Program będzie realizowany w latach 2014-2020 i obejmie swoim zasięgiem wszystkie województwa.

Program "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" jest programem wieloletnim w rozumieniu art. 136 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.).

Program na lata 2014-2020 jest zgodny z horyzontem czasowym Strategii Rozwoju Kraju 2020.

Program wpisuje się w obszar strategiczny Strategii Rozwoju Kraju dotyczącej spójności społecznej i terytorialnej, w celu 111.1 "Integracja społeczna" kierunek interwencji III.1.2. "Zmniejszenie ubóstwa w grupach najbardziej nim zagrożonych".

Zakłada się, że wsparcie dla gmin z Programu będzie realizowane na podstawie art. 115 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Program jest elementem polityki społecznej państwa w zakresie:

- wsparcia finansowego gmin w wypełnianiu zadań własnych o charakterze obowiązkowym,

- poprawy poziomu życia rodzin o niskich dochodach,

- poprawy stanu zdrowia dzieci i młodzieży,

- kształtowania właściwych nawyków żywieniowych.

Głównym miernikiem efektywności Programu będzie liczba osób objętych pomocą, w tym dzieci i młodzieży.

Wynika to m.in. z:

- niechęci uczniów do korzystania z posiłków w szkole,

- braku znajomości zasad prawidłowego żywienia dzieci oraz jego znaczenia dla rozwoju dzieci i młodzieży,

- braku należytego zainteresowania niektórych rodziców kwestiami racjonalnego żywienia dzieci podczas pobytu w szkole.

Można szacunkowo przyjąć, iż przynajmniej około 2 mln osób, w tym ok. 1,1 mln dzieci i młodzieży, powinno korzystać z różnych form pomocy przewidzianych wieloletnim programem pomocy społecznej "Pomoc państwa w zakresie dożywiania".

W latach 1996-2013 budżet państwa dofinansowywał dożywianie uczniów oraz osób dorosłych w ramach działań Ministra Pracy i Polityki Społecznej.

Mimo wzrostu środków finansowych przeznaczanych w kolejnych latach na dożywianie, nie były zaspokajane potrzeby wszystkich osób wymagających pomocy w formie posiłku, zasiłku celowego przeznaczonego na zakup posiłku lub produktów żywnościowych albo pomocy w formie rzeczowej.

W marcu 2013 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przeprowadziło ankietę dotyczącą dożywiania dzieci. Na podstawie obserwacji realizacji programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" prowadzonego od 2006 r. przekazano informacje na temat walki z niedożywieniem dzieci w Polsce. Celem badania było m.in. określenie rozmiaru zjawiska biedy i niedożywienia wśród dzieci na podstawie wiedzy pracowników ośrodków pomocy społecznej.

W badaniu udział wzięło 2467 gmin. Z przekazywanych systematycznie informacji oraz danych z ankiety wynika, że w Polsce 11% dzieci w wieku 0-18 lat jest objętych dożywianiem w formie posiłku. Ponad połowa rodzin z dziećmi korzysta jednocześnie z zasiłków celowych na zakup żywności lub z pomocy rzeczowej, zwłaszcza w okresie wakacyjnym. 62 gminy, które wzięły udział w ankiecie, odpowiedziały twierdząco na pytanie - czy w gminie występuje problem głodu?, zaś 724 gminy odpowiedziały twierdząco na pytanie - czy w gminie występuje problem niedożywienia?

Wobec takiego stanu rzeczy Rząd nie może pozostawać obojętny na problem niedożywienia dzieci, młodzieży i osób dorosłych.

1) dzieciom do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej,

2) uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadpodstawowej lub szkoły ponadgimnazjalnej,

3) osobom i rodzinom znajdującym się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym

- w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych.

V.2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy uczeń albo dziecko wyraża chęć zjedzenia posiłku, odpowiednio dyrektor szkoły lub przedszkola informuje ośrodek pomocy społecznej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania ucznia lub dziecka o potrzebie udzielenia pomocy w formie posiłku.

V.2.1. Przyznanie pomocy, o której mowa w pkt V.2, w przypadku przyjęcia przez gminę odpowiedniego programu osłonowego, o którym mowa w art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, nie wymaga wydania decyzji administracyjnej w sprawie i ustalenia sytuacji rodziny w drodze rodzinnego wywiadu środowiskowego.

