Zmiana rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1
z dnia 29 grudnia 2014 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych

Na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
§  1. 
W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 893) wprowadza się następujące zmiany:
1)
w § 3 uchyla się ust. 3;
2)
w § 4 uchyla się ust. 4;
3)
w § 5 uchyla się ust. 4;
4)
w § 8:
a)
ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Na świadectwie dojrzałości wpisuje się imię (imiona) i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL absolwenta, z zastrzeżeniem § 17, wyniki egzaminu maturalnego z przedmiotów zdawanych w części ustnej i części pisemnej, z uwzględnieniem ust. 4-8a, miejscowość i datę wydania świadectwa dojrzałości, numer świadectwa dojrzałości oraz adnotacje określone w przepisach w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych.",

b)
ust. 8a otrzymuje brzmienie:

"8a. W przypadku absolwentów, którzy przystąpili do egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego, jako przedmiotu dodatkowego, na poziomie dwujęzycznym, na świadectwie dojrzałości obok nazwy tego języka wpisuje się "poziom dwujęzyczny".";

5)
w § 9 ust. 3a otrzymuje brzmienie:

"3a. W przypadku absolwentów, którzy przystąpili do egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego, jako przedmiotu dodatkowego, na poziomie dwujęzycznym, na aneksie do świadectwa dojrzałości obok nazwy tego języka wpisuje się "poziom dwujęzyczny".";

6)
uchyla się § 10;
7)
w § 10b:
a)
w ust. 2 dodaje się pkt 3 w brzmieniu:

"3) osoba, która posiada:

a) świadectwo uzyskania tytułu zawodowego w zawodzie nauczanym na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej, wydane po zdaniu egzaminu kwalifikacyjnego przeprowadzonego przez państwową komisję egzaminacyjną powołaną przez kuratora oświaty, którego zakres odpowiada kwalifikacji lub kwalifikacjom wyodrębnionym w zawodzie nauczanym na poziomie technika, wspólnym z zawodem nauczanym na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej, oraz

b) spełnia warunki, o których mowa w pkt 1 lit. b i a",

b)
ust. 7 otrzymuje brzmienie:

"7. W przypadku osób, o których mowa w ust. 2, na dyplomie, o którym mowa w ust. 1, wpisuje się: imię (imiona) i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL tej osoby, z zastrzeżeniem § 17, nazwę zawodu, w którym zostały potwierdzone kwalifikacje, i nazwę lub nazwy kwalifikacji, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, potwierdzonych świadectwem lub świadectwami, o których mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, wyniki egzaminu lub egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie, oddzielnie z części pisemnej i części praktycznej, adnotację o posiadaniu dyplomu lub świadectwa czeladniczego, lub świadectwa uzyskania tytułu zawodowego, o których mowa odpowiednio w ust. 2 pkt 1 lit. a, pkt 2 lit. a i pkt 3 lit. a, miejscowość i datę wydania dyplomu oraz numer dyplomu.";

8)
w § 13 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Na zaświadczeniach, o których mowa w ust. 1, wpisuje się imię (imiona) i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL ucznia, z zastrzeżeniem § 17, wyniki uzyskane odpowiednio z poszczególnych części sprawdzianu oraz danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego, miejscowość i datę wydania zaświadczenia oraz kod zaświadczenia.";

9)
w § 14:
a)
ust. 5 otrzymuje brzmienie:

"5. Jako datę wydania świadectwa przyjmuje się, z zastrzeżeniem § 16 ust. 9 i 10, datę zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. W przypadku ucznia, który przystępował do egzaminu poprawkowego lub egzaminu klasyfikacyjnego albo do sprawdzianu wiadomości i umiejętności po zakończeniu rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych, jako datę wydania świadectwa przyjmuje się datę podjęcia przez radę pedagogiczną uchwały w sprawie wyników odpowiednio promocji albo klasyfikacji i promocji tego ucznia.",

b)
po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu:

"5a. Uczniowi, któremu w wyniku:

1) przeprowadzonego sprawdzianu wiadomości i umiejętności podwyższono roczną ocenę klasyfikacyjną z zajęć edukacyjnych lub

2) głosowania komisji powołanej przez dyrektora szkoły podwyższono roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania

- wydaje się nowe świadectwo za zwrotem świadectwa wydanego poprzednio. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio.",

c)
uchyla się ust. 6 i 8;
10)
w § 16:
a)
w ust. 3:
uchyla się pkt 5,
dodaje się pkt 6 w brzmieniu:

