu zawodu, zawierają następujące bloki programowe:

1) nawigacja i bezpieczeństwo żeglugi;

2) techniczna eksploatacja statku rybackiego;

3) połowy morskie;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: NAWIGACJA I BEZPIECZEŃSTWO ŻEGLUGI

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu optyki oraz magnetyzmu ziemskiego;

2) identyfikować rodzaje świateł nawigacyjnych;

3) wyznaczać pozycję statku metodami terestrycznymi i elektronicznymi oraz określać ich dokładność;

4) korzystać z map nawigacyjnych oraz publikacji nautycznych w wersji papierowej i elektronicznej, w języku polskim i angielskim;

5) dokonywać korekty polskich i brytyjskich map oraz publikacji nautycznych;

6) rozpoznawać elementy międzynarodowego morskiego systemu oznakowania nawigacyjnego IALA (International Association of Marine Aids Navigation and Lighthouse Authorities);

7) korzystać z kompasu magnetycznego, określać dewiację i całkowitą poprawkę kompasu;

8) ustalać prędkość statku po wodzie i nad dnem;

9) planować podróż statku;

10) prowadzić obliczenia nawigacyjne dotyczące żeglugi po loksodromie i ortodromie;

11) stosować procedury wachtowe i awaryjne;

12) wyjaśniać zjawiska pływów i prądów pływowych;

13) charakteryzować prądy morskie i określać ich wpływ na warunki żeglugi;

14) wyjaśniać mechanizm powstawania, rozwoju i zaniku falowania wiatrowego oraz określać jego wpływ na ruch statku;

15) prowadzić pomiary i obserwacje meteorologiczne;

16) korzystać z informacji hydrometeorologicznych odbieranych na statku;

17) wyjaśniać zasady działania żyrokompasów i autopilotów oraz metody ich regulacji;

18) wyjaśniać zasady działania logów: ciśnieniowych, elektromagnetycznych i dopplerowskich oraz określać metody ich kalibracji;

19) wyjaśniać zasady pomiaru głębokości z wykorzystaniem echosondy;

20) wyjaśniać budowę oraz zasady działania echosond nawigacyjnych i sieciowych oraz sonarów;

21) korzystać z echosond nawigacyjnych i sieciowych oraz sonarów, podczas nawigacji i w trakcie połowów;

22) szacować błędy wskazań echosond i sonarów oraz ustalać potencjalne źródła tych błędów;

23) dokonywać rejestracji danych z logów, żyrokompasów i echosond metodami cyfrowymi i analogowymi;

24) wyjaśniać teorię propagacji fal elektromagnetycznych;

25) określać rodzaje systemów radionawigacyjnych;

26) korzystać z systemów radionawigacyjnych do określania pozycji i parametrów ruchu statku;

27) wyjaśniać zasady działania satelitarnych systemów pozycjonowania;

28) wyjaśniać zasadę działania satelitarnego systemu monitorowania pozycji statku rybackiego;

29) sprawdzać poprawność działania urządzenia monitorującego pozycję statku rybackiego oraz stosować procedury obowiązujące podczas awarii;

30) szacować dokładność określania pozycji w systemach radionawigacyjnych;

31) stosować różne techniki zapisu, przetwarzania i wyświetlania informacji nawigacyjnej w odbiornikach systemów radionawigacyjnych;

32) wyjaśniać zjawiska rozchodzenia się i odbijania fal elektromagnetycznych zakresu radarowego;

33) wyjaśniać zasadę działania radaru;

34) określać wpływ elementów regulacyjnych na obraz radarowy;

35) wykonywać pomiary radarowe i oceniać ich błędy;

36) interpretować informację radarową, sporządzać nakresy radarowe i oceniać ich dokładność;

37) stosować zasadę ograniczonego zaufania do uzyskiwanej informacji radarowej;

38) wyjaśniać zasadę działania oraz zastosowanie urządzeń ARPA (Automatic Radar Plotting Aid);

39) wyjaśniać zasadę działania Systemu Automatycznej Identyfikacji - AIS (Automatic Identification System) i obsługiwać statkowe urządzenia tego systemu;

40) określać zasady organizacji łączności morskiej;

41) obsługiwać urządzenia GMDSS - Światowego Morskiego Systemu Łączności Alarmowej i Bezpieczeństwa (Global Maritime Distress and Safety System);

42) prowadzić łączność w niebezpieczeństwie;

43) prowadzić łączność pilną i dla zapewnienia bezpieczeństwa;

44) korzystać z wydawnictw i publikacji niezbędnych do prowadzenia łączności;

45) posługiwać się Międzynarodowym Kodem Sygnałowym (MKS);

46) stosować zasady sygnalizacji świetlnej z wykorzystaniem kodu Morse'a;

47) stosować przepisy Międzynarodowego Prawa Drogi Morskiej (MPDM) w celu zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi w różnych warunkach widzialności;

48) rozpoznawać statek na podstawie świateł lub znaków dziennych i oceniać jego możliwości manewrowe;

49) określać rozmieszczenie oraz szczegóły techniczne świateł i znaków;

50) oceniać sytuację nawigacyjną na podstawie słyszanych sygnałów manewrowych, ostrzegawczych i zwrócenia uwagi;