V.2.2. Liczba dzieci i uczniów, którym udzielono pomocy zgodnie z pkt V.2, nie może przekroczyć 20% liczby uczniów i dzieci dożywianych w szkołach i przedszkolach na terenie gminy w poprzednim miesiącu kalendarzowym.

2. Na realizację działań przewidzianych Programem gmina może otrzymać dotację, jeżeli udział środków własnych gminy wynosi nie mniej niż 40% przewidywanych kosztów realizacji zadania.

3. Na uzasadniony, pisemny wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wojewoda może wyrazić zgodę na zwiększenie dotacji, z tym że udział środków własnych gminy nie może wynosić mniej niż 20% przewidywanych kosztów realizacji zadania.

4. Dotację przyznaje wojewoda na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

5. Wysokość dotacji jest ustalana między wojewodą a wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), z uwzględnieniem w szczególności liczby dzieci i młodzieży oraz innych osób wymagających pomocy w zakresie dożywiania, dowozu posiłków, a także sytuacji finansowej gminy.

6. Niewykorzystana dotacja podlega zwrotowi na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

7. Wysokość środków z budżetu państwa na realizację działań przewidzianych Programem określa ustawa budżetowa na dany rok budżetowy.

8. Środki, o których mowa w pkt 2 i 3, planowane są w budżetach wojewodów oraz w rezerwie celowej budżetu państwa.

2. Przy opracowywaniu propozycji podziału dla poszczególnych województw środków rezerwy celowej budżetu państwa na dany roku budżetowy uwzględnia się w szczególności:

1) przewidywaną liczbę osób, które będą korzystały z pomocy w ramach Programu w kolejnym roku kalendarzowym;

2) średni poziom dochodów na mieszkańca w województwie;

3) średnią stopę bezrobocia w województwie.

3. Przy opracowywaniu propozycji podziału dla poszczególnych gmin województwa środków budżetu państwa na dany rok budżetowy uwzględnia się w szczególności:

1) liczbę dzieci i młodzieży wymagających pomocy;

2) liczbę osób dorosłych wymagających pomocy;

3) średni koszt posiłku;

4) przewidywany koszt dowozu posiłków;

5) sytuację finansową gminy.

2. Roczną informację o realizacji Programu wójt (burmistrz, prezydent miasta) przekazuje do wojewody w terminie do dnia 10 lutego następnego roku.

3. Informacja, o której mowa w pkt 1 i 2, uwzględnia dane z poszczególnych gmin, w układzie "ogółem" i "w tym na wsi", w szczególności:

1) rzeczywistą liczbę osób objętych pomocą w zakresie dożywiania w podziale na grupy osób korzystających z pomocy w ramach realizacji pomocy;

2) koszt realizacji pomocy - ogółem, w tym ze środków własnych i z dotacji budżetu państwa;

3) koszt posiłków;

4) liczbę posiłków;

5) rodzaj posiłku;

6) koszt dowozu posiłków;

7) średni koszt jednego posiłku;

8) wielkość środków wydatkowanych na zasiłki celowe w ramach realizacji pomocy;

9) liczbę zasiłków celowych;

10) koszt świadczeń rzeczowych - ogółem, w tym ze środków własnych i z dotacji budżetu państwa;

11) liczbę świadczeń rzeczowych;

12) inne koszty - ogółem;

13) szacunkową liczbę osób wymagających dożywiania, nieobjętych tą formą pomocy, w podziale na grupy osób korzystających z pomocy w ramach realizacji pomocy, w układzie "ogółem" i "w tym z powodu:

a) braku środków,

b) braku warunków technicznych i sanitarnych do przygotowania posiłków,

c) niechęci rodziców lub dzieci do korzystania z tej formy pomocy,

d) z innych powodów";

14) informację dotyczącą bazy żywieniowej.

4. Kwartalną informację o realizacji Programu na terenie województwa, z uwzględnieniem danych z obszaru województwa, wojewoda przekazuje do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w terminie do końca pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu kwartału.

5. Roczną informację o realizacji Programu na terenie województwa za dany rok, z uwzględnieniem danych z obszaru województwa, wojewoda przekazuje do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w terminie do dnia 20 lutego następnego roku.

6. Informacje, o których mowa w pkt 1, 2, 4 i 5, są przekazywane w postaci elektronicznej.