"6) wyrazów "nazwa przedmiotu" oraz linii przerywanej oznaczającej miejsce przeznaczone na wpisanie nazwy przedmiotu - w przypadku świadectwa dojrzałości wydawanego absolwentom:

a) liceum ogólnokształcącego, którzy zdali egzamin maturalny na warunkach i w sposób obowiązujący od roku szkolnego 2014/2015,

b) technikum, którzy zdali egzamin maturalny na warunkach i w sposób obowiązujący od roku szkolnego 2015/2016.",

b)
w ust. 7 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

"1) linii przerywanych oznaczających miejsca przeznaczone na wpisanie: numeru zaświadczenia, imienia (imion) i nazwiska, daty i miejsca urodzenia, numeru PESEL ucznia, wyników uzyskanych odpowiednio z poszczególnych części sprawdzianu oraz danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego, miejscowości i daty, kodu oraz linii przerywanej oznaczającej miejsce, w którym drukuje się pieczęć i podpis dyrektora komisji okręgowej; w miejscu linii przerywanych wpisuje się odpowiednie dane;";

11)
w § 18 uchyla się ust. 2;
12)
w § 21 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Nie dokonuje się zmiany imienia (imion) lub nazwiska na świadectwie, dyplomie, zaświadczeniu i w dokumentacji przebiegu nauczania prowadzonej przez szkołę, jeżeli zmiana ta nastąpiła po:

1) ukończeniu szkoły,

2) zdaniu egzaminów eksternistycznych z zakresu wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla zasadniczej szkoły zawodowej,

3) zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie albo egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,

4) otrzymaniu dyplomu, o którym mowa w § 10b ust. 1

- chyba że zmiana imienia (imion) lub nazwiska nastąpiła na podstawie decyzji administracyjnej albo orzeczenia sądowego wydanego w postępowaniu w sprawie zmiany płci. W tych przypadkach wydaje się świadectwo, dyplom lub zaświadczenie na nowe imię (imiona) lub nazwisko, a jeżeli ich wydanie nie jest możliwe - duplikat świadectwa, dyplomu lub zaświadczenia, po przedstawieniu decyzji administracyjnej albo orzeczenia sądowego i za zwrotem świadectwa, dyplomu lub zaświadczenia wydanego na poprzednie imię (imiona) lub nazwisko.";

13)
w § 22 ust. 8 otrzymuje brzmienie:

"8. W przypadku likwidacji lub przekształcenia szkoły duplikat świadectwa szkolnego promocyjnego, świadectwa ukończenia szkoły i świadectwa dojrzałości, wydawanego po zdaniu egzaminu dojrzałości, wydaje organ, o którym mowa w art. 59 ust. 3 i 4 lub art. 84 ust. 4 ustawy.";

14)
w § 25 ust. 5 otrzymuje brzmienie:

"5. Przepisy ust. 1, 3 i 4 stosuje się odpowiednio do innych niż wymienione w ust. 1 dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą wydawanych przez szkoły, placówki kształcenia ustawicznego i placówki kształcenia praktycznego.";

15)
w § 26 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Świadectwa, odpisy świadectw dojrzałości, odpisy aneksów do świadectw dojrzałości, dyplomy, suplementy, zaświadczenia, indeksy, legitymacje szkolne i legitymacje przedszkolne dla dzieci niepełnosprawnych, a także kopie, o których mowa w § 23 ust. 2, są wydawane odpowiednio przez szkoły, komisje okręgowe i przedszkola nieodpłatnie.";

16)
w załączniku nr 1:
a)
w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:

"4) różowym - świadectwa szkolne promocyjne, świadectwa ukończenia liceum ogólnokształcącego i technikum;",

b)
ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. Pierwsza strona świadectwa szkolnego promocyjnego i świadectwa ukończenia szkoły, wydawanych przez szkoły, jest zdobiona tłem giloszowym z literami RP. Strona druga, trzecia i czwarta są zdobione tłem giloszowym bez tych liter.",

c)
ust. 9 otrzymuje brzmienie:

"9. Na świadectwach wydawanych uczniom szkół lub oddziałów dwujęzycznych oraz na innych drukach szkolnych dla uczniów szkół lub oddziałów dwujęzycznych obok nazwy przedmiotu nauczanego dwujęzycznie umieszcza się adnotację "nauczany(a) dwujęzycznie", a obok nazwy języka obcego nowożytnego, który jest drugim językiem nauczania w liceum ogólnokształcącym i technikum - adnotację "poziom dwujęzyczny".",

d)
uchyla się ust. 15,
e)
po ust. 16 dodaje się ust. 16a w brzmieniu:

"16a. Na świadectwo ukończenia liceum ogólnokształcącego dla dorosłych wydawane absolwentowi zasadniczej szkoły zawodowej, który został przyjęty do klasy drugiej liceum ogólnokształcącego dla dorosłych, ze świadectwa ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej przepisuje się oceny z następujących obowiązkowych zajęć edukacyjnych:

1) podstawy przedsiębiorczości;

2) historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka i informatyka, pod warunkiem że w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych żaden z tych przedmiotów nie był przez słuchacza realizowany w zakresie rozszerzonym.",

f)
uchyla się ust. 18 i 19;
17)
w załączniku nr 2 do rozporządzenia:
a)
w pkt 1 "Świadectwa szkolne promocyjne szkoły podstawowej" uchyla się pozycje dotyczące wzorów nr 3 i 4,
b)
w pkt 2 "Świadectwa ukończenia szkoły podstawowej" uchyla się pozycje dotyczące wzorów nr 7 i 8,
c)
w pkt 5 "Świadectwa szkolne promocyjne zasadniczej szkoły zawodowej" uchyla się pozycje dotyczące wzorów nr 21 i 22,
d)
w pkt 9 "Świadectwa szkolne promocyjne liceum ogólnokształcącego" uchyla się pozycje dotyczące wzorów nr 27 i 28,
e)
w pkt 10 "Świadectwa ukończenia liceum ogólnokształcącego" uchyla się pozycje dotyczące wzorów nr 30 i 31,
f)
uchyla się pkt 11 "Świadectwa szkolne promocyjne liceum profilowanego",
g)
uchyla się pkt 12 "Świadectwa ukończenia liceum profilowanego",
h)
w pkt 13 "Świadectwa szkolne promocyjne technikum" uchyla się pozycje dotyczące wzorów nr 37 i 38,
i)
w pkt 14 "Świadectwa ukończenia technikum" uchyla się pozycje dotyczące wzorów nr 39 i 40,
j)
uchyla się pkt 16 "Świadectwa ukończenia uzupełniającego liceum ogólnokształcącego",
k)
uchyla się pkt 17 "Świadectwa szkolne promocyjne technikum uzupełniającego",
l)
w pkt 18 "Świadectwa ukończenia technikum uzupełniającego" uchyla się pozycje dotyczące wzorów nr 47 i 48,
m)
uchyla się pkt 20 "Świadectwa dojrzałości wydawane po zdaniu egzaminu dojrzałości",
n)
uchyla się pkt 21 "Protokoły egzaminu dojrzałości",
o)
w pkt 22 "Arkusze ocen" uchyla się pozycje dotyczące wzorów nr 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62 i 63,
p)
pkt 24 "Legitymacje szkolne" otrzymuje brzmienie:
Numer wzoru Symbol Przeznaczenie
1 2 3
66a MEN-I/50a/2 dla uczniów i słuchaczy wszystkich typów szkół, z wyjątkiem uczniów niepełnosprawnych
67a MEN-I/50a-N/2 dla uczniów niepełnosprawnych
q)
w pkt 28 "Świadectwa, dyplomy, suplementy i zaświadczenia, wydawane przez komisje okręgowe":
uchyla się pozycję dotyczącą wzoru nr 71,
po pozycji dotyczącej wzoru nr 71 dodaje się pozycję dotyczącą wzoru nr 71a w brzmieniu:
71a OKE-II/101/2 zaświadczenie o szczegółowych wynikach sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej na warunkach i w sposób obowiązujący od roku szkolnego 2014/2015
po pozycji dotyczącej wzoru nr 73 dodaje się pozycję dotyczącą wzoru nr 73a w brzmieniu:
73a OKE-II/105/2 świadectwo ukończenia szkoły podstawowej dla osób kończących szkołę podstawową na podstawie egzaminów eksternistycznych na warunkach i w sposób obowiązujący od roku szkolnego 2016/2017
po pozycji dotyczącej wzoru nr 75 dodaje się pozycję dotyczącą wzoru nr 75a w brzmieniu:
75a OKE-II/109/2 świadectwo ukończenia liceum ogólnokształcącego dla osób kończących liceum ogólnokształcące na podstawie egzaminów eksternistycznych na warunkach i w sposób obowiązujący od roku szkolnego 2016/2017
uchyla się pozycję dotyczącą wzoru nr 76,
po pozycji dotyczącej wzoru nr 77 dodaje się pozycję dotyczącą wzoru nr 77a w brzmieniu:
77a OKE-II/113/2 świadectwo dojrzałości wydawane absolwentom liceum ogólnokształcącego po zdaniu egzaminu maturalnego na warunkach i w sposób obowiązujący od roku szkolnego 2014/2015 oraz absolwentom technikum po zdaniu egzaminu maturalnego na warunkach i w sposób obowiązujący od roku szkolnego 2015/2016
18)
w załączniku nr 3 do rozporządzenia:
a)
uchyla się wzory nr 3, 4, 7, 8, 21, 22, 23, 24, 27, 28, 30, 31, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 50, 51, 52, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 66,