51) rozpoznawać statek i ocenić sytuację nawigacyjną na podstawie słyszanych sygnałów mgłowych;

52) stosować sygnały wzywania pomocy;

53) oceniać bezpieczeństwo nawigacji podczas pełnienia wachty, z wykorzystaniem dostępnych urządzeń technicznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) refrakcja atmosferyczna, magnetyzm ziemski;

2) rodzaje świateł nawigacyjnych;

3) rodzaje pozycji statku oraz metody jej określania;

4) informacje topograficzne, batymetryczne i nawigacyjne odczytywane z map morskich;

5) korekta map oraz publikacji nautycznych w języku polskim i angielskim;

6) morski system oznakowania niebezpieczeństw nawigacyjnych IALA;

7) budowa i zastosowanie kompasu magnetycznego;

8) metody wyznaczania prędkości statku na podstawie wskazań różnego rodzaju logów oraz kolejnych pozycji obserwowanych;

9) planowanie podróży statku;

10) obliczenia nawigacyjne, loksodroma i ortodroma;

11) procedury wachtowe i awaryjne;

12) pływy i prądy pływowe;

13) wpływ prądów morskich na warunki żeglugi;

14) falowanie wiatrowe;

15) przyrządy pomiarowe, pomiary i obserwacje meteorologiczne na statku;

16) metody pozyskiwania informacji hydrometeorologicznych;

17) żyrokompasy i autopiloty, metody ich regulacji;

18) logi i metody ich kalibracji;

19) echosondy nawigacyjne;

20) cyfrowe i analogowe metody rejestracji danych z logów, żyrokompasów i echosond;

21) teoria propagacji fal elektromagnetycznych;

22) systemy radionawigacyjne oraz możliwości ich wykorzystania;

23) zasady działania systemów satelitarnego monitorowania statków rybackich;

24) urządzenie monitorujące pozycję statku rybackiego, procedury wymagane w sytuacji jego awarii;

25) zjawisko rozchodzenia się i odbicia fal elektromagnetycznych zakresu radarowego;

26) zasada działania radaru w paśmie 3 i 10 cm;

27) wpływ elementów regulacyjnych radaru na obraz radarowy;

28) pomiary radarowe i ich dokładność;

29) interpretacja informacji radarowej, zasady sporządzania nakresów radarowych i ich dokładność;

30) podstawowe typy urządzeń ARPA, możliwości, ograniczenia i błędy;

31) zasady korzystania z radaru i urządzeń ARPA oraz ocena stopnia wiarygodności informacji radarowej;

32) System Automatycznej Identyfikacji AIS - obsługa i wykorzystanie, raporty statkowe, raporty AtoN AIS, transponder ratowniczy AIS;

33) zasady organizacji łączności morskiej;

34) zasady pracy systemu i podsystemów składowych GMDSS;

35) łączność w niebezpieczeństwie;

36) łączność pilna oraz systemy transmisji morskich informacji bezpieczeństwa;

37) Międzynarodowy Kod Sygnałowy (MKS), zasady sygnalizacji, kod Morse'a;

38) Międzynarodowe Prawo Drogi Morskiej (MPDM) - postanowienia ogólne, prawidła wymijania statków;

39) światła i znaki dzienne statków;

40) sygnały manewrowe, ostrzegawcze i zwrócenia uwagi;

41) sygnały dźwiękowe stosowane podczas ograniczonej widzialności;

42) sygnały wzywania pomocy;

43) urządzenia techniczne stosowane do oceny bezpieczeństwa nawigacji.

BLOK: TECHNICZNA EKSPLOATACJA STATKU RYBACKIEGO

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia dotyczące teorii manewrowania oraz kinematyki i dynamiki ruchu statku;

2) charakteryzować siły działające na kadłub i wytwarzane przez śrubę napędową;

3) oceniać efekty płytkowodzia, efekt brzegowy i efekt kanałowy;

4) charakteryzować wzajemne oddziaływanie statków podczas mijania i wyprzedzania;

5) opisywać ruchy statku podczas falowania morza;

6) charakteryzować oddziaływanie wiatru i fal na statek i narzędzie połowu;

7) wyjaśniać wpływ oddziaływania prądu morskiego na przebieg manewrów;

8) wyjaśniać podstawowe zasady manewrowania statkiem rybackim na otwartym morzu oraz akwenach ograniczonych;

9) wyjaśniać podstawowe zasady samodzielnego cumowania i odcumowywania statku jednośrubowego;

10) określać zasady wykonywania manewrów "człowiek za burtą";

11) wyjaśniać podstawowe zasady manewrowania w warunkach sztormowych i na wodach zalodzonych;

12) wyjaśniać zasady manewrów kotwicznych wykonywanych z użyciem jednej lub dwóch kotwic;

13) klasyfikować statki rybackie w zależności od ich przeznaczenia i stosowanych metod połowów;

14) charakteryzować podstawowe elementy konstrukcyjne statku rybackiego;

15) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną różnych typów statków rybackich;

16) określać budowę typowych urządzeń pokładowych statku rybackiego;

17) obsługiwać urządzenia pokładowe statku rybackiego podczas cumowania i kotwiczenia zgodnie z zasadami bezpieczeństwa;

18) obsługiwać statkowe urządzenia i osprzęt przeładunkowy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa;

19) określać specyfikę przeładunków prowadzonych na pełnym morzu;

20) przygotowywać ładownię do przyjęcia ładunku;

21) określać zasady mocowania ładunku oraz stosowania materiałów sztauerskich i separacyjnych;

22) mocować i przechowywać sprzęt połowowy;

23) wykonywać prace bosmańskie i konserwacyjno-malarskie na statku rybackim;

24) oceniać stateczność statku na podstawie pomiarów zanurzenia i wolnej burty;

25) przewidywać zmiany stateczności związane z przyjęciem połowu na pokład statku rybackiego;

26) określać warunki równowagi statku rybackiego i jej zmiany spowodowane swobodną powierzchnią cieczy, przesunięciem ładunku, ciężarami podwieszonymi lub oblodzeniem;

27) korzystać z dokumentacji dotyczącej stateczności statku rybackiego;

28) wyznaczać stateczność początkową;

29) oceniać stan załadowania i spełnianie kryteriów stateczności statku rybackiego;

30) odczytywać zanurzenie, wyznaczać przegłębienie i wyporność statku;

31) kontrolować stateczność na podstawie pomiaru okresu kołysań statku;

32) określać zasady utrzymania niezatapialności statku rybackiego;

33) określać rodzaje systemów napędowych statków rybackich;

34) charakteryzować budowę i zasadę działania silnika spalinowego;

35) wyjaśniać budowę i zasady działania maszyn sterowych;

36) określać zasady eksploatacji głównych i pomocniczych instalacji okrętowych: zęzowej, balastowej, paliwowej, chłodniczej, wody słodkiej i sanitarnej;

37) określać zasady wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej na statku rybackim;

38) identyfikować zagrożenia wynikające ze zmiany aktualnego stanu eksploatacyjnego siłowni;

39) prowadzić operacje bunkrowania w porcie i na pełnym morzu;

40) określać zasady planowania eksploatacji statku rybackiego;

41) określać zadania dotyczące ratowania ludzi na morzu wynikające z polskich i międzynarodowych przepisów prawa;

42) charakteryzować zadania Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa;

43) posługiwać się osobistymi środkami ratunkowymi;

44) przygotowywać i obsługiwać jednostki ratunkowe statku rybackiego;

45) określać przyczyny pożarów na statkach, rodzaje pożarów i towarzyszących im zjawisk;

46) stosować metody walki z pożarem na statku, posługiwać się sprzętem przeciwpożarowym;

47) przestrzegać przepisów przeciwpożarowych, zapobiegać powstawaniu pożarów na statku;

48) wykonywać czynności wyznaczone w rozkładzie alarmowym podczas opuszczania statku, pożaru i w razie ogłoszenia "alarmu innych zagrożeń";

49) przestrzegać zasad zachowania się rozbitków na jednostkach ratunkowych statku;

50) określać metody umożliwiające przetrwanie człowieka w wodzie;

51) stosować procedury awaryjne w przypadku zderzenia, wejścia statku na mieliznę lub utraty szczelności kadłuba;

52) stosować procedury awaryjne w przypadku prowadzenia akcji "człowiek za burtą";

53) stosować procedury awaryjne w przypadku zaczepienia narzędzia połowu o dno lub inną przeszkodę podwodną;

54) stosować awaryjne metody sterowania w przypadku awarii steru lub napędu;

55) stosować procedury postępowania w sytuacji rozlewu olejowego grożącego skażeniem środowiska;

56) stosować procedury postępowania z odpadami stwarzającymi zagrożenie dla środowiska morskiego;

57) stosować zalecenia zawarte w Międzynarodowym lotniczym i morskim poradniku poszukiwania i ratowania (International Aeronautical and Maritime Search and Rescue Manual - IAMSAR) podczas prowadzenia akcji poszukiwawczo-ratowniczej na morzu.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy teorii manewrowania, podstawy kinematyki i dynamiki ruchu statku;

2) rodzaje śrub napędowych, napór, moment, boczne działanie śruby;

3) oddziaływanie płytkowodzia, efekt brzegowy, efekt kanałowy;

4) wzajemne oddziaływanie statków podczas mijania i wyprzedzania;

5) oddziaływanie wiatru, fal i prądów morskich na statek i narzędzia połowowe;

6) manewrowanie na akwenach otwartych i ograniczonych, z uwzględnieniem dryfu wiatrowego i znosu prądowego;

7) podstawowe manewry statkiem rybackim z wykorzystaniem napędu i steru;

8) zasady samodzielnego cumowania i odcumowywania statku jednośrubowego;

9) rodzaje manewrów "człowiek za burtą", sposoby ich wykonania w różnych okolicznościach i warunkach hydrometeorologicznych;

10) zasady manewrowania w warunkach sztormowych i na wodach zalodzonych;

11) manewry kotwiczne wykonywane z użyciem jednej lub dwóch kotwic;

12) klasyfikacja statków rybackich w zależności od ich przeznaczenia i stosowanych metod połowów;

13) podstawowe elementy konstrukcyjne statku rybackiego;

14) dokumentacja konstrukcyjna różnych typów statków rybackich - plan ogólny, plany zbiorników;

15) budowa i obsługa zamknięć ładowni, urządzeń cumowniczych i kotwicznych;

16) urządzenia i osprzęt przeładunkowy statku rybackiego oraz zasady ich obsługi;

17) technika przeładunków prowadzonych w porcie i na pełnym morzu;

18) przygotowanie ładowni, separacja ładunkowa, zasady wentylacji ładowni;

19) materiały sztauerskie i separacyjne, sprzęt do mocowania ładunków oraz sprzętu połowowego, zasady mocowania;

20) prace bosmańskie i konserwacyjno-malarskie na statku rybackim;

21) znaki zanurzenia, określanie przegłębienia statku;

22) pojęcie wolnej burty, znak wolnej burty;

23) zmiana stateczności związana z przyjęciem połowu na pokład statku;

24) warunki równowagi statku: ciężar i współrzędne środka ciężkości statku, środek wyporu, linia działania siły wyporu, ramię stateczności kształtu, ramię stateczności ciężaru, ramię prostujące;

25) zmiany warunków równowagi statku powodowane swobodną powierzchnią cieczy, przesunięciem ładunku, ciężarami podwieszonymi lub oblodzeniem;

26) dokumentacja dotycząca stateczności statku rybackiego;

27) stateczność początkowa;

28) kryteria oceny stateczności statku rybackiego, krzywa dopuszczalnych wzniesień środka ciężkości statku;

29) obliczanie wyporności statku na podstawie pomiaru zanurzeń;

30) metody kontroli stateczności podczas eksploatacji statku, określanie wysokości metacentrycznej na podstawie okresu kołysań;

31) niezatapialność statku i klasa niezatapialności;

32) rodzaje systemów napędowych statków rybackich;

33) silnik spalinowy, budowa i zasada działania;

34) budowa i zasady działania maszyn sterowych;

35) instalacja wodna i paliwowa, system balastowy i zęzowy, urządzenia i mechanizmy pomocnicze: pompy, sprężarki, urządzenia chłodnicze - budowa i zasady eksploatacji;

36) agregaty prądotwórcze, prądnice, urządzenia zasilania awaryjnego - zasady eksploatacji;

37) zagrożenia wynikające ze zmiany aktualnego stanu eksploatacyjnego siłowni;

38) techniki i procedury prowadzenia operacji bunkrowania w porcie i na pełnym morzu;

39) zasady planowania eksploatacji statku rybackiego;

40) podstawowe przepisy prawa dotyczące ratowania ludzi na morzu;

41) Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa oraz instytucje, organizacje i służby z nią współpracujące;

42) osobiste środki ratunkowe;

43) jednostki ratunkowe, urządzenia i systemy wodowania łodzi ratunkowych, ratowniczych i tratw;

44) przyczyny i rodzaje pożarów na statku, zjawiska towarzyszące pożarom, zapobieganie pożarom;

45) walka z pożarami na statku, metody gaszenia pożarów, sprzęt przeciwpożarowy;

46) alarm pożarowy;

47) alarm opuszczenia statku, metody ewakuacji załogi;

48) zasady zachowania się rozbitków na jednostkach ratunkowych statku, metody przetrwania człowieka w wodzie;

49) procedury awaryjne obowiązujące w przypadku zderzenia, wejścia statku na mieliznę lub utraty szczelności kadłuba;

50) procedury awaryjne stosowane w przypadku prowadzenia akcji "człowiek za burtą";

51) procedury awaryjne stosowane w przypadku zaczepienia narzędzia połowu o dno lub inną przeszkodę podwodną;

52) sterowanie awaryjne stosowane w przypadku awarii steru lub napędu;

53) działania podejmowane przez załogę statku w sytuacji powstania rozlewu olejowego grożącego skażeniem środowiska;

54) procedury postępowania z odpadami stwarzającymi zagrożenie dla środowiska morskiego;

55) zalecenia zawarte w Międzynarodowym lotniczym i morskim poradniku poszukiwania i ratowania - IAMSAR, dotyczące prowadzenia i koordynacji akcji poszukiwawczo-ratowniczej.

BLOK: POŁOWY MORSKIE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać położenie geograficzne oceanów i mórz najważniejszych dla rybołówstwa;

2) określać strefy życia w morzu, w zależności od jego głębokości i topografii dna;

3) charakteryzować procesy produkcji biologicznej zachodzące w ekosystemach morskich;

4) określać lokalizację bałtyckich łowisk i portów rybackich na podstawie map;

5) wyjaśniać wpływ połowów morskich na stan środowiska morskiego;

6) wyjaśniać zjawisko użyźniania wód morskich przez prądy wstępujące (upwelling);

7) określać rozmieszczenie stref podwyższonej żyzności wód morskich;

8) rozróżniać, na podstawie cech zewnętrznych, podstawowe gatunki ryb i nierybnych zasobów morza;

9) wykonywać podstawowe pomiary zewnętrzne ryb;

10) przeprowadzać sekcję ciała ryb oraz rozpoznawać ich najważniejsze narządy wewnętrzne;

11) określać stadia rozwoju biologicznego ryb oraz ich wpływ na efektywność połowów;

12) określać reakcję organizmów morskich na różne warunki środowiska oraz narzędzia połowowe;

13) wykorzystywać dane oceanograficzne i wyniki pomiarów oraz analiz biologicznych organizmów morskich do prowadzenia połowów;

14) klasyfikować metody i narzędzia połowowe;

15) dobierać techniki i narzędzia połowowe do specyfiki biologicznej organizmów morskich;

16) dobierać środki ochrony indywidualnej przed niebezpiecznymi organizmami morskimi;

17) stosować zasady postępowania z organizmami morskimi stwarzającymi zagrożenie dla zdrowia;

18) charakteryzować rodzaje i budowę materiałów stosowanych do konstrukcji narzędzi połowowych;

19) określać budowę, właściwości fizykomechaniczne i eksploatacyjne wyrobów stosowanych do produkcji lin i tkanin sieciowych;

20) charakteryzować metody produkcji jądra sieciowego;

21) dokonywać pomiarów tkaniny sieciowej, wyznaczać cykle kroju jądra sieciowego i określać rozmiar oczek;

22) charakteryzować budowę i zasady eksploatacji podstawowych typów narzędzi połowowych czynnych;

23) charakteryzować budowę i zasady eksploatacji podstawowych typów narzędzi połowowych biernych;

24) określać zastosowanie czynników fizycznych w połowach morskich;

25) dobierać i stosować środki techniczne zapewniające wymaganą selektywność narzędzi połowowych;

26) stosować sposoby zapobiegania niepożądanym przyłowom;

27) stosować podstawowe techniki sieciarskie i takielarskie;

28) montować wykrojone elementy sieci, osadzać je na linach oraz uzupełniać fragmenty w celu naprawy uszkodzeń;

29) posługiwać się dokumentacją techniczną narzędzi połowowych;

30) posługiwać się podstawowymi pojęciami i prawami z zakresu hydrodynamiki i mechaniki układu: statek - narzędzie połowowe;

31) projektować podstawowe typy narzędzi połowowych;

32) dobierać elementy uzbrojenia narzędzi połowowych do warunków łowiska i specyfiki obiektu połowów;

33) dobierać narzędzia połowowe do technicznych i prawnych możliwości połowowych statku rybackiego;

34) korzystać z urządzeń hydrolokacyjnych do poszukiwania skupień ryb i kontroli parametrów pracy układu: statek - narzędzie połowowe;

35) sterować pokładowymi mechanizmami połowowymi i wykonywać operacje połowowe;

36) stosować zasady postępowania z gatunkami organizmów morskich podlegającymi ochronie prawnej oraz stanowiącymi materiał do badań naukowych;

37) charakteryzować skład chemiczny i wartości odżywcze produktów rybołówstwa morskiego;

38) określać znaczenie organizmów morskich w żywieniu człowieka;

39) wyjaśniać przemiany fizykochemiczne zachodzące w surowcach rybnych po złowieniu;

40) dokonywać oceny organoleptycznej surowców rybnych;

41) charakteryzować technologie obróbki, zabezpieczania i przetwarzania surowców rybnych;

42) sortować i wykonywać obróbkę ręczną i maszynową surowców rybnych;

43) zabezpieczać połów za pomocą lodu, soli, schładzania w ładowniach i zbiornikach, zamrażania i gotowania;

44) charakteryzować procedury kontroli jakości produkcji na statku rybackim;

45) pakować i znakować produkty rybołówstwa, z uwzględnieniem przepisów kontroli rybołówstwa;

46) stosować przepisy Wspólnej Polityki Rybackiej Unii Europejskiej oraz przepisy prawa krajowego dotyczące połowów morskich;

47) określać rodzaje dokumentów uprawniających do wykonywania działalności w zakresie rybołówstwa morskiego;

48) przestrzegać procedur obowiązujących podczas kontroli prowadzonej przez organy inspekcji rybołówstwa morskiego;

49) prowadzić rejestrację połowów, wyładunków i pierwszej sprzedaży produktów rybołówstwa w wersji papierowej i elektronicznej;

50) kontrolować działanie urządzeń do monitorowania satelitarnego oraz urządzeń do elektronicznej rejestracji i transmisji danych połowowych;

51) korzystać ze specjalistycznych programów komputerowych wspomagających wykonywanie połowów morskich;

52) charakteryzować rolę i zadania regionalnych i światowych konwencji oraz instytucji nadzoru, monitorowania i kontroli rybołówstwa morskiego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy oceanografii rybackiej;

2) procesy produkcji biologicznej zachodzące w ekosystemach morskich;

3) lokalizacja bałtyckich łowisk i portów rybackich;

4) wpływ połowów morskich na stan środowiska morskiego;

5) strefy podwyższonej żyzności wód morskich, użyźnianie przez prądy wstępujące (upwelling);

6) podstawowe gatunki ryb morskich;

7) pomiary zewnętrzne ryb;

8) anatomia ryb;

9) stadia rozwoju biologicznego ryb oraz ich wpływ na efektywność połowów;

10) nierybne zasoby biologiczne morza;

11) zasady i metody określania stanu żywych zasobów morza oraz ich ochrony;

12) klasyfikacja metod i narzędzi połowowych;

13) dobór technik i narzędzi połowowych w zależności od specyfiki biologicznej organizmów morskich;

14) środki ochrony indywidualnej przed niebezpiecznymi organizmami morskimi;

15) zasady postępowania z rybami stwarzającymi zagrożenie dla zdrowia;

16) materiałoznawstwo sieciarskie: włókna i wyroby włókiennicze stosowane do budowy narzędzi połowowych;

17) budowa i właściwości fizykomechaniczne oraz eksploatacyjne wyrobów stosowanych do produkcji lin i tkanin sieciowych - wodochłonność, wilgotność, masa liniowa, skręt, obciążenia zrywające;

18) metody produkcji jądra sieciowego;

19) pomiary tkaniny sieciowej, rozmiaru oczek, grubości przędzy, sznurków i lin;

20) cykle kroju jądra sieciowego;

21) narzędzia połowowe czynne: włoki i tuki, niewody, wędy ciągnione;

22) narzędzia połowowe bierne: nety, mance, wontony, narzędzia pułapkowe;

23) czynniki fizyczne wykorzystywane w połowach morskich - światło, dźwięk i prąd elektryczny;

24) środki techniczne zapewniające wymaganą selektywność narzędzi połowowych;

25) sposoby zapobiegania niepożądanym przyłowom;

26) podstawowe techniki sieciarskie i takielarskie;

27) montaż, naprawa i konserwacja narzędzi połowowych;

28) dokumentacja techniczna narzędzi połowowych;

29) właściwości hydrodynamiczne narzędzi połowowych;

30) podstawy projektowania różnych typów narzędzi połowowych;

31) dobór uzbrojenia narzędzi połowowych do warunków łowiska i specyfiki obiektu połowów;

32) dobór narzędzi połowowych do technicznych i prawnych możliwości połowowych statku rybackiego - mocy silnika, warunków licencji i zezwoleń;

33) urządzenia hydrolokacyjne stosowane do poszukiwania skupień ryb i kontroli parametrów pracy układu: statek - narzędzie połowowe;

34) pokładowe mechanizmy połowowe statków rybackich;

35) techniki połowów i operacje połowowe;

36) zasady postępowania z gatunkami chronionymi oraz stanowiącymi materiał do badań naukowych;

37) skład chemiczny i wartości odżywcze produktów rybołówstwa morskiego;

38) rola ryb i innych organizmów morskich w żywieniu człowieka;

39) przemiany fizykochemiczne zachodzące w surowcach rybnych po złowieniu - zmiany autolityczne, jełczenie, procesy bakteryjne, wytwarzanie się toksyn;

40) ocena organoleptyczna surowców rybnych;

41) obróbka ręczna surowców rybnych na statku;

42) technologie, maszyny i urządzenia do obróbki, schładzania, mrożenia i solenia oraz produkcji mączki rybnej na statkach rybackich;

43) kontrola jakości produkcji, ustalanie punktów krytycznych w procesie produkcyjnym, zasady higieny i bezpieczeństwa;

44) pakowanie i transport produktów rybołówstwa oraz wymagania dotyczące identyfikowalności;

45) przepisy Wspólnej Polityki Rybackiej Unii Europejskiej oraz przepisy prawa krajowego dotyczące połowów morskich;

46) rodzaje dokumentów uprawniających do wykonywania działalności w zakresie rybołówstwa morskiego;

47) procedury obowiązujące podczas kontroli prowadzonej przez organy inspekcji rybołówstwa morskiego;

48) rejestracja połowów, wyładunków i pierwszej sprzedaży produktów rybołówstwa w wersji papierowej i elektronicznej;

49) urządzenia do monitorowania satelitarnego oraz do elektronicznej rejestracji i transmisji danych połowowych;

50) specjalistyczne programy komputerowe wspomagające wykonywanie połowów morskich;

51) regionalne i światowe konwencje oraz instytucje nadzoru, monitorowania i kontroli rybołówstwa morskiego.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) określać zasady organizacji rynku rybnego i korzystania z pomocy publicznej w polskim rybołówstwie morskim;

5) opracowywać plan marketingowy;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) korzystać z pośrednictwa pracy w rybołówstwie morskim;

9) charakteryzować systemy zatrudnienia stosowane w rybołówstwie morskim;

10) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

11) rozróżniać formy działalności gospodarczej w rybołówstwie morskim i obrocie handlowym produktami rybołówstwa morskiego;

12) charakteryzować metody prowadzenia sprawozdawczości w działalności gospodarczej w rybołówstwie morskim;

13) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz przepisy wynikające z Konwencji o pracy na morzu (MLC);

14) korzystać z systemów ubezpieczeń morskich;

15) interpretować treść umowy o ubezpieczeniu statku i załogi statku;

16) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

17) zapobiegać powstaniu pożaru na statku i prowadzić z nim walkę w zakresie przewidzianym w programie kursu modelowego: "Podstawy ochrony przeciwpożarowej" IMO 1.20 Fire Prevention and Basic Fire Fighting;

18) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

20) stosować środki ochrony indywidualnej;

21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

22) udzielać pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w zakresie przewidzianym w programie kursu modelowego: "Podstawy pierwszej pomocy medycznej" IMO 1.13 Elementary First Aid;

23) stosować indywidualne techniki ratunkowe w zakresie przewidzianym w programie kursu modelowego: "Indywidualne techniki ratunkowe" IMO 1.19 Personal Survival Techniques;

24) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

25) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

26) współpracować z pozostałymi członkami załogi w sytuacjach zagrożenia w zakresie przewidzianym w programie kursu modelowego: "Bezpieczeństwo własne i odpowiedzialność wspólna" IMO 1.21 Personal Safety and Social Responsibilities;

27) prowadzić negocjacje;

28) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

29) podejmować decyzje;

30) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, publikacji nautycznych, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

31) formułować pisemne i ustne wypowiedzi w języku obcym, związane z realizacją zadań zawodowych;

32) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

33) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) organizacja rynku rybnego i pomoc publiczna w polskim rybołówstwie morskim;

7) strategie marketingowe;

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) pośrednictwo pracy w rybołówstwie morskim;

11) stosunek pracy i systemy wynagrodzeń w rybołówstwie morskim;

12) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

13) formy działalności gospodarczej w rybołówstwie morskim i obrocie handlowym produktami rybołówstwa morskiego;

14) metody prowadzenia sprawozdawczości w działalności gospodarczej w rybołówstwie morskim;

15) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

16) wybrane przepisy Konwencji o pracy na morzu (MLC);

17) systemy ubezpieczeń morskich;

18) umowy o ubezpieczenie statku i załogi statku;

19) bezpieczeństwo i higiena pracy;

20) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

21) zapobieganie powstaniu pożaru na statku i prowadzenie z nim walki w zakresie przewidzianym w programie kursu modelowego "Podstawy ochrony przeciwpożarowej" IMO 1.20 Fire Prevention and Basic Fire Fighting;

22) elementy ergonomii;

23) środki ochrony indywidualnej;

24) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

25) pierwsza pomoc osobom poszkodowanym w zakresie przewidzianym w programie kursu modelowego: "Podstawy pierwszej pomocy medycznej" IMO 1.13 Elementary First Aid;

26) indywidualne techniki ratownicze w zakresie przewidzianym w programie kursu modelowego "Indywidualne techniki ratunkowe" IMO 1.19 Personal Survival Techniques;

27) elementy fizjologii i higieny pracy;

28) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

29) zasady i metody komunikowania się;

30) współpraca z członkami załogi w sytuacjach zagrożenia w zakresie przewidzianym w programie kursu modelowego "Bezpieczeństwo własne i odpowiedzialność wspólna" IMO 1.21 Personal Safety and Social Responsibilities;

31) elementy socjologii i psychologii pracy;

32) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

33) język obcy w zakresie czterech kompetencji językowych (pisania, czytania, mówienia i słuchania ze zrozumieniem) w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych, z uwzględnieniem wymagań Międzynarodowej Organizacji Morskiej;

34) formy doskonalenia zawodowego;

35) etyka.

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia nawigacji i meteorologii;

2) pracownia technicznych środków nawigacji, hydrolokacji i łączności;

3) pracownia biologiczno-technologiczna;

4) pracownia komputerowa;

5) warsztaty szkolne - sieciarnia i takielarnia;

6) rybacki statek szkolny.

Pracownia nawigacji i meteorologii powinna być wyposażona w:

1) kompas magnetyczny z kompletem magnesów;

2) dewiaskop;

3) żyrokompas z systemem powtarzaczy;

4) przekroje kuli żyroskopowej lub programy wizualizacyjne;

5) namierniki;

6) ekierki nawigacyjne i cyrkle;

7) liniały równoległe;

8) tablice nawigacyjne;

9) polskie mapy morskie - wzorcowy komplet map i komplety map ćwiczeniowych;

10) brytyjskie mapy morskie wybranych rejonów i komplety map ćwiczeniowych;

11) polskie wydawnictwa nautyczne;

12) brytyjskie wydawnictwa nautyczne;

13) mapę klimatyczną świata;

14) aneroid;

15) termometry i termograf;

16) psychrometr aspiracyjny Assmanna;

17) higrometr włosowy;

18) morski barometr rtęciowy i barograf;

19) anemometr i wiatromierz Wilda;

20) atlasy chmur;

21) odbiornik NAVTEX (Navigational Telex);

22) odbiornik do odbioru map faksymilowych;

23) specjalistyczne oprogramowanie komputerowe: programy dydaktyczne oraz programy użytkowe z dziedziny nawigacji i meteorologii morskiej;

24) zestaw komputerowy mający bezpośrednie połączenie z Internetem, ekran, rzutnik pisma oraz rzutnik multimedialny.

Pracownia technicznych środków nawigacji, hydrolokacji i łączności powinna być wyposażona w:

1) modele logów: ciśnieniowego i elektromagnetycznego;

2) echosondę z przystawką symulatora i przetwornikiem piezoelektrycznym;

3) echosondę sieciową i sonar;

4) odbiorniki GPS (Global Positioning System) i DGPS (Differential Global Positioning System);

5) radary pasma 3 i 10 cm z możliwością symulacji ech i linii brzegowej;

6) symulator radarowo-nawigacyjny;

7) odbiornik AIS;

8) symulator systemu obrazowania elektronicznych map i informacji nawigacyjnych ECDIS (Electronic Chart Display and Information System) oraz systemu obrazowania map rastrowych RCDS (Raster Chart Display System);

9) zestaw flag Międzynarodowego Kodu Sygnałowego (MKS);

10) zestaw do nadawania sygnałów świetlnych i dźwiękowych;

11) symulator GMDSS odpowiedni do rodzaju prowadzonego szkolenia;

12) stacjonarny radiotelefon UKF i radiotelefony przenośne GMDSS;

13) radiopławę EPIRB (Emergency Position-Indicating Radio Beacon);

14) transponder radarowy SART (Search and Rescue Transponder);

15) transponder systemu VMS (Vessel Monitoring System);

16) symulator elektronicznego dziennika połowowego;

17) specjalistyczne oprogramowanie komputerowe: programy dydaktyczne oraz programy użytkowe z dziedziny radionawigacji, radiolokacji, hydrolokacji i łączności;

18) instrukcje obsługi urządzeń;

19) spisy radiosygnałów admiralicji brytyjskiej i wydawnictwa radiowe;

20) zestaw komputerowy mający bezpośrednie połączenie z Internetem, ekran, rzutnik pisma oraz rzutnik multimedialny.

Pracownia biologiczno-technologiczna powinna być wyposażona w:

1) mapy fizyczne i plansze przedstawiające rozmieszczenie mórz i oceanów, topografię dna, prądy powierzchniowe i pionowe prądy wstępujące, stratyfikację hydrologiczną i biologiczną;

2) mapy rybackie Morza Bałtyckiego w wersji papierowej i elektronicznej;

3) mikroskopy, preparaty, modele, atrapy i okazy naturalne ryb, skorupiaków i mięczaków morskich;

4) stanowiska ćwiczeniowe do rozpoznawania gatunków ryb morskich, określania ich cech systematycznych oraz budowy zewnętrznej i wewnętrznej;

5) wyciąg laboratoryjny;

6) zestawy odczynników;

7) szkło laboratoryjne i kuwety;

8) stoły laboratoryjne;

9) wagi;

10) narzędzia do wykonywania sekcji ryb, noże do obróbki ręcznej ryb;

11) pojemniki na ryby i odpady;

12) środki higieny i czystości, apteczkę i środki opatrunkowe;

13) środki ochrony indywidualnej;

14) zamrażarki i chłodziarki;

15) schematy maszyn stosowanych w procesach technologicznych przetwórstwa rybnego;

16) plansze przedstawiające stanowiska do obróbki wstępnej i solenia ryb;

17) termometry stosowane w przemyśle rybnym;

18) wzory opakowań produktów rybnych;

19) filmy dydaktyczne przedstawiające życie w morzu, technologie połowów morskich, procesy technologiczne obróbki i zabezpieczenia surowców rybnych na statkach rybackich;

20) zestaw komputerowy mający bezpośrednie połączenie z Internetem, ekran, rzutnik pisma oraz rzutnik multimedialny.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny i ekran;

4) pakiet programów biurowych;

5) oprogramowanie specjalistyczne dotyczące: oznakowania nawigacyjnego, charakterystyk świateł nawigacyjnych, pływów, MPDM, stateczności, map rastrowych i elektronicznego dziennika połowowego;

6) drukarkę sieciową;

7) skaner;

8) zestaw podstawowej literatury zawodowej.

Warsztaty szkolne - sieciarnia i takielarnia powinny być wyposażone w:

1) zestaw próbek wyrobów włókienniczych;

2) przykładowe węzły oraz sploty wykonywane na linach;

3) zrywarki i przyrządy do określania właściwości fizykomechanicznych wyrobów włókienniczych;

4) schematy konstrukcyjne narzędzi połowowych;

5) modele włoków dennych, pelagicznych, narzędzi usidlających, dryfujących i stawnych;

6) modele statków rybackich;

7) modele narzędzi haczykowych;

8) modele rozpornic dennych i pelagicznych oraz innych elementów uzbrojenia;

9) wyroby włókiennicze: różne rodzaje przędzy, sznurki, liny, jądro sieciowe;

10) narzędzia i przybory: igły sieciarskie, rożki bosmańskie, noże, nożyce do cięcia drutu, imadła, kowadła, przepalarki do sznurków i lin;

11) wyciąg;

12) wagę elektroniczną;

13) stanowiska sieciarskie (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

14) narzędzia ślusarskie, skrzynki narzędziowe;

15) przyrządy do określania grubości sznurków oraz rozmiaru oczek sieci;

16) środki higieny i czystości, apteczkę i środki opatrunkowe;

17) środki ochrony indywidualnej, odzież ochronną.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Rybacki statek szkolny

Urządzenia, systemy i wyposażenie rybackiego statku szkolnego powinny spełniać wszystkie wymagania przewidziane polskimi i międzynarodowymi przepisami prawa i instytucji klasyfikacyjnej dla statku o danym przeznaczeniu, pojemności brutto oraz rodzaju uprawianej żeglugi. Wyposażenie statku powinno umożliwiać nabycie praktycznych umiejętności zawodowych określonych w blokach podstawy programowej.

Praktyka morska na statkach rybackich powinna odbywać się przez okres co najmniej 2 miesięcy.