b)
po wzorze nr 66 dodaje się wzór nr 66a w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszego rozporządzenia,
c)
uchyla się wzór nr 67,
d)
po wzorze nr 67 dodaje się wzór nr 67a w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszego rozporządzenia,
c)
uchyla się wzór nr 71,
d)
po wzorze nr 71 dodaje się wzór nr 71a w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszego rozporządzenia,
e)
po wzorze nr 73 dodaje się wzór nr 73a w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszego rozporządzenia,
f)
po wzorze nr 75 dodaje się wzór nr 75a w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszego rozporządzenia,
g)
uchyla się wzór 76,
h)
po wzorze nr 77 dodaje się wzór nr 77a w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszego rozporządzenia.
§  2. 
1. 
Legitymacje szkolne wydane na drukach według dotychczasowych wzorów nr 66 i 67 zachowują ważność do czasu ukończenia przez ucznia nauki w danej szkole, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
2. 
Legitymacje szkolne na druku według dotychczasowego wzoru nr 66 mogą być wydawane do roku szkolnego 2015/2016 włącznie, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. 
W legitymacjach szkolnych wydanych na drukach według dotychczasowych wzorów nr 66 i 67, na drugiej stronie tych legitymacji nad tekstem: "Poświadcza uprawnienie do ulg ustawowych przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego i autobusowego", wpisuje się odręcznie numer PESEL ucznia, a w przypadku osoby, która nie posiada numeru PESEL - serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość. Wpis opatruje się małą pieczęcią urzędową szkoły. Wpisu dokonuje osoba upoważniona przez dyrektora szkoły.
4. 
Legitymacja szkolna dla ucznia niepełnosprawnego wydana na druku według dotychczasowego wzoru nr 67 może być, na pisemny wniosek rodziców ucznia niepełnosprawnego lub pełnoletniego ucznia niepełnosprawnego, wymieniona przez szkołę na legitymację szkolną wydaną na druku według wzoru nr 67a określonego w niniejszym rozporządzeniu. Wymiana legitymacji następuje za zwrotem legitymacji wydanej na druku według dotychczasowego wzoru nr 67 i jest nieodpłatna.
§  3. 
1. 
Świadectwo ukończenia szkoły z lat szkolnych 2000/2001-2011/2012 z adnotacją na drugiej stronie świadectwa: "Uczeń/uczennica realizował(a) program nauczania dostosowany do indywidualnych możliwości i potrzeb na podstawie orzeczenia wydanego przez zespół orzekający działający w ....." (wpisana nazwa poradni psychologiczno-pedagogicznej, w której działał zespół, który wydał orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego) może być, na pisemny wniosek rodziców lub pełnoletniego absolwenta, wymienione na świadectwo bez takiej adnotacji. W przypadku braku możliwości wymiany świadectwa wydaje się duplikat świadectwa ukończenia szkoły bez takiej adnotacji.
2. 
Wniosek o wymianę świadectwa albo wydanie duplikatu składa się w szkole, którą absolwent ukończył.
3. 
Wymiana świadectwa albo wydanie duplikatu następują za zwrotem świadectwa z adnotacją i są nieodpłatne.
§  4. 
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
1)
§ 1 pkt 17 lit. i w zakresie dotyczącym wzoru nr 40 oraz pkt 18 lit. a w zakresie dotyczącym wzoru nr 40, które wchodzą w życie z dniem 1 września 2015 r.;
2)
§ 1 pkt 17 lit. i w zakresie dotyczącym wzoru nr 39 oraz lit. l w zakresie dotyczącym wzoru nr 47 oraz pkt 18 lit. a w zakresie dotyczącym wzorów nr 39 i 47, które wchodzą w życie z dniem 1 września 2016 r.;
3)
§ 1 pkt 18 lit. e i f, które wchodzą w życie z dniem 1 września 2016 r.

ZAŁĄCZNIK

Karton. Wymiary 72 x 103 mm

Nr 66a

wzór

Karton. Wymiary 72 x 103 mm

Nr 67a

wzór

Nr 71a

wzór

Nr 73a

wzór

Nr 75a

wzór

Nr 77a

wzór

1 Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej - oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 września 2014 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. poz. 1255).

